Ορισμοί
Μετανάστης : Είναι το πρόσωπο που προβαίνει σε εκούσια εγκατάλειψη της πατρίδας του, προκειμένου να εγκατασταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε άλλη χώρα.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα μεταναστευτικά κύματα των Ελλήνων στις δεκαετίες του 1950 και 1960, προς την Αμερική, τη Γερμανία, την Αυστραλία, ενώ στην Ελλάδα συναντούμε μετανάστες από χώρες της Αφρικής, της Ασίας, από την Αλβανία…
Πρόσφυγας: Είναι το πρόσωπο που εξαναγκάζεται σε φυγή, σε ακούσια μετακίνηση από το μόνιμο τόπο εγκατάστασής του ή την πατρίδα του , ιδίως για να μην διωχθεί από την επίσημη εξουσία ή για λόγους διαφύλαξης της ύπαρξής του ( π.χ. περίοδος πολέμου). Παραδείγματα αποτελούν το μεγάλο προσφυγικό κύμα των Ελλήνων το 1922, ο Κουρδικός λαός και οι Κύπριοι μετά από την εισβολή των Τούρκων.
Αιτίες μετανάστευσης /προσφυγιάς
Η χώρα μας έχει δεχτεί τα τελευταία χρόνια τεράστιο αριθμό μεταναστών-προσφύγων, κυρίως λόγω της γεωγραφικής της θέσης (σταυροδρόμι Ανατολής-Δύσης-Βορρά-Νότου), της οικονομικής ανάπτυξης, της πολιτικής σταθερότητας, η οποία ήταν αποτέλεσμα της ένταξής της στην Ε.Ε. και της δημοκρατικής οργάνωσης. Ωστόσο, η αδυναμία διαφύλαξης των συνόρων της σε στερεά και θάλασσα επέτρεψε δυστυχώς την αθρόα είσοδο λαθρομεταναστών. Το κύμα μετανάστευσης –προσφυγιάς, που στις μέρες μας έχει περιοριστεί λόγω της οικονομικής κρίσης, εξηγούν οι ακόλουθοι λόγοι:
Οικονομικοί λόγοι: Αναζητούν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, γιατί η πείνα, η ανέχεια, η ανεργία, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο και γενικότερα οι στερήσεις και η εξαθλίωση των ατόμων στα υπανάπτυκτα κράτη γεννούν τον πόθο για διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής .
Πολιτικοί λόγοι: Τα άτομα που μεταναστεύουν, συχνά ,ζουν σε χώρες με ολοκληρωτικά καθεστώτα ή σε κατ’ επίφαση δημοκρατικά καθεστώτα , τα οποία επιβάλλουν στέρηση της ελευθερίας λόγου και έκφρασης και διενεργούν κατάφωρη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Οι πολιτικές διώξεις που ασκούνται σ’ αυτές στις χώρες αυτές αναγκάζουν τα άτομα να αναζητήσουν πολιτικό άσυλο σε χώρες δημοκρατικά οργανωμένες, όπου δεν προσβάλλεται η αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Για τους λόγους αυτούς τις τελευταίες δεκαετίες μετανάστευσαν χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα λόγω της κατάρρευσης του «ανατολικού μπλοκ» και της δημιουργίας νέων εθνικών κρατών.
Ο πόλεμος, οι μεταπολεμικές καταστάσεις και οι αντίξοες συνθήκες ζωής( π.χ. οικονομική κατάρρευση , πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξεις , κοινωνικές συγκρούσεις ) προξενούν μαζική αποδημία.
Οι ευνοϊκές συνθήκες των αναπτυγμένων χωρών ( πολιτικές , πνευματικές , οικονομικές, κοινωνικές ) αιτιολογούν το φαινόμενο της μαζικής μετανάστευσης, ιδιαίτερα προς τις χώρες της Ευρώπης και την Αμερική.
Συνέπειες μετανάστευσης/προσφυγιάς
Οι μετανάστες-πρόσφυγες
Θετικές
Οικονομική αναβάθμιση: Βελτίωση οικονομικής τους κατάστασης (οικονομική βοήθεια στις οικογένειές τους), αίσθημα σιγουριάς και ασφάλειας στο βαθμό , βέβαια ,που εντάσσονται ομαλά στις χώρες υποδοχής.
Επαγγελματικά εφόδια: Μόρφωση, εκπαίδευση ,ειδίκευση ,ιδίως για τους μετανάστες δεύτερης γενιάς.
Επίτευξη στόχου: Εκπλήρωση, ως ένα σημείο , των προσδοκιών τους , όταν είναι φίλεργοι, δημιουργικοί, άνθρωποι της ευταξίας.
Αρνητικές
Εκμετάλλευση : Ευτελείς μισθοί ,έλλειψη ασφάλισης , απουσία ωραρίου ,εκτέλεση δύσκολων και επικίνδυνων εργασιών, καταγγελία παράνομων μεταναστών μετά το πέρας της εργασίας για αποφυγή πληρωμής. Είναι σαφής η σκληρότητα και η αδικία που υφίστανται οι μετανάστες στην εργασία σε σχέση με τους ντόπιους.
Κερδοσκοπία: Πέφτουν θύματα κυκλωμάτων, με στόχο το κέρδος και μάλιστα από παράνομες δραστηριότητες ( η δράση δουλεμπόρων, η διαδικασία εξασφάλισης της πράσινης κάρτας για τη δυνατότητα παραμονής στη χώρα, το εμπόριο λευκής σαρκός).
Δυσχερής επιβίωση( π.χ. τροφή, στέγη, εργασία ) και προσαρμογή στη νέα πατρίδα. Η άγνωστη γλώσσα, η διαφορά στη νοοτροπία και τη συμπεριφορά, στην κουλτούρα και τις αξίες εκτός των άλλων, επιφορτίζουν τους αλλοδαπούς με ψυχολογικά προβλήματα. Βιώνουν έντονα αισθήματα ανασφάλειας , κατωτερότητας ,μειονεξίας ,άγχους, ανταγωνισμού στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν σ’ έναν άγνωστο τόπο, ενώ παράλληλα νοσταλγία την πατρίδα.
Κοινωνικός αποκλεισμός: Συχνά, πέφτουν θύματα ρατσισμού και περιθωριοποίησης , καθώς είναι διαφορετικοί μέσα σε μια ομοιογενή κοινωνία. Πολλοί ντόπιοι μάλιστα, επιδεικνύουν απάνθρωπη συμπεριφορά και έλλειψη σεβασμού στα δικαιώματα προσφύγων και μεταναστών.
Πνευματική υστέρηση: Λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν αδυνατούν να μορφωθούν και γι’ αυτό υποβαθμίζονται πνευματικά.
Ματαίωση προσδοκιών: Πολλές φορές, οι ελπίδες για μια καλύτερη ζωή διαψεύδονται, καθώς και οι χώρες υποδοχής αντιμετωπίζουν πλέον οικονομικά προβλήματα.
Χειραγώγηση και αποπολιτικοποίηση: Γίνονται θύματα επιτήδειων πολιτικών, που είτε τους υποστηρίζουν για ψηφοθηρικούς λόγους, είτε τους κατηγορούν , για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη από άλλα προβλήματα. Επιβαρυντικά, επίσης, λειτουργεί το γεγονός ότι οι παράνομοι μετανάστες δε μετέχουν στην πολιτική ζωή, ούτε ελέγχουν την εξουσία.
Ηθική διάβρωση : Ορισμένοι επιδίδονται σε ανήθικες πράξεις (π.χ. κλοπές ) λόγω της ανάγκης στην οποία έχουν περιέλθει και τον αναγάγουν σε μόνιμο τρόπο επιβίωσης.
Για τις χώρες υποδοχής:
Θετικές
Φθηνό εργατικό δυναμικό: Οι μετανάστες-πρόσφυγες, επειδή ακριβώς εργάζονται με χαμηλότερες αμοιβές, ενισχύουν την οικονομία της χώρας υποδοχής και συντελούν στην οικονομική της πρόοδο. Συνήθως, απασχολούνται σε θέσεις εργασίας, τις οποίες οι γηγενείς αρνούνται ή δεν καταδέχονται να καταλάβουν (π.χ. κτηνοτροφία, γεωργία, οικοδομικές εργασίες, κατασκευές, οικιακοί βοηθοί).
Στήριξη των ασφαλιστικών ταμείων: Η νομιμοποίηση των μεταναστών και η ένταξή τους σ’ αυτά συνέβαλε ουσιαστικά στην αποφυγή κατάρρευσης του ασφαλιστικού συστήματος για ένα μεσοπρόθεσμο διάστημα.
Ενίσχυση της αγοράς: Αυξάνονται οι οικονομικές συναλλαγές, επιφέροντας πρόσθετα εισοδήματα στην οικονομία ,αλλά και αύξηση των εσόδων της κρατικής φορολογίας.
Αποδοχή του διαφορετικού και συνεργασία: Η αληθινή κοινωνική ένταξη των μεταναστών θα επιφέρει αλληλοκατανόηση , αλληλεγγύη λαών , συνεργασία , ειρηνική συνύπαρξη και συμβίωση, γιατί η συνύπαρξη εγχώριων και μεταναστευτικών πληθυσμών θα περιορίσει τις προκαταλήψεις, τις στερεοτυπικές αντιλήψεις, την ξενοφοβία, το φανατισμό και τον εθνικισμό.
Πολιτιστικές ανταλλαγές : Η συνάντηση διαφορετικών πολιτισμών γεννά αλληλεπιδράσεις , με συνέπεια να εμπλουτίζεται το υπάρχον πολιτισμικό περιβάλλον με νέες ιδέες και τρόπους ζωής , θέτοντας τα θεμέλια πολυπολιτισμικών κοινωνιών.
Ανανέωση πληθυσμού : Η πληθυσμιακή αύξηση είναι δυνατό να δώσει μια διέξοδο στο ενδεχόμενο δημογραφικό πρόβλημα των χώρων υποδοχής και να αναζωογονήσει πληθυσμούς με φθίνουσα πορεία .
Αναζωογόνηση της παραμεθορίου :Η παρουσία των μεταναστών σε ακριτικές περιοχές και στην ύπαιθρο ενισχύει πολλαπλά την παραμεθόριο (οικονομικά , πολιτικά , κοινωνικά, πολιτιστικά) και συμβάλλει στην απερημοποίηση αυτών.
Αρνητικές
Αύξηση της ανεργίας σε ορισμένους κλάδους του ντόπιου πληθυσμού ,καθώς προτιμώνται οι μετανάστες και οι πρόσφυγες ως φτηνό εργατικό δυναμικό.
Οικονομική επιβάρυνση στο κράτος από παράνομους μετανάστες , που οικειοποιούνται τα αγαθά που παρέχει η πολιτεία (π.χ. ιατροφαρμακευτική περίθαλψη), χωρίς να πληρώνουν φόρους και εισφορές στο κράτος.
Κοινωνική αστάθεια : Διογκώνεται το ρατσιστικό κλίμα , η μισαλλοδοξία και η εμπάθεια για τους ξένους , οξύνονται οι κοινωνικές διακρίσεις ,διαταράσσεται η κοινωνική συνοχή, βάλλεται η συνεργασία των πολιτών.
Διασάλευση της ασφάλειας : Εντείνονται τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας (βία, εγκληματικότητα, εμπόριο ναρκωτικών, όπλων, λευκής σαρκός κ.α.), με αποτέλεσμα να μεγαλώνει ο φόβος και η ανασφάλεια των πολιτών. Από τη στιγμή που οι διωκτικές αρχές δηλώνουν ανίσχυρες να προστατεύσουν τον πολίτη, η αυτοδικία προβάλλει ως ο μόνος τρόπος δικαίωσης των αδικημένων.
Ηθική υποβάθμιση: Καταστρατηγούνται οι ηθικές αξίες, ενώ κυριαρχούν ανήθικες και ανέντιμες πράξεις, αντικοινωνικές συμπεριφορές και αθέμιτα μέσα, που καταδεικνύουν τη γενικευμένη κρίση αξιών και ιδανικών.
Υπονόμευση της δημοκρατίας: Δημιουργούνται πιέσεις για αυταρχικές νομοθετικές ρυθμίσεις (π.χ. αιτήματα για απέλαση όλων των μεταναστών).Ευδοκιμούν εθνικιστικές θεωρίες και τακτικές (π.χ. λεπενισμός ή εθνικιστικές ομάδες, όπως η «Χρυσή Αυγή», που με την προπαγάνδα σφετερίζονται το ρόλο του σωτήρα του κράτους), οπότε απειλείται το κύρος της δημοκρατίας και καταπατείται η ελευθερία των ανθρώπων.
Ξενοφοβία: Οι πολίτες βιώνουν απειλή, άγχος, ανασφάλεια, φόβο, πανικό, όταν συνυπάρχουν με άτομα άλλων εθνοτήτων. Γι’ αυτό θολώνεται η σκέψη και περιχαρακώνεται η κρίση τους.
Ενίσχυση των προκαταλήψεων: Το άτομο γίνεται δέσμιο στερεοτυπικών αντιλήψεων και προκαταλήψεων, που αναπαράγονται από όσους δεν αποδέχονται τους μετανάστες στη χώρα τους, με αποτέλεσμα την απουσία γόνιμης αμφιβολίας και εύλογου προβληματισμού.
Εθνική αλλοτρίωση: Ελλοχεύει ο κίνδυνος αλλοίωσης της εθνικής παράδοσης, ιδίως όταν δεν ενδυναμώνεται η εθνική συνείδηση έναντι των ξενόφερτων στοιχείων.
Έξαρση ασθενειών: Οι μετανάστες, ορισμένες φορές, είναι φορείς μολυσματικών ασθενειών και επιδημιών, οι οποίες απειλούν τη δημόσια υγεία , όταν μάλιστα δε διαπιστωθούν εγκαίρως.
Αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης: Οι μετανάστες, πολλές φορές, λειτουργούν ως αποδιοπομπαίοι τράγοι , καθώς θεωρούνται υπεύθυνοι για τα περισσότερα προβλήματα που ταλανίζουν την κοινωνία. Η καλλιέργεια αυτής της εσφαλμένης αντίληψης εξυπηρετεί τον αποπροσανατολισμό του πληθυσμού για τις πραγματικές αιτίες της κρίσεις και καλύπτει την απουσία ουσιαστικών προσπαθειών για την επίλυση των προβλημάτων.
Πολιτική αποσταθεροποίηση: Στο μέλλον, ενδέχεται να προκύψουν νέα κόμματα ή ομάδες από τις μειονότητες, με κίνδυνο να αναζωπυρωθούν εθνικιστικές τάσεις και να δημιουργηθεί κλίμα αντιπαλότητας.
Καταπάτηση του δικαίου: Οι αυτόχθονες εγκληματίες βρίσκουν γόνιμο έδαφος να παρανομήσουν, επιρρίπτοντας τις ευθύνες στους ξένους, οπότε επικρατούν η ανεντιμότητα, η υποκρισία και η ανειλικρίνεια, που καταλύουν τη δικαιοσύνη.
Για τις χώρες προέλευσης:
Θετικές
Οικονομικά οφέλη: Οι μετανάστες ενισχύουν σημαντικά την οικονομία της πατρίδας τους με την εισροή συναλλάγματος (λ.χ. οικονομική στήριξη της Ελλάδας από τον απόδημο Ελληνισμό). Επιπλέον, οι εργαζόμενοι μετανάστες, αποκτώντας επαγγελματική κατάρτιση, έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν την τεχνογνωσία στην πατρίδα τους συμβάλλοντας στην οικονομική της ανέλιξη.
Πνευματικότητα και πολιτική συνείδηση : Οι αλλοδαποί, ζώντας σε μια χώρα πολιτισμένη, δημοκρατική και φιλελεύθερη, ενδέχεται να ενισχυθούν πνευματικά και να διαμορφώσουν υγιή πολιτική αντίληψη.
Αρνητικές
Υπανάπτυξη : Πλήττονται κυρίως οικονομικά , αφού οι μετανάστες είναι κατά κανόνα νέοι και ,ως εκ τούτου , παραγωγικοί.
Συρρίκνωση πληθυσμού: Παρατηρείται έντονο δημογραφικό πρόβλημα, εφόσον οι ντόπιοι βρίσκονται σε προχωρημένη ηλικία, με κοινωνικοπολιτικές και εθνικές διαστάσεις.
Σε διεθνές επίπεδο : Απειλείται η ομαλή διατήρηση των δημοκρατικών σχέσεων ,απειλείται η ειρήνη.
Αντιμετώπιση του προβλήματος
Α. Η παγκόσμια κοινότητα
Βασικός οικουμενικός στόχος επιβάλλεται να γίνει ο περιορισμός της μετακίνησης μεταναστών και προσφύγων. Προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να βοηθήσουν τα ισχυρά κράτη, η Ενωμένη Ευρώπη, οι διεθνείς οργανισμοί (π.χ. Ο.Η.Ε.) , οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (UNESCO, UNICEF, Διεθνής Αμνηστία, Ερυθρός, Ερυθρά Ημισέληνος).
Απαιτείται ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά κυρίως οικονομική ενίσχυση για ουσιαστική ανόρθωση των οικονομιών στις υπανάπτυκτες χώρες.
Αναγκαία είναι η άσκηση πίεσης στις κυβερνήσεις για θέσπιση και εφαρμογή ενιαίας νομοθεσίας, με σκοπό την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Ουσιαστικά, χρειάζεται μακροπρόθεσμος προνοητικός σχεδιασμός για το θέμα της προσφυγιάς , με στόχο τον εκδημοκρατισμό των κρατών και την άμβλυνση των παραγόντων που οδηγούν σε πολεμικές συρράξεις.
Ταυτόχρονα, απαιτείται αγώνας και από τα ίδια τα κράτη για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών.
Η αντιμετώπιση του ζητήματος από την κάθε χώρα περιλαμβάνει την ευθύνη της πολιτείας για τη χάραξη μιας σωστής μεταναστευτικής πολιτικής, τη στάση της κοινωνίας και των ίδιων των μεταναστών, προκειμένου να επιτευχθεί ομαλή κοινωνική ένταξη αυτών αλλά και να αμβλυνθούν ή να επιλυθούν τα προβλήματα που θα προκύψουν.
1. Πολιτεία
Εφαρμογή μιας μεταναστευτικής πολιτικής, η οποία θα βασίζεται στις υπαρκτές και προβλέψιμες ανάγκες, δηλαδή ποσόστωση. Βασικός πυλώνας αυτής της πολιτικής είναι να δεχόμαστε μόνον όσους το κράτος μπορεί να ενσωματώσει. Γι’ αυτό επιβάλλεται διαρκής αστυνόμευση των συνόρων (συνεχείς περιπολίες σε ξηρά και θάλασσα) και αυστηρότατος έλεγχος στην είσοδο των προσφύγων και μεταναστών, καθώς υπάρχει τεράστιος αριθμός παράνομων μεταναστών.
Χορήγηση «πράσινων καρτών» στους νόμιμους μετανάστες-πρόσφυγες.
Ουσιαστική αντιμετώπιση της παράνομης δράσης των αλλοδαπών από τις διωκτικές αρχές με την εξάρθρωση των ξένων ή ντόπιων κυκλωμάτων που δρουν ανεξέλεγκτα.
Προάσπιση των αναφαίρετων δικαιωμάτων των μεταναστών και προσφύγων στη ζωή, στην εργασία, στη μόρφωση, στην υγεία, στην πρόνοια.
Παροχή οικονομικής βοήθειας και εφαρμογή προγραμμάτων ένταξης στο νέο περιβάλλον (προγράμματα εκμάθησης της ελληνικής στους μετανάστες , αλλά και κοινωνικά προγράμματα που σέβονται τις εθνικές, θρησκευτικές, πολιτισμικές ιδιαιτερότητες), ώστε οι ξένοι να αποτελέσουν παραγωγικά μέλη της χώρας υποδοχής.
Πάταξη της εκμετάλλευσης των μειονοτήτων και προστασία τους από την αδικία των ντόπιων (με επιβολή κυρώσεων), προκειμένου να επέλθει ισότιμη μεταχείριση και να αποδοθούν ίδια εργασιακά δικαιώματα στους μετανάστες.
Δίκαιη κατανομή των κρατικών παροχών στους πολίτες και ουσιαστική μέριμνα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων , τόσο του εγχώριου, όσο και του ξένου πληθυσμού.
Προσπάθεια για την ενσωμάτωση και την αποτροπή της περιθωριοποίησης των προσφύγων-μεταναστών στο δυναμικό της χώρας (αποφυγή γκετοποίησης, υποδομές στους χώρους υποδοχής). Εξάλλου, η παρουσία τους στις ακριτικές περιοχές και στην ερημωμένη ύπαιθρο κρίνεται ήδη ευεργετική , οπότε η πολιτεία οφείλει να προχωρήσει στη χωροταξική κατανομή τους.
Πολιτικά δικαιώματα: Χορήγηση του δικαιώματος ψήφου και εκλογής σε πρόσφυγες και μετανάστες που αποτελούν ενεργοί πολίτες. Με την ένταξή τους στο πολιτικό βίο θα πραγματωθεί η ουσιαστική εξίσωση του εγχώριου με τον ξένο πληθυσμό.
2. Κοινωνία
Α) Ατομική-συλλογική ευθύνη
Επιδίωξη κοινωνικής ενσωμάτωσης των μεταναστών-προσφύγων, πνεύμα κατανόησης και ανεκτικότητας απέναντι στους νόμιμους μετανάστες: αγάπη, κατανόηση και ευαισθησία για τα προβλήματά τους, ηθική και υλική βοήθεια, φιλανθρωπική δράση (π.χ. έρανοι, χορήγηση τροφίμων-ρουχισμού).
Αυτοσυγκράτηση, διότι οι ακραίες ενέργειες λόγω πανικού και η αυτοδικία αναπαράγουν βία.
Σεβασμός στα ήθη και τα έθιμά τους, στην κουλτούρα και τη θρησκεία τους.
Β) Οι φορείς κοινωνικοποίησης
Οικογένεια
Αγωγή με αρχές και αξίες, καλλιέργεια διαλόγου, αποφυγή στερεοτυπικών αντιλήψεων που οδηγούν σε ρατσιστικές συμπεριφορές.
Εμφύσηση αγάπης για το συνάνθρωπο και πνεύματος αλληλεγγύης.
Σχολείο
Ανθρωπιστική παιδεία και καλλιέργεια του σεβασμού στον άνθρωπο, της ανεκτικότητας, της αλληλεγγύης.
Απαλλαγή από προκαταλήψεις και ρατσιστικές αντιλήψεις, αλλά και προσπάθεια αποβολής του κλίματος της ξενοφοβίας, με τη δύναμη της γνώσης και την ηθικότητα.
Εθισμός στις δημοκρατικές αρχές, δηλαδή στην ισότητα, στην αξιοκρατία, το διάλογο.
Δημιουργία πολυπολιτισμικών σχολείων, όπου οι ξένοι μαθητές θα γίνουν κοινωνοί των κανόνων και αρχών της χώρας και του πολιτισμού μας.
Η κατανόηση και η στήριξη στα παιδιά των μεταναστών και προσφύγων από τους εκπαιδευτικούς, ώστε να κατακτήσουν τη γνώση και η δημιουργία φιλικού και συνεργατικού κλίματος στη σχολική αίθουσα, μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, προκειμένου να αποσοβήσουν τον κίνδυνο δημιουργίας μιας κατώτερης τάξης.
Μ.Μ.Ε.
Ορθή λειτουργία, με στόχο την αντικειμενική πληροφόρηση, την έγκυρη ενημέρωση. Επιβάλλεται να μη λειτουργούν εμπρηστικά στην αύξηση των προκαταλήψεων (όλοι οι μετανάστες είναι φορείς εγκληματικότητας), υποθάλποντας τάσεις αντεκδίκησης στους πολίτες.
Προβολή και των θετικών αποτελεσμάτων που δημιουργεί η έλευση των προσφύγων και μεταναστών με ανάλογες εκπομπές και συζητήσεις, όπου πρέπει να δοθεί κι ο λόγος στους μετανάστες, για να ακουστεί και η άλλη πλευρά. Μόνον έτσι, μπορεί να προσεγγιστεί ολοκληρωμένα το ζήτημα αυτό και να διαφωτιστεί η κοινή γνώμη.
Πνευματική ηγεσία
Ανάληψη δράσης και πρωτοβουλιών από τους πνευματικούς ανθρώπους, που έχουν κοινωνικό χρέος να διαφωτίζουν, να αφυπνίζουν και να ευαισθητοποιούν τους πολίτες στο θέμα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς, με ομιλίες, συμμετοχή σε τηλεοπτικές εκπομπές, αρθρογραφία, καταγγελίες.
Καθοριστικά μπορεί να λειτουργήσουν και οι καλλιτέχνες, καθώς η τέχνη με τα διαχρονικά, καθολικά, ανθρωπιστικά μηνύματα που ο δημιουργός διοχετεύει στους αποδέκτες, συμβάλλει στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
Αφανισμός της φτώχειας ,οικονομική ανάπτυξη , κατάργηση οικονομικών ανισοτήτων
Διατήρηση της ειρήνης και αποτροπή πολέμων.
Καταπολέμηση ρατσισμού και προκαταλήψεων
Προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ενίσχυση της δημοκρατίας
Αποτελεσματική λειτουργία και παρέμβαση των διεθνών οργανισμών , να αναλαμβάνουν σωστά τις ευθύνες τους οι πολιτικοί ηγέτες
3.Πρόσφυγες – Μετανάστες
Σεβασμός και τήρηση των νόμων στις χώρες υποδοχής .
Αποφυγή πράξεων βίας ή εγκληματικότητας ως μέσο για τη διεκδίκηση αιτημάτων ή ως εκδίκηση απέναντι στην εχθρική συμπεριφορά και την εκμετάλλευση που εισπράττουν από τον ντόπιο πληθυσμό.
Συναίσθηση του γεγονότος ότι τα δικαιώματα συνεπάγονται υποχρεώσεις , αλλά και της αναγκαιότητας ότι οι υποχρεώσεις είναι αμοιβαίες.
Προσπάθεια εγκλιματισμού και ενσωμάτωσης στη νέα χώρα, αντιμετωπίζοντας με θετική διάθεση τη νέα πραγματικότητα.
Αγώνας εξάλειψης ενδεχομένων αισθημάτων κατωτερότητας και απαισιοδοξίας με δραστηριοποίηση και όχι αδράνεια.
Προσέγγιση της νοοτροπίας των μόνιμων κατοίκων, γιατί η κατανόηση της συμπεριφοράς τους θα εξομαλύνει την επικοινωνία μεταξύ τους.
Περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.