Μην γίνετε επιθετικοί
Αν το παιδί σας έχει περάσει ή περνάει εφηβεία, το γνωρίζετε ήδη: η εφηβεία πάει πακέτο με αντιδραστικότητα, αμφισβήτηση των πάντων, ευαισθησία και ευθιξία. Είναι λοιπόν σημαντικό να προσπαθήσετε να μετριάσετε τις αντιδράσεις σας και να μην γίνετε (πολύ) επιθετικοί. Δεν εννοούμε να προσφέρετε στο παιδί λουλούδια, απλώς μην μπείτε στη διαδικασία έξαλλων φωνών και τιμωριών του τύπου “δεν θα ξαναβγείς έξω αυτό το μήνα”. Το παιδί στην εφηβεία είναι αρκετά μεγάλο, ώστε να κάνει αυτό που θέλει είτε το εγκρίνετε, είτε όχι.
Επομένως, φανείτε ψύχραιμοι. Τα παιδιά παίρνουν πιο σοβαρά τους μεγάλους όταν με σοβαρότητα καταθέτουν την απογοήτευση και την εναντίωσή τους, παρά όταν κάνουν χρήση της εξουσίας που διαθέτουν. Για αρχή, λοιπόν, φροντίστε να είστε ένας σοβαρός και αξιοσέβαστος αντίλογος, όχι ένα λόγος για να λειτουργήσει το παιδί αντιδραστικά.
Γίνετε το παράδειγμα: Κόψτε το.
Λέγεται σε κάθε ευκαιρία: τα παιδιά ακολουθούν το παράδειγμα των πράξεων των γονιών τους. Μπορείτε να κάνετε μακροσκελείς διαλέξεις για το πόσο αντιαισθητικό ή επιβλαβές είναι το κάπνισμα, αν όμως το κάνετε καπνίζοντας το παιδί σας δεν θα σας πάρει στα σοβαρά -και με το δίκιο του.
Αν το να κόψετε τόσο άμεσα το κάπνισμα σάς φαίνεται βουνό, προσπαθήστε να περιορίσετε το τσιγάρο μπροστά στο παιδί. Σε κάθε περίπτωση, είτε το κόψετε είτε όχι, θυμηθείτε ότι μπορείτε να επηρεάσετε με τη στάση σας τα παιδιά. Μην παραιτηθείτε απ' την προσπάθεια να τα πείσετε να απαλλαγούν απ' την καταστροφική συνήθεια.
Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει γιατί καπνίζει
Είναι πολύ βασικό να προσπαθήσετε να καταλάβετε γιατί το παιδί σας έκανε αυτή την επιλογή, προκειμένου να εντοπίσετε τι πρέπει να αλλάξει/διορθωθεί στη ζωή του. Ακόμη πιο σημαντικό, είναι να καταλάβει το ίδιο το παιδί ποιες αιτίες το οδήγησαν στην κακή συνήθεια του καπνίσματος. Η ανάγκη του να ενταχθεί σε κάποιον κύκλο, η διάθεση να φαίνεται μεγαλύτερος, το παράδειγμά σας; Παρακινήστε το να ανακαλύψει τα αληθινά του κίνητρα, ώστε να τα αξιολογήσει και να τα αμφισβητήσει (και) το ίδιο.
Μιλήστε για το πόσο επιβλαβές είναι το κάπνισμα με αποδείξεις
Μιλήστε με στοιχεία. Σίγουρα το παιδί σας ξέρει ότι το καπνισμα είναι επιβλαβές. Εσείς, μπορείτε να του θυμίσετε με λεπτομέρειες όλα εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να το αποθαρρύνουν. Όπως:
-Σχεδόν το 90% των ανθρώπων που νοσούν από καρκίνο του πνεύμονα, είναι ή ήταν καπνιστές.
-Το κάπνισμα ευθύνεται για τον καρκίνο της στοματικής κοιλότητας, λάρυγγα, οισοφάγου και ουροδόχου κύστης.
-Στο κάπνισμα οφείλεται συνήθως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια -νόσος των πνευμόνων κατά την οποία ο ασθενής, σε προχωρημένο στάδιο, μπορεί να χρειάζεται διαρκώς υποστήριξη από οξυγόνο.
-Κακοσμία -ιδιαιτέρως ενοχλητική για τους μη καπνίζοντες. Τα δόντια αποχρωματίζονται, οι φωνητικές χορδές καταστρέφονται, το δέρμα γερνάει γρηγορότερα. (Αυτη την κατηγορία συνεπειών, τονίστε την. Οι έφηβοι είναι πολύ ευαίσθητοι με τα της εικόνας τους).
Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να συζητήσετε με το παιδί όλους τους ψυχολογικούς παράγοντες που καθιστούν το κάπνισμα μια συνήθεια ανόητη. Ο καπνιστής, είναι εξ ορισμού ένας άνθρωπος ανελεύθερος -περνάει καλά όπου και όποτε μπορεί να καπνίσει. Αν ένα μαγαζί απαγορεύει το κάπνισμα, δεν θέλει να πάει -κι ας έχει το ωραιότερο φαγητό ή την καλύτερη μουσική της πόλης. Τονίστε στο παιδί ότι το κάπνισμα, όπως όλες οι εξαρτήσεις, είναι χαλινάρια που μας κρατούν πίσω. Μιλήστε του για την ευκαιρία που έχει όσο είναι ακόμη νέο να μην πέσει σε μια παγίδα απ' την οποία θα ταλαιπωρηθεί πολύ για να βγει μεγαλώνοντας.
Απαγορεύστε το κάπνισμα μέσα στο σπίτι
Το παιδί μπορεί να μην είναι πια παιδί όταν θα ξεκινήσει να καπνίζει. Αν ανακαλύψετε ότι ο γιος ή η κόρη σας καπνίζει, αλλά δεν είναι πια στην ηλικία που περνάει απ' το χέρι σας το τι επιτρέπεται και τι όχι, απαγορεύστε άμεσα το κάπνισμα μέσα στο σπίτι. Σταματήστε να επιτρέπετε σε φίλους, γνωστούς -και φυσικά στον εαυτό σας- να καπνίζουν μέσα στο σπίτι και δείξτε στο παιδί ότι, τουλάχιστον για την οικογένεια και το σπίτι του, το τσιγάρο είναι μια συνήθεια ανεπιθύμητη.Ταυτόχρονα, μ' αυτή την πρακτική το παιδί, μοιραία, θα καπνίζει λιγότερο.
Δείξτε του ότι είστε πρόθυμοι να το βοηθήσετε να σταματήσει
Δείξτε στο παιδί ότι είστε δίπλα και όχι απέναντί του σ' αυτή τη διαδικασία. Με το να πείτε αυστηρά “να το κόψεις!” -ακριβώς όπως θα λέγατε “στρώσε το κρεβάτι σου” ή “κάνε τα μαθήματά σου”- δεν θα έχει αποτέλεσμα. Το παιδί σας πιθανότατα θα γνέψει καταφατικά για να απαλλαχθεί απ' τη μουρμούρα σας και θα συνεχίσει να ζει όπως έχει επιλέξει.
Μιλήστε του για το πόσο επιβλαβές είναι και ζητήστε του να σταματήσει να καπνίζει. Δείξτε στο παιδί πως κατανοείτε ότι θα είναι δύσκολο και δηλώστε την απόλυτη στήριξή σας. Αν είστε καπνιστές, μπορείτε να προτείνετε στο παιδί να το κόψετε μαζί.