Θέλετε να κάνετε το παιδί σας να σταματήσει κάθε επικίνδυνη / ενοχλητική / απαγορευμένη συμπεριφορά; Το ξύλο πιθανόν είναι μία προσωρινή λύση. Να είστε, όμως, προετοιμασμένες ότι το παιδί μακροπρόθεσμα θα είναι επιθετικό απέναντι σε εσάς και τα αδέλφια του, τους φίλους και τους συντρόφους του. Και να αποδεχτείτε κάθε μετέπειτα αντικοινωνική συμπεριφορά του.
Νέα μελέτη που βασίζεται σε εικοσαετή έρευνα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά, καταλήγει πως η χρήση βίας όχι μόνο δεν φέρνει αποτέλεσμα, αλλά μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη μετέπειτα ανάπτυξη του παιδιού, όπως διαβάζουμε σε άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Canadian Medical Association Journal.
Η έρευνα στον συγκεκριμένο τομέα είναι δύσκολη υπόθεση για τους επιστήμονες, αφού δεν μπορούν να διαχωρίσουν σε ομάδες παιδιά που έχουν υποστεί τέτοιας μορφής τιμωρία, και άλλα που δεν τα έχουν χτυπήσει ποτέ. Γι’ αυτό παρακολουθούν συγκεκριμένα παιδιά επί πολλά έτη, μετρούν μετρούν πόσες φορές τα έχουν χτυπήσει οι γονείς τους και έπειτα παρατηρούν την επιθετικότητά τους με την πάροδο του χρόνου.
«Βρίσκουμε ότι τα παιδιά που έχουν δεχτεί σωματική τιμωρία, γίνονται σταδιακά πιο επιθετικά σε σύγκριση με άλλα παιδιά που δεν τα έχουν χτυπήσει ποτέ και τα οποία εμφανίζουν χαμηλότερη επιθετικότητα», λέει η επικεφαλής της έρευνας και παιδοψυχολόγος, Joan Durrant.
Συμπληρώνει, μάλιστα, ότι ανεξάρτητα από την ηλικία των παιδιών ή το μέγεθος του δείγματος, καμία από τις 80 περιπτώσεις σωματικής τιμωρίας δεν πέτυχε τον επιθυμητό σκοπό. «Αν κάποιος μας χτυπήσει για να καταφέρει να αλλάξει τη συμπεριφορά μας, το πιθανότερο είναι ότι θα καταστρέψει τη σχέση μας μαζί του. Θα νιώσουμε απέχθεια γι’ αυτό το άτομο. Το ίδιο ισχύει και με τα παιδιά. Είναι μία μη εποικοδομητική πράξη», εξηγεί η Durrant.Οι επιπτώσεις του ξύλου στα παιδιά
Τα παιδιά που υπόκεινται σε σωματική τιμωρία, είναι πιθανό να νιώσουν καταπίεση και απαξίωση, ενώ μπορεί να χάσουν την αυτοεκτίμησή τους. Οι σκληρές τιμωρίες ενδέχεται να αποδειχθούν μπούμερανγκ, αφού στρέφουν τα παιδιά προς το ψέμα, στην προσπάθειά τους να γλιτώσουν το ξύλο. Στη μετέπειτα ζωή τους, η σωματική τιμωρία συνδέεται με προβλήματα ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων της κατάθλιψης, του άγχους και της κατάχρησης ουσιών. Αν και δεν υπάρχουν νευρολογικά δεδομένα που να υποδεικνύουν ότι η σωματική τιμωρία επηρεάζει τμήματα του εγκεφάλου που συνδέονται με τις επιδόσεις σε τεστ IQ και την κατάχρηση ουσιών, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως το ξύλο μπορεί να επιδράσει αρνητικά σε περιοχές του εγκεφάλου σχετικές με τη ρύθμιση των συναισθημάτων και του στρες.
Τι κάνουν οι γονείς
Παρ’ όλα αυτά, παλιότερη έρευνα σε γονείς με μικρά παιδιά για τους τρόπους τιμωρίας που εφαρμόζουν, βρήκε ότι σχεδόν το 90% χρησιμοποιεί και σωματική βία. Σύμφωνα με τη μελέτη, πέρα από τις υπόλοιπες τακτικές θετικής πειθαρχίας (π.χ. «μη χύσεις τον χυμό σου» αντί για «κράτα καλύτερα το ποτήρι»), το χαστούκι διατηρεί μία από τις πρώτες θέσεις στις μορφές τιμωρίας που επιλέγουν οι γονείς.
Οι γονείς επιλέγουν το ξύλο επειδή πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν αποτελεσματικό τρόπο για να σταματήσουν τη λανθασμένη συμπεριφορά του παιδιού τους. Και βραχυπρόθεσμα είναι, λένε οι ειδικοί. Μακροπρόθεσμα, όμως, το παιδί μαθαίνει να είναι επιθετικό.
Σε κάποιες χώρες, η άσκηση σωματικής βίας στο παιδί είναι παράνομη. Η Durrant, η οποία ζει στη Σουηδία, αναφέρει ότι η σωματική τιμωρία των παιδιών απαγορεύεται διά νόμου ήδη από το 1979 – η Σουηδία υπήρξε η πρώτη χώρα που εισήγαγε τη σχετική νομοθεσία, ενώ σήμερα έχει υιοθετηθεί από πολλά ευρωπαϊκά κράτη (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας), καθώς και από την Κόστα Ρίκα, το Ισραήλ, την Τυνησία και την Κένυα. Αντιθέτως, στις Η.Π.Α. και στον Καναδά, δεν υπάρχει τέτοια νομική κάλυψη.
Τι μπορείτε να κάνετε εσείς
Οι γονείς που χτυπούν συχνά τα παιδιά τους, από ένα σημείο και μετά, το κάνουν χωρίς να το σκεφτούν. Πολλοί από αυτούς, ιδιαίτερα όσοι έχουν υποστεί τις ίδιες μεθόδους ως παιδιά, πιστεύουν ότι αυτή είναι η μόνη αποτελεσματική τεχνική για να συνετίσουν τα παιδιά. Οι παιδίατροι, ωστόσο, είναι σε θέση να τους συμβουλεύσουν, εξηγώντας τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού και προτείνοντας εναλλακτικές μορφές «τιμωρίας». Στη Σουηδία, για παράδειγμα, οι νέοι γονείς συμμετέχουν σε ομάδες στις οποίες μοιράζονται τις εμπειρίες τους και ανταλλάσσουν πληροφορίες για τις καλύτερες τακτικές σωφρονισμού ενός παιδιού, ανάλογα με την ηλικία του.
Με αυτόν τον τρόπο κατανοούν πως τα παιδιά τους δεν είναι σκοπίμως ατίθασα, απλώς βιώνουν ένα φυσιολογικό στάδιο της εξέλιξής τους. «Τα δίχρονα είναι τα πιο επιθετικά άτομα στον πλανήτη. Δεν αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς τους και δε μπορούν να αναστείλουν μόνα τους τις πράξεις τους», λέει η Durrant. «Έτσι, όσο περισσότερο βλέπουν κάποιον να λύνει τις συγκρούσεις με επιθετικότητα, τόσο πιο επιθετικά γίνονται και τα ίδια».
Ένα νήπιο που αναποδογυρίζει το μπολ με το φαγητό ή το πετά στο πάτωμα, δεν είναι κακότροπο. Απλώς είναι περίεργο να δει τι θα γίνει αν το κάνει. Η Durrant χρησιμοποιεί το παράδειγμα του γιου της: Όταν ήταν τριών ετών πέταξε την οδοντόβουρτσα του μπαμπά του μέσα στη λεκάνη της τουαλέτας. Κάποιος άλλος γονιός πιθανότατα θα έβαζε τις φωνές. Το ακαδημαϊκό υπόβαθρο της Durrant, όμως, την βοήθησε να κατανοήσει ότι ο μικρός πειραματιζόταν: Πετούσε αντικείμενα στο νερό για να δει αν αυτά επιπλέουν (το έκανε στη θάλασσα, γιατί όχι και στην λεκάνη της τουαλέτας;). «Του εξήγησα τι "πετάμε" στην τουαλέτα και έπειτα τον ρώτησα: Πιστεύεις ότι ο μπαμπάς θα θέλει τώρα να βάλει την οδοντόβουρτσα ξανά στο στόμα του;». Το μήνυμα είχε δοθεί χωρίς φωνές. Και ο γιος της Durrant δεν ξαναπέταξε κάτι μέσα στην τουαλέτα.
Περισσότερα θέματα για γονείς εδώ.