ΣΤΙΧΟΙ 49-165
Αφηγηματικοί τρόποι: Στην αρχή, όταν ο Ερμής ετοιμάζεται και φτάνει
στην Ωγυγία έχουμε αφήγηση. Μετά, έχουμε
την περιγραφή του νησιού της Καλυψώς και μετά διάλογο.
στίχ. 93: Εξασφαλίζεται η οικονομία του έπους, γιατί ο Οδυσσέας
λείπει όταν αναγγέλλεται η απόφαση των θεών, μια και η απόφαση είναι για την
Καλυψώ και όχι γι’ αυτόν.
Ο Ερμής μακρηγορεί: αφού τονίζει το έργο του, που το ανέλαβε με δυσφορία,
αναφέρεται σ’ όλες τις περιπέτειες του Οδυσσέα για δυο λόγους:
α) να φέρει την απόφαση των θεών
σαν φυσιολογικό αναμενόμενο αποτέλεσμα,
β) να προετοιμάσει την Καλυψώ,
της οποίας το ξέσπασμα περίμενε.
Έτσι η εντολή του Δία δίνεται σ’
ένα μόνο στίχο (στίχ. 126) και ακολουθούν τρεις στίχοι όπου λέει ότι αυτά είναι
καθορισμένα από τη μοίρα που είναι πάνω από τους θεούς. Δεν παραλείπει να
προειδοποιήσει ότι μια πιθανή ανυπακοή της θα προκαλούσε την τιμωρία της από το
Δία.
Ανθρωπομορφισμός των θεών: Η αντίληψη των αρχαίων ότι οι θεοί έχουν
ανθρώπινες ιδιότητες, συμπεριφορά, συναισθήματα και συνήθειες ανθρώπων λέγεται ανθρωπομορφισμός.
Επιπλέον οι αρχαίοι φαντάζονταν και παρίσταναν τους θεούς τους με ανθρώπινη
μορφή.
Στοιχεία ανθρωπομορφισμού των θεών:
1)
Oι
θεοί, όπως και οι άνθρωποι, έχουν τυποποιημένη ενδυμασία ανάλογα με τις
ιδιότητες και την αποστολή τους.
2)
Οι θεοί εντυπωσιάζονται με πράγματα όπως και οι
άνθρωποι (π.χ. η εντύπωση που προκάλεσε η Ωγυγία στον Ερμή)
3)
Έχουν τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των αρχόντων της
εποχής.
4)
Η Καλυψώ υφαίνει όπως έκανε η Πηνελόπη και κάθε άλλη
αρχόντισσα.
5)
Το τυπικό της φιλοξενίας ανάμεσα στους θεούς είναι
όμοιο με των ανθρώπων (το μόνο που διαφέρει είναι η τροφή).
6)
Οι θεοί έχουν όμοια συναισθήματα με τους ανθρώπους:
αγανάκτηση, οργή, ζήλια, αγάπη.
7)
Οι θεοί δεν είναι απαραίτητα παντογνώστες (π.χ. η
Καλυψώ δε γνώριζε την απόφαση των θεών, ο Ποσειδώνας δε γνωρίζει ότι ενώ
εκείνος απουσίαζε στην Αιθιοπία οι άλλοι θεοί αποφάσισαν την επιστροφή του
Οδυσσέα).
στίχ. 160-161: προοικονομία: προοικονομείται η κατασκευή της
σχεδίας από τον Οδυσσέα με τη βοήθεια της Καλυψώς.
Χαρακτηρισμός προσώπων:
Ερμής: Είναι αφοσιωμένος
στο Δία και υπάκουος. Δείχνει συμπάθεια προς την Καλυψώ γι’ αυτό της
παρουσιάζει σιγά σιγά την είδηση. Τη συμβουλεύει να υπακούσει στην εντολή του
Δία. Δείχνει ευγένεια και λεπτότητα.
Καλυψώ: Ο χαρακτήρας της
είναι αντίθετος από του Ερμή. Δεν μπορεί να συγκρατήσει την πίκρα και την
αγανάκτησή της για την απόφαση των θεών. Συμφωνεί στο τέλος να υπακούσει αλλά
μόνο από ανάγκη. Θα δούμε ότι θα παρουσιάσει στον Οδυσσέα σαν δική της την
απόφαση των θεών.