Tο καλοκαίρι είναι εποχή για ξεκούραση, ηρεμία, χαλάρωση, βόλτες, μπάνια και ώρες ξέγνοιαστο παιχνίδι με τους μικρούς και τις μικρές της οικογένειας. Ενθαρρύνοντας λοιπόν αυτή την παιγνιώδη διάθεση των παιδιών –αλλά και τη δική μας- μπορούμε να παίξουμε μαζί τους δημιουργικά, παιχνίδια που διασκεδάζουν, μυώντας ταυτόχρονα στον κόσμο των εννοιών και της γνώσης.
Εφόσον πολλές ώρες του καλοκαιριού θα τις περάσετε στη θάλασσα, γεμίστε τες με ξέγνοιαστες δραστηριότητες που σίγουρα θα έλξουν το ενδιαφέρον του παιδιού σας. Αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένες από αυτές, αν και σίγουρα η παιχνιδιάρικη διάθεση και φαντασία σας είναι σε θέση να γεννήσουν πολλές περισσότερες.
Συζητήστε με το παιδί τι επιπλέει στο νερό και τι όχι, και δώστε τη λογική ερμηνεία γι’αυτό: η μπάλα είναι ελαφριά και επιπλέει, ενώ η πέτρα είναι βαριά και βουλιάζει. Θα εξοικειωθεί έτσι και με τις αντίθετες έννοιες βαρύ-ελαφρύ. (Μην ξεχάσετε να αναφέρετε βέβαια, ότι αυτό δεν ισχύει για τα πλεούμενα, γιατί η κατασκευή τους είναι τέτοια που δεν τους επιτρέπει να βουλιάζουν). Εξίσου καλό παράδειγμα για τις ίδιες έννοιες είναι το κουβαδάκι με την άμμο ή το θαλασσινό νερό, με το οποίο μπορείτε επίσης να εισάγετε τις έννοιες γεμάτο-μισό-άδειο.
Ονομάστε τα πλεούμενα (βάρκα, καράβι, πλοίο, κότερο, δελφίνι), δείχνοντάς τα, ζωγραφίζοντας το σχήμα τους και εξηγώντας το μέγεθος/χωρητικότητα και τη λειτουργικότητα του καθενός.
Ψάξτε, βρείτε και κόψτε από εικόνες βιβλίων-παραμυθιών και περιοδικών τους κατοίκους της θάλασσας. Ξεχωρίστε τα φυτά από τα ψάρια. Μάθετε τα ονόματα τους, κάντε βουτιές με τις μάσκες και παρατηρήστε τα, συζητήστε για τον τρόπο που ζούνε και τη σχέση τους με τον άνθρωπο (τα ψάρια μας τρέφουνε, τα κοχύλια διακοσμούν κορνίζες και άλλα αντικείμενα, κ.λπ.).
Διδάξτε την έννοια της επιφάνειας και εξοικειώστε το παιδί με έννοιες του χώρου και τη γλωσσική διατύπωσή τους, μιλώντας για ό,τι κινείται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας (πουλιά), πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας (βάρκα) ή κάτω από αυτήν (ψάρια). Μιλήστε επίσης για ό,τι βρίσκεται μέσα και έξω από τη θάλασσα.
Εξίσου εύκολο είναι να ασχοληθείτε και με την προγραφή στην άμμο. Χαράξτε οριζόντιες, κάθετες γραμμές, κύκλους, κύματα, κορυφές-μύτες, δρόμους κ.λπ. Ενδιαφέρον έχει επίσης ο σχεδιασμός του αμμόσπιτου (τετράγωνο-τρίγωνο) και του αμμόπαιδου (πρόσωπο-χέρια-πόδια), με τα οποία μπορείτε να πλέξετε διάφορες ενδιαφέρουσες ιστορίες. Όλα τα παιδιά αρέσκονται στις μυθοπλασίες!
Όταν το παιδί έχει εξοικειωθεί με τις γραμμές, μπορείτε να επιχειρήσετε το σχεδιασμό κεφαλαίων γραμμάτων ή/και αριθμών. Αφού χαράξετε το γράμμα, παρομοιάστε το με κάτι π. χ. το ο με μπαλόνι, το π με τραπέζι, το ι με μπαστούνι κ.λπ. Μετά φωνάξτε τους ήχους, δυνατά όσους μπορείτε (οοοοο, ιιιιιιιιιι), χαμηλότερα τους άλλους (π-π-π-π) και να είστε σίγουροι ότι –αν δεν σας διώξουν από την παραλία!- το αποτέλεσμα θα είναι θετικό για τη μύηση του παιδιού σας στον κόσμο των γραπτών συμβόλων. Αφού φωνάξετε τον ήχο, ψάξτε μαζί να βρείτε λέξεις που να αρχίζουν με αυτόν και προφέρετέ τες τονίζοντας πάντα το πρώτο γράμμα. Π.χ. οοοοομπρέλα. Είναι πιθανό το παιδί να δυσκολευτεί λίγο στην αρχή, αλλά με λίγη εξάσκηση καθημερινά, όπου βρίσκεστε (στο σπίτι, στο αυτοκίνητο), σύντομα θα τα καταφέρνει πολύ καλά.
Όσον αφορά τους αριθμούς, ξεκινήστε να μετράτε οπουδήποτε βρίσκεστε. Τις πετρούλες στη θάλασσα, τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, τα κουταλάκια του γλυκού, τους κόκκινους κύβους ή τα δαχτυλάκια του μικρού χεριού. Επιμείνετε το παιδί να συνοδεύει κάθε αριθμό δείχνοντας ένα ένα κάθε αντικείμενο. Τα παιδιά αγαπούν συνήθως την αρίθμηση, αρκεί να γίνεται με συγκεκριμένα αντικείμενα.
Τέλος, για να οξύνετε την ακουστική αντίληψη και μνήμη αλλά και την κατανόηση και σκέψη του παιδιού, διαβάστε του ιστορίες και κάντε του κατόπιν σχετικές ερωτήσεις. Έτσι σίγουρα θα ελέγξετε την προσοχή του, αλλά και θα το ωθήσετε να σκεφτεί και να προβληματιστεί για αρκετά από τα οποία σε άλλη περίπτωση απλώς θα προσπερνούσε. Εάν δε η ηλικία και το γνωστικό επίπεδο του παιδιού σας το επιτρέπει, προχωρήστε ακόμη περισσότερο, ζητώντας το στη συνέχεια να αφηγηθεί την ιστορία που άκουσε.΄
Περισσότερες εκπαιδευτικές συμβουλές εδώ.
Κέντρο Λόγου Ευλέγειν