Σχεδιαγράμματα επιλεγμένων κειμένων στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ' Γυμνασίου

ΤΟΥ ΓΙΟΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ

ΘΕΜΑ: Η θυσία της αγαπημένης γυναίκας, άρα και η θυσία της ευτυχίας, του πρωτομάστορα, για να θεμελιωθεί το γεφύρι της Άρτας.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.1-13: Η έναρξη της δραματικής ώρας.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.14-29: Η εξέλιξη του δράματος.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.30-46: Η κορύφωση και η λύση του δράματος.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή, κατανοητή με ελάχιστους ιδιωματισμούς. Τα διαλογικά μέρη έχουν τη χάρη και τη φυσικότητα του καθημερινού διαλόγου, απαλλαγμένα όμως από τα πεζολογικά στοιχεία της άμουσης κουβέντας.

ΥΦΟΣ: Απλό και απέριττο.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Η ποιητική αφήγηση στηρίζεται κυρίως σε ρήματα και επιρρήματα.

-          Χρήση κύριων και κατά παράταξη προτάσεων.

-          Χρήση ερωτηματικών.

-          Το β’ ημιστίχιο συμπληρώνει ή επεκτείνει το νόημα του πρώτου.

-          Επαναλήψεις.

-          Τριμερής διάρθρωση (στ.8-9, 33-34, 37-38)

ΜΕΤΡΟ:

-          46 Δεκαπεντασύλλαβοι ιαμβικοί (U_)ανομοιοκατάληκτοι στίχοι.

-          Οι μετρικοί τόνοι βρίσκονται στην προτελευταία συλλαβή.

-          Η τομή βρίσκεται κατά στίχο ανάμεσα στην 8^η και 9^η συλλαβή.

-          Μερικοί στίχοι (13, 14, 15, 21, 24, 28, 31) αρχίζουν με τροχαϊκό πόδα (_U).

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Πρόκειται για ένα πολύστιχο αφηγηματικό ποίημα, επικολυρικού χαρακτήρα, με δραματικά στοιχεία.

-          Είναι μια γνήσια ελληνική παραλογή.

-          Ποίηση ουσιαστική, αβίαστη και πλούσια, δίχως να χρειάζεται εξωτερικά στολίδια και γεμίσματα.

-          Το μήνυμα του ποιήματος: Οι μεγάλοι σκοποί αξίζουν μεγάλες προσωπικές θυσίες, ιδίως απ’ αυτούς που κατέχουν ηγετικές θέσεις.

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ                                    ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ

ΘΕΜΑ Α’ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ: Ο Πεζόστρατος ζητάει από το βασιλιά την κόρη του για λογαριασμό του γιου του. Ο Ηρακλής οργίζεται, διώχνει τον Πεζόστρατο και διατάσσει την εξορία του Ερωτόκριτου.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.891-898: Η αφήγηση του ποιητή.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.899-910: Ο λόγος του Πεζόστρατου.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.911-919: Η πρόταση γάμου.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.920-936: Η αντίδραση του βασιλιά.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

-          ΠΕΖΟΣΤΡΑΤΟΣ: Συνετός, μετριοπαθής, τρυφερός πατέρας, έχει επίγνωση της κοινωνικής του θέσης και των συνθηκών που επικρατούν γύρω του, διπλωμάτης, τολμηρός.

-          ΗΡΑΚΛΗΣ: Ο άρχοντας με την απόλυτη εξουσία, θεωρεί ότι μόνο αυτός έχει το δικαίωμα να καθορίζει την τύχη της κόρης του, βίαιος, εγωιστής, απολυταρχικός, συμφεροντολόγος.

ΘΕΜΑ Β’ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ: Καθώς αρχίζει η μάχη των Αθηναίων και των Βλάχων, ο Ερωτόκριτος ορμάει έφιππος, κατατροπώνει τους Βλάχους και σώζει τους Αθηναίους.                                                                     

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ:

-          Ιπποτική μυθιστορία.

-          Έχει χαρακτήρα έμμετρης αφήγησης.

-          Τύπος αφήγησης: μεικτός = ο ποιητής-αφηγητής εκθέτει τα γεγονότα, περιγράφει, χαρακτηρίζει πρόσωπα και συνδέει διαλόγους των προσώπων.

-          Αφηγητής παντογνώστης – μηδενική εστίαση.

-          Το έργο προσεγγίζει τη θεατρική ανάπτυξη.

ΜΕΤΡΟ:

-          Ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος στίχος.

-          Ομοιοκαταληξία ζευγαρωτή.

ΓΛΩΣΣΑ: Το λαϊκό ιδίωμα της ανατολικής Κρήτης με κάποιες λόγιες λέξεις.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Ομηρικές παρομοιώσεις.

-          Υπερβολή.

-          Πλούσιο Λεξιλόγιο.

-          Ακριβολογία.

-          Επιτυχημένη χρήση των ρημάτων.

-          Αντιθέσεις.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

Α’ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ:

-          Το απόσπασμα θίγει το πρόβλημα της κοινωνικής διαφοράς ανάμεσα στην οικογένεια της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου.

Β’ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ:

-          Στο απόσπασμα παρακολουθούμε μια θαυμάσια επική σκηνή μάχης.

-          Πρόκειται για την εισβολή των Βλάχων στην Αθήνα. 

ΘΟΥΡΙΟΣ                                           ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ

ΘΕΜΑ:  Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει στη δουλεία. Είναι λοιπόν, χρέος του να εξεγερθεί και να διεκδικήσει με κάθε μέσο την ελευθερία του.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.1-8: Προοίμιο – Το αφύσικο της δουλείας.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.9-20: Η προκοπή είναι αδύνατη στους υπόδουλους.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.21-30: Προτροπή σε αγώνα για την ελευθερία.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.31-40: Ο όρκος.

ΓΛΩΣΣΑ: Φαναριώτικη δημοτική, με αρκετές τουρκικές λέξεις της εποχής και με ακατάστατη χρησιμοποίηση διάφορων τύπων.

ΛΟΓΟΣ: Υψηλός.

ΎΦΟΣ: Χειμαρρώδη μεγαλοπρέπεια.

ΜΕΤΡΟ:

-          Δεκατρισύλλαβοι οξύτονοι στίχοι.

-          Ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία.

-          Τομή ανάμεσα στην 7^η και 8^η συλλαβή.

-          Ιαμβικό σε όλους τους πόδες εκτός από τον τρίτο που είναι αμφίβραχυς.

-          Κάθε στίχος είναι συρραφή ενός επτασύλλαβου παροξύτονου και ενός εξασύλλαβου οξύτονου στίχου.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Ο Θούριος διακρίνεται για τη ρωμαλέα, σφριγηλή μορφή του, την απερίτεχνη απλότητα και τους δυνατούς του τόνους.

-          Είναι ένα επαναστατικό σάλπισμα προς τους υπόδουλους.

-          Ο Ρήγας καλεί τους Έλληνες και όλους τους λαούς της Βαλκανικής σε μια καθολική εξέγερση, εμπνεόμενος από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης και οραματιζόμενος την εγκαθίδρυση ενός κράτους δικαίου.

Ο ΠΑΠΑΤΡΕΧΑΣ                           ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ

ΘΕΜΑ: Η προάσπιση της εθνικής κληρονομιάς, πάνω στην οποία μπορούν να στηριχτούν τα αγαθά της παιδείας.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Πριν σοφισθή… δυστυχία του γένους».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «-Αλλά και σήμερον… υψώσωμεν μεγαλύτερον».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η στάση των Ευρωπαίων προς το Γένος κατά την Τουρκοκρατία.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ευρωπαίοι και Έλληνες κατά την τελευταία περίοδο του Διαφωτισμού.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ:

-          Διάλογος.

-          Περιγραφή.

-          Ενδοδιηγητικός-Ομοδιηγητικός τύπος αφήγησης που εναλλάσσει την εστίαση από μηδενική σε εσωτερική.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Εικόνες.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή καθαρεύουσα, απόλυτα κατανοητή κα απαλλαγμένη από ιδιωματισμούς. Λόγιος χαρακτήρας του κειμένου.

ΎΦΟΣ: Απλό και γλαφυρό.

                                                                       

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

-          ΠΑΠΑΤΡΕΧΑΣ:  Αν και αγράμματος λατρεύει τα γράμματα, απλός, αγνός, αφελής, υπερβολικός, αποφασιστικός, ενθουσιώδης.

ΙΔΕΕΣ- ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Το έθνος για να αποκτήσει την ελευθερία του, πρέπει πρώτα να φωτιστεί και να απολαύσει τους καρπούς της πατρογονικής του παιδείας.

-          Βασική του πρόθεση είναι να αφυπνίσει του Έλληνες και να τους προβληματίσει.

                                                                       

ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ                          ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ

ΘΕΜΑ: Προβάλλονται οι βασικές αρχές του αυτοβιογραφικού εγχειρήματος.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «1829 Φλεβαρίου 26… όθεν διατάχτηκα. […}»

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Η πατρίδα… εγώ και τα παιδιά μου».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο συγγραφέας απολογείται για τη συγγραφή του και τονίζει την αξιοπιστία του.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο συγγραφέας επικαλείται τα ιδεώδη του πατριωτισμού και καταγγέλλει τη διαγωγή των συναγωνιστών του.

ΓΛΩΣΣΑ: Πηγαία και έντονα λαϊκή, χωρίς ίχνος λογιοτισμού. Ρουμελιώτικη με λέξεις και τύπους της Ηπείρου.

ΛΟΓΟΣ: Διαυγής, απλός, απέριττος, συγκλονιστικός.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Μέσα από την καθαρότητα της σκέψης προβάλλουν η ειλικρίνεια και η καθαρότητα του λόγου.

-          Η φραστική οξύτητα του κειμένου εκπηγάζει από μια γνήσια λαϊκή ψυχή που δονείται από τους δύο στύλους της ιδεολογίας του Μακρυγιάννη, την πατρίδα και τη θρησκεία.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ               ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ

ΘΕΜΑ- ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Β2: Στην «αναβάθρα των δυσκολιών» η ανθρώπινη ψυχή δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο την πείνα αλλά και την ομορφιά, καθώς ανασταίνεται μέσα στην ανοιξιάτικη φύση.

ΓΛΩΣΣΑ: Οι βασικές του γλωσσικές αρχές ήταν:

1)   Οι μορφές των λέξεων όταν είναι κοινές δεν είναι υποκείμενες να αλλάζονται από κανένα με πρόφαση τη διόρθωση.

2)   Υποτάξου πρώτα στη γλώσσα του λαού κι αν είναι αρκετή κυρίεψέ την.

3)   Ο συγγραφέας πότε στις φράσεις του ακολουθεί το Λαό πότε όχι.

-          Η δημοτική ήταν η γλωσσική αφετηρία του Σολωμού.

-          Μεστή και πολυδύναμη, αισθητοποιεί τις ποιητικές του εμπνεύσεις μέσα από τη ρυθμική ενότητα της μετρικής του.

ΜΕΤΡΟ:

-          Παραδοσιακός δεκαπεντασύλλαβος που ομοιοκαταληκτεί κατά δίστιχα.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Αντιθέσεις.

-          Παρήχηση.

-          Ευρεία χρήση συνιζήσεων.

-          Πυκνές και λιτές εικόνες.

-          Μεταφορές.

-          Επαναλήψεις.

-          Υπερβατό σχήμα.

-          Μετάπτωση του πλάγιου λόγου σε ευθύ.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Η νίκη της ηθικής ελευθερίας πάνω στην ύλη.

-          Η ανθρώπινη ψυχή συντρίβοντας τα υλικά εμπόδια προσεγγίζει τον ιδεατό χώρο της ηθικής ελευθερίας.

-          Το Μεσολόγγι μέσα στο ποίημα διευρύνει το εθνικό περιεχόμενό του και γίνεται πανανθρώπινο σύμβολο.                                                                               

Ο ΚΑΚΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ                             ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ

ΘΕΜΑ: Ο κακός μαθητής καταντά να μείνει αμαθής, γι’ αυτό και δεν τον υπολήπτονται οι συμπολίτες του.

ΔΟΜΗ:

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: όπου προσδιορίζεται ο τύπος του κακού μαθητή.

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ: όπου προσδιορίζονται τα γνωρίσματα του κακού μαθητή.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: όπου δίδονται οι αρνητικές συνέπειες της αμάθειας.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ:

-          Το κείμενο έχει στοχαστικό και ηθολογικό χαρακτήρα.

ΓΛΩΣΣΑ: Δημοτική, λαϊκή και ιδιωματική.

ΎΦΟΣ: Πεζολογικό, χωρίς εκφραστικά στολίδια.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Μεταφορές.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Ο Λασκαράτος ελέγχει τα τοπικά ελαττώματα των συμπατριωτών του, ενώ ταυτόχρονα αποβλέπει στη διόρθωση, γι’ αυτό και ο σκοπός του είναι διδακτικός.

-          Η υπερβολή στην οποία καταλήγει με τα ελαττώματα του κακού μαθητή αποσκοπεί προφανώς στο να εκφοβίσει, προκειμένου να πετύχει «την τιμίαν ωφέλειαν».

-          Το συμπέρασμα είναι τολμηρό και αυθαίρετο, ωστόσο είναι σύμφωνο με τις αντιλήψεις εκείνης της εποχής για το ρόλο του μορφωμένου πολίτη και μάλιστα στην αγγλοκρατούμενη κοινωνία των Επτανήσων.

ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ                           ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

ΘΕΜΑ: Ο Παρθενώνας, σύμβολο της απόλυτης ομορφιάς, είναι δημιούργημα ελεύθερων και δημοκρατικών ανθρώπων. Κάθε άνθρωπος-προσκυνητής του θα επιστρέφει στον Παρθενώνα, για να νιώθει το ξανάνιωμα του κόσμου.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Ο ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ: «Εσύ ‘σαι… ζωγραφισμένες»: Ο Παρθενώνας είναι το μνημείο της απόλυτης ομορφιάς, που υψώνεται πάνω από λαούς και θρησκείες.

2^Ο ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ: «Ναέ… τραγούδι»: Ο Παρθενώνας, ως δημιούργημα ελεύθερων ανθρώπων, εκφράζει την αρμονία, τη δημοκρατία και το Νόμο.

3^Ο ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ: «Κι ακούστε… παίρνει τέλος»: Κάθε άνθρωπος, επιστρέφοντας ως προσκυνητής στον Παρθενώνα, θα νιώθει ολοκληρωμένος.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ:

-          Αφηγηματικός μονόλογος – προσευχή.

-          Προσωποποίηση του Παρθενώνα

-          Στο τρίτο απόσπασμα εναλλάσσεται το δεύτερο πρόσωπο με το τρίτο.

-          Ομοδιηγητικός τύπος αφήγησης.

ΓΛΩΣΣΑ:  Λαϊκή, με πλούσιο λεξιλόγιο, επιτυχημένα σύνθετα και φωνητικούς συνδυασμούς.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Προσωποποιήσεις.

-          Σύνθετα.

-          Εικόνες.

-          Μεταφορές.

-          Περιφράσεις (χώρα θαυματουργή).

-          Παρομοιώσεις.

-          Ασύνδετο σχήμα.                                        

ΜΕΤΡΟ:

-          Ανομοιοκατάληκτοι δεκαπεντασύλλαβοι στίχοι.

-          Ιαμβικό.

-          Οι χασμωδίες θεραπεύονται με τις συνιζήσεις.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Πρόκειται για ένα λυρικό ποίημα.

-          Προβάλλεται ο ναός της Αθηνάς ως σύμβολο της ακμής του ελληνικού πνεύματος, το οποίο υμνείται ως ανώτερο κάθε άλλου ανθρώπινου επιτεύγματος.

ΟΣΟ ΜΠΟΡΕΙΣ                                                    Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ

ΘΕΜΑ: Η αίσθηση της αξιοπρέπειας είναι ένα στοιχείο που πρέπει να διακρίνει τον άνθρωπο σ’ όλες τις εκδηλώσεις του, ώστε να διαφυλάξει τον εαυτό του από την απειλή της μαζοποίησης.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στροφή 1: Μην εξευτελίζεις τη ζωή σου.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στροφή 2: Τρόποι εξευτελισμού και αποτέλεσμα.

ΓΛΩΣΣΑ: Ιδιότυπη, κράμα λόγιας και δημοτικής γλώσσας, ζωντανή, με εκτροπές προς την καθαρεύουσα.

-          Κυριαρχούν τα ρήματα και οι μετοχές, με τις οποίες δηλώνεται ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος εξευτελίζει τη ζωή του.

ΎΦΟΣ: Πεζολογικό, απλό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Λιτά. Παρομοίωση.

ΜΕΤΡΟ: Ιαμβικός στίχος.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Εκφράζει μέσα από τις συμβουλές μια προσωπική στάση ζωής: όσο μπορεί ο άνθρωπος να κρατά την αξιοπρέπειά του.

ΣΤΑ 200 Π.Χ.                                                      Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ

ΘΕΜΑ: Ο φανταστικός ομιλητής του ποιήματος Στα 200π.Χ., εκπροσωπώντας τον ελληνικό πληθυσμό των ελληνιστικών βασιλείων, διαβάζει την επιγραφή που συνόδευε τα λάφυρα που αφιέρωσε ο Μ.Αλέξανδρος στον Παρθενώνα. Στη συνέχεια κάνει μια επισκόπηση των ιστορικών γεγονότων που συντελέστηκαν πριν από 130 χρόνια, σχολιάζοντας ειρωνικά την άρνηση των Λακεδαιμονίων να συμμετάσχουν στην πανελλήνια εκστρατεία.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.1-11: Το πρόσχημα των Λακεδαιμονίων.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.12-17: Σαρωτική προέλαση.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.18-23: Πανελλήνια εκστρατεία – κόσμος μέγας.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.24-32: Επικράτηση του Ελληνισμού.

ΠΡΟΣΩΠΑ: Ο φανταστικός ομιλητής του ποιήματος εκπροσωπεί τον ελληνικό κόσμο των ελληνιστικών βασιλείων.

ΓΛΩΣΣΑ: Ιδιότυπη, κράμα λόγιας και δημοτικής.

ΎΦΟΣ: Πεζολογικό, θριαμβικό σε μερικά σημεία και σε κάποια άλλα ειρωνικό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Δυναμικά και εύστοχα επίθετα.

-          Παρομοίωση.

ΜΕΤΡΟ: Ιαμβικό.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Ιστορικό ποίημα.

-          Ο φανταστικός ομιλητής, μέσα από την ακμή των ελληνιστικών βασιλείων, μιλά για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού, σχολιάζοντας ειρωνικά την απουσία των Λακεδαιμονίων.

Ο ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ Η ΟΥΣΙΑ                         ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΘΕΜΑ: Ο Κερκυραίος δικαστής Δαρέζης παραιτείται από τη θέση του επάρχου του Μοριά όταν διαπιστώνει ότι η μη τήρηση των τύπων, στους οποίους εκείνος πίστευε, κατά κύριο λόγο οφείλονται στο διαφορετικό τρόπο ζωής και τις αντιλήψεις που ισχύουν στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Επί Αγγλικής Προστασίας… στην εξοχή»: Ο Κερκυραίος δικαστής Δαρέζης και ο διορισμός του.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Άμα έλαβε το διορισμό του… κομμάτι πανί». Συνάντηση Δαρέζου-Νομάρχη.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ετοιμάστηκε τέλος πάντων… Άσε με ήσυχο, χριστιανέ μου»: Ο Δαρέζης στο πλοίο.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Η ιστορία… σ’ όλη την επίλοιπη ζωή του»: Η παραίτηση.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

-          ΔΑΡΕΖΗΣ: Αντιπροσωπευτικό τύπος της επτανησιακής αριστοκρατίας, ακέραιος χαρακτήρας, πατριώτης, ριζοσπάστη, πρότυπο τιμής και αρετής, αξιοπρεπής, τυπικός.

-          Νομάρχης και καπετάνιος: Αντιπροσωπευτικοί Έλληνες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, ρεαλιστές, υπολείπονται σε παιδεία και πολιτισμό, έχουν προτεραιότητες εθνικές και κοινωνικές που τις αντιμετωπίζουν μακριά από τυπολατρικές εκδηλώσεις.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ:

-          Ετεροδιηγητικός αφηγητής.

-          Διάλογοι ζωντανοί ποι δίνουν παραστατικότητα στη διήγηση.

-          Εσωτερικός μονόλογος.                                       

ΓΛΩΣΣΑ: Δημοτική, πολύ κοντά στον κοινό λόγο και εύκολη. Έχει δροσιά και ζωντάνια.

ΎΦΟΣ: Ζωντανό, γοητευτικό.

ΛΟΓΟΣ: Απλός, ενώ κυριαρχούν του ουσιαστικό και το ρήμα.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Δεν έχει ποικιλία εκφραστικών μέσων.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Δαρέζη από το συγγραφέα: Παραστατική και ζωντανεύει τον ήρωά του.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Ο Ξενόπουλος συγκρίνει το ανεπτυγμένο βιοτικό και πολιτισμικό επίπεδο των Επτανησίων με τον τρόπο ζωής και τις αντιλήψεις που ίσχυαν στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

                                         

ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΘΥΜΗΣΕΙΣ                                  ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ

ΘΕΜΑ: Η περιγραφή αναδρομικά της πατρικής μορφής, η σχέση της Δέλτα με τον πατέρα της, αλλά και ο αγώνας της ως ενήλικης να συμφιλιωθεί με την απρόσιτη «θεότητα» που, όπως η ίδια αναγνωρίζει, υπήρξε η τελευταία μεγάλη αγάπη της ζωής της.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Τον πατέρα… Ο πατέρας ήταν ‘χαρακτήρας’»: Η μορφή του πατέρα.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Αργότερα τον γνώρισα… αγάπη της ζωής μου»: Η μεγάλη αγάπη της ζωής της.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Θυμούμαι μια μέρα… καλόβουλα είπε ο πατέρας»: Το περιστατικό με τα στρείδια.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ο λόγος αυτός… μα θεότης»: Μάθημα ζωής: η αξία της εργασίας.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

-          Πατέρας: αυταρχικός, βίαιος, ευέξαπτος, αφέντης, ευγενής, τίμιος, ειλικρινής, αμείλικτος στο ζήτημα συνείδηση.

-          Συγγραφέας-Αφηγήτρια: αισθάνεται φόβο και θαυμασμό για τον πατέρα της όταν ήταν μικρή. Ως ενήλικη, τον εκτιμά και πάντα είναι έντονη η παρουσία του στη ζωή της.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ:

-          Αφήγηση σε α’ πρόσωπο.

-          Στις περιγραφές, χρησιμοποιώντας γ’ ενικό, η συγγραφέας είναι λιτή και παραστατική.

-          Ο διάλογος μητέρας-πατέρα είναι απλός, φυσικός και καθημερινός.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή δημοτική.

ΎΦΟΣ: Φυσικό, απλό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Επίθετα.

-           Παρομοιώσεις.

ΙΔΕΕΣ- ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Αυτοβιογραφικό έργο.

-          Παρουσιάζει τις σχέσεις γονιών και παιδιών.

ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΟΥ Γ.Σ.                              ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ

ΘΕΜΑ: Παρουσιάζει από τη μια μεριά την παράδοση με τη νέκρα της κι από την άλλη την τυποποιημένη σύγχρονη ζωή, τη ματαιοδοξία, τα πράγματα που μας χλευάζουν.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στ.1-17: Ο ποιητής πληγώνεται, καθώς απλώνεται η σκέψη του στα αγαπημένα τοπία της Ελλάδα με τη μυθολογική παράδοση, σε αντιπαράθεση με τα «αμυθολόγητα» νησιά του σύγχρονου τουριστικού ενδιαφέροντος.

2^Η ΚΑΙ 3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στ.18-33: Εικόνες και σκέψεις που δείχνουν την πεζή καθημερινότητα και υποβάλλουν αισθήματα αδράνειας, αμηχανίας και ματαιοδοξίας.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στ.34-42: Η Ελλάδα ταξιδεύει, αλλά οι άνθρωποί της  μένουν καρφωμένοι στην καθημερινότητα.

5^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στ.43-45: Η Αγωνία του ποιητή για το μέλλον.

ΓΛΩΣΣΑ: Μοναδική δεξιότητα στο να χρησιμοποιεί λέξεις από κάθε χώρο της ελληνικής γραμματείας, λαϊκές λέξεις.

ΎΦΟΣ: Χαμηλόφωνο, βαθύτατα συμβολικό.

ΕΚΦΡΑΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Προσωποποίηση.

-          Μεταφορές.

-          Εικόνες.

-          Μετωνυμίες.

-          Υπερρεαλιστική χρήση της γλώσσας.

ΜΕΤΡΟ: Στο ποίημα βρίσκουμε όλα τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας ή νεώτερης ποίησης:

1)   Την αντικατάσταση της στροφής από την ποιητική ενότητα, που καθεμιά έχει διαφορά ως προς το μέγεθος,

2)   Την έλλειψη σταθερών συλλαβών σε κάθε στίχο,

3)   Τις εικόνες που αιφνιδιάζουν με την πρωτοτυπία τους,

4)   Την έλλειψη όλων των μετρικών στοιχείων, που βρίσκουμε στα ποιήματα παραδοσιακής μορφής.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Το ποίημα αναπτύσσεται με τη μορφή περιδιάβασης σε τουριστικούς και αρχαιολογικούς τόπους της μεσοπολεμικής Ελλάδας και εστιάζεται στα αισθήματα αλλοτρίωσης, απραξίας και στασιμότητας, που αποδίδουν τη σχέση των ανθρώπων με τον τόπο, το παρελθόν, τους γύρω τους αλλά και τον εαυτό τους.

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ                            ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ

ΘΕΜΑ: Η σημασία της ελληνικής γλώσσας και παράδοσης, αλλά και η αξία της ποίησης στο σύγχρονο κόσμο.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Τούτη την ώρα… όσο και η γραπτή»: Η σημασία της ελληνικής γλώσσας και της παράδοσης.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Το ίδιο και η ποίηση… την απόκριση του Οιδίποδα»: Η αξία της ποίησης στο σύγχρονο κόσμο.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Η Ομιλία τη Στοκχόλμη έγινε στα γαλλικά αλλά μεταφράστηκε από τον ίδιο στην ελληνική γλώσσα.

-          Τα δυο θέματα που θίγονται: η ελληνική παράδοση και η ποίηση, είναι οι έμμονοι προβληματισμοί του και τα διαρκή του βιώματα.

-          Λιτός και ακριβής στην έκφραση, ειλικρινής, με χαμηλόφωνο τόνο και ίδια ισόρροπη έκφραση.

-          Ελληνολάτρης, πάσχισε να ανασυνθέσει την εικόνα του διασπασμένου ανθρώπου και να δώσει ποιότητα στη ζωή του.

ΜΠΟΛΙΒΑΡ                                         ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΘΕΜΑ: Η δοξαστική παρουσίαση του Μπολιβάρ, του μεγάλου ήρωα, επαναστάτη και ελευθερωτή της Νότιας Αμερικής.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΣΤΡΟΦΗ: Ο απελευθερωτικός αγώνας του Μπολιβάρ και το ποιητικό του δοξολόγημα.

2^Η-3^Η ΣΤΡΟΦΗ: Η ζωή και η δράση του Μπολιβάρ τον αναδεικνύουν σε Έλληνα.

4^Η ΣΤΡΟΦΗ: Ο επαναστάτης και ο ποιητής.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-          Ο Εγγονόπουλος σε αυτό το ποίημα εγκαταλείπει τη μονολεκτική στιχουργική του και καταφέρνει να ξεπεράσει, έστω και πρόσκαιρα, την υπερρεαλιστική αδιαλλαξία του.

-          Ελεύθερος στίχος.

-          Παράτολμοι συνδυασμοί εικόνων και λέξεων.

-          Απουσία λογικού ειρμού και ελέγχου.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή και άμεση. Διαθέτει πικρό λυρισμό.

ΎΦΟΣ: Σοβαρό και ηρωικό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Σουρεαλιστικές εικόνες.

ΙΔΕΕΣ- ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Ταύτιση των γεωγραφικών χώρων της Ελλάδας και της Νότιας Αμερικής.

-          Ο Έλληνας Μπολιβάρ εμπνέει τους αγωνιστές της αντίστασης και τους γεμίζει αισιοδοξία για την ευόδωση του απελευθερωτικού αγώνα.

-          Διάχυτος είναι ο ελληνολατρικός χαρακτήρας του ποιήματος καθώς και ο ηρωικός τόνος του.                                                                                                  

ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ                                           ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Η ΓΕΝΕΣΙΣ

ΘΕΜΑ: Περιγράφει τη δημιουργία της θάλασσας και των νησιών.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Τότε είπε και γεννήθηκεν… είπε»: Η δημιουργία της θάλασσας και των νησιών.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Και πολλά τα λιόδεντρα… απεραντοσύνη»: Τα δέντρα και τα φυτά.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «ΑΥΤΟΣ ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας»: Ο κόσμος μέσα στην ψυχή του ποιητή.

         ΤΑ ΠΑΘΗ, Ε’

ΘΕΜΑ: Ο ποιητής αναδεικνύει τη μνήμη ως στοιχείο επιβίωσης του ελληνικού λαού και «περιγράφει» το ορεινό τοπίο που σηματοδοτεί, μαζί με τη θάλασσα, την ιδέα της ελληνικής ιθαγένειας.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Τα θεμέλιά μου… άκαυτη βάτος»: Προοίμιο.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μνήμη του λαού μου… οι εχθροί μου έφυγαν μακριά»: Το ιστορικό παρελθόν.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μνήμη του λαού μου… τι στα βουνά»: Το εγκώμιο της μνήμης.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Τα θεμέλιά μου… άκαυτη βάτος»: Επιλογική επαναφορά του προοιμίου.

                                                                       

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-          Η Γένεσις έχει προοιμιακό χαρακτήρα και σε σχέση προς το λυρικό αλλά και προς την ανέλιξη του θέματος όλης της σύνθεσης.

-          Στα Πάθη διατηρείται ο λυρικός χαρακτήρας αλλά ο τόνος γίνεται μελικότερος, γιατί καθώς πυκνώνεται το ποίημα, ευνοεί περισσότερο την εμφάνιση των λυρικών σχημάτων.

-          Τα Πάθη πρέπει να ψαλούν και δεν μπορεί παρά να διαθέτουν τα ανάλογα στοιχεία λυρικής έκφρασης.

-          Ποίηση επηρεασμένη από τον υπερρεαλισμό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Εικόνες γεμάτες από ελληνικά βιώματα και στοιχεία της ελληνικής φύσης.

ΜΟΡΦΗ:

-          Γένεσις: Ελεύθερος στίχο.

-          Η μορφολογική εμφάνιση των ύμων είναι επηρεασμένη από το Ρωμανό το Μελωδό.

-          Η σύνδεση των προτάσεων είναι παρατακτική και ο ποιητικός λόγος του Ελύτη αποκτά βιβλικό τόνο.

-          Το μέτρο είναι πεζορρυθμικό και ο ρυθμός του ποιήματος εξασφαλίζεται μέσα από την επιλογή των λέξεων.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ στον 3^ο ΥΜΝΟ:

-          Ομοιοτέλευτο.

-          Εσωτερική ομοιοκαταληξία.

-          Παρομοίωση.

-          Παρήχηση.

-          Αντίθεση.

-          Προσωποποίηση.

-          Αντιστροφή.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ στον 5^ο ΨΑΛΜΟ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ:

-          Ομοιοτέλευτο.

-          Εσωτερική ομοιοκαταληξία.

-          Επανάληψη.

-          Πρωσοποποιήσεις.

-          Παρήχηση του π.

-          Αναδίπλωση: «Και τα βουνά».

-          Επαναφορά: «Μνήμη του λαού μου».

-          Υποφορά: «Ποιοι, πότε, πώς, πού».

-          Ανθυποφορά: «Τα θεμέλιά μου στα βουνά».

-          Κλιμακωτό: «Πάντα πάντα περνάς».

ΙΔΕΕΣ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Η σύνθεση απηχεί τη διάρθρωση της Θείας Λειτουργίας, κυρίως του Ακάθιστου Ύμνου.

-          Στη Γένεση η μοίρα του ποιητή ταυτίζεται με τη μοίρα του έθνους και σ’ ένα συγκεκριμένο χώρο το ατομικό εκφράζει το γενικό.

-          Η σύνθεση κλείνει με το Δοξαστικό, όπου κορυφώνεται δοξαστικά η σύνθεση.

-          Η θεματική του ποιητή αισθητοποιείται κυρίως μέσα από την εικονοπλασία του Ελύτη.

-          Η έκφραση των εικόνων και την καίρια λέξη φορτίζει συναισθηματικά το ποίημα, του οποίου η αυστηρή οργάνωση εξασφαλίζει την αρμονία και τη μουσικότητα.

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ                                         ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

ΘΕΜΑ: Η σχέση του νέου ελληνισμού με την αρχαία του πολιτισμική κληρονομιά.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-          Αφηγηματικός τρόπος γραφής.

-          Ετεροδιηγητικός τύπος αφήγησης με μηδενική εστίαση.

ΓΛΩΣΣΑ: Όπως σε όλα τα ποιήματά του, «οι λέξεις έρχονται μονάχες τους σχεδόν, όπως τα φύλλα στα δέντρα».

ΎΦΟΣ: Συμπυκνωμένο και λιτό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Παρομοίωση.

-          Μεταφορές.

-          Προσωποποιήσεις.

-          Υπερβολή.

-          Εικονοποιία.

ΜΕΤΡΟ: Στίχος  ελεύθερος.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Χαρακτηριστικό της ποιητικής του Ρίτσου: η Υπέρβαση.

-          Η ομορφιά του νέου Έλληνα έρχεται κατ’ ευθεία γραμμή από την ομορφιά των αρχαίων εφήβων και η κραυγή του γίνεται η «αιώνια ιαχή του διθυράμβου», τόσο του αρχαίου ορχηστρικού τραγουδιού όσο και της αρχαίας τραγωδίας.

ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ                                               ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

ΘΕΜΑ: Το ελληνικό καλοκαίρι και η σκληρή πραγματικότητα του Εμφυλίου, μέσα από εικόνες της καθημερινής ζωής.

ΓΛΩΣΣΑ & ΥΦΟΣ: Χαμηλών τόνων που θυμίζουν την καθημερινή ομιλία των απλών ανθρώπων του λαού.

ΛΟΓΟΣ: Κυλάει σαν κουβεντιαστός με μια συμβολική υποβλητικότητα και με έντονο το υπαινικτικό στοιχείο.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Εικονοπλασία.

-          Στίχοι υπερρεαλιστικοί.

-          Μεταφορές.

-          Προσωποποιήσεις.

-          Παρομοιώσεις.

-          Οικειότητα ή οικείωση.

ΜΕΤΡΟ: Ελεύθερος στίχος.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Αποτυπώνει σκηνές από το ελληνικό καλοκαίρι μέσα και από τη σκληρή πραγματικότητα του Εμφυλίου.

-          Με την έντονη συναισθηματική φόρτιση κατορθώνει να παρουσιάσει την ελληνικότητα και μάλιστα σε περίοδο μεγάλης δοκιμασία του ελληνικού λαού.

Η ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ                                             ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ

ΘΕΜΑ: Ο συγγραφέας θέλοντας να αποτυπώσει στο μυθιστόρημά του τις πολιτικές και ιδεολογικές συγκρούσεις του Μεσοπολέμου, περιγράφει, μέσα από τη δική του οπτική, τη σύνθεση και την ένταση της διαδήλωσης.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ο Μανόλης κατέβηκε μονάχος του… ήξεραν τι ζητούσαν»: η πορεία των φοιτητών.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Η νέα αυτή διαδήλωση… ανάμεσα στα φρύδια»: Η κομμουνιστική πορεία.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-          Εκφραστικά το δοκίμιο διακρίνεται για την καθαρή του διατύπωση και τη φραστική του ακεραιότητα.

-          Διάλογοι που ζωντανεύουν την αφήγηση.

-          Ετεροδιηγητικός αφηγητής, χωρίς καμιά συμμετοχή στα δρώμενα.

-          Μηδενική εστίαση.

-          Ο χρόνος της αφήγησης συμπίπτει με το χρόνο της ιστορίας.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Επίθετα.

-          Εικόνες.

-          Μεταφορές.

-          Επαναλήψεις.

ΛΟΓΟΣ: Απλός και διαυγής.

                                                                       

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Ο συγγραφέας εστιάζει την αφήγησή του στη διαδήλωση των φοιτητών και στην κομμουνιστική πορεία και τέλος στη μοιραία σύγκρουση.

-          Παρά την προσπάθεια αντικειμενικής περιγραφής, ο Θεοτοκάς αποκαλύπτει εμμέσως την ιδεολογική του ταυτότητα, που αποκρούει τη βία και τη σύγκρουση.

-          Τα πρόσωπά του είναι περισσότερο σύμβολα και λιγότερο χαρακτήρες.

ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ                                  ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ

ΘΕΜΑ: Ο αφηγητής αποδίδει το αίσθημα φόβου και ανασφάλειας στη δεκαετία του ’50, την ιδεολογική σύγχυση της εποχής και εκφράζει την αναζήτηση ελπίδας.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Όταν μπήκε στο καφενείο… ΖΗΤΕΙΤΑΙ πιάνο προς αγοράς»: Διαβάζοντας την εφημερίδα στο καφενείο.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Σκέψεις γυρίζανε… Δεν μπορεί παρά να ’χουν»: Συναισθήματα και σκέψεις.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ξανάριξε μια ματιά… στο αυριανό φύλλο»: Αναζήτηση ελπίδας.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-          Ο συγγραφέας ταυτίζεται με τον αφηγητή.

-          Η αφήγηση είναι τριτοπρόσωπη.

-          Ο ρυθμός της αφήγησης είναι γρήγορος.

ΓΛΩΣΣΑ: Δημοτική, απλή, απαλλαγμένη από επίθετα. Τα ρήματα βρίσκονται σε παρελθοντικό χρόνο αλλά και στον ενεστώτα.

ΎΦΟΣ: Λιτό, απλό, καθημερινό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Επαναλήψεις.

-          Αντιθέσεις.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Είναι ένα αντιπροσωπευτικό μεταπολεμικό διήγημα που αποδίδει με απλό και άμεσο τρόπο την ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα και ην αβεβαιότητα της μεταπολεμικής εποχής.                                                                        

ΚΙ ΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΕΜΟ!                                   ΚΩΣΤΑΣ ΤΑΧΤΣΗΣ

ΘΕΜΑ: Σκιαγράφηση των αντιδράσεων των μελών μιας μικροαστικής αθηναϊκής οικογένειας, καθώς και προσώπων του κοινωνικού της περίγυρου, την κρίσιμη στιγμή της έκρηξης του πολέμου του 1940.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Η Κασιμάτη… να μείνουμε ουδέτεροι»: Πολιτική συζήτηση παραμονές πολέμου.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μα κανένας μας… ούτε ήθελα να φανταστώ το μέλλον»: Οι σειρήνες του πολέμου ηχούν.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Πάνω στην ώρα… δε με νοιάζει για τίποτα»: Οι αντιδράσεις των προσώπων.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-          Αφήγηση σε α’ ενικό πρόσωπο.

-          Παρεμβάλλεται η γ’ πρόσωπη αφήγηση του συγγραφέα, που έχει πρόθεση να αυτοβιογραφηθεί, όμως η συμμετοχή του είναι μηδαμινή.

-          Διάλογοι ζωντανοί και φυσικοί που έχουν την αίσθηση του προφορικού λόγου.

-          Εσωτερικός Μονόλογος: η Νίνα εκφράζει τις σκέψεις της και τον προβληματισμό της.

ΓΛΩΣΣΑ: Δημοτική, χειμαρρώδης και με τη ζωντάνια του προφορικού λόγου.

ΎΦΟΣ: Οικείο, προσιτό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Παρομοιώσεις.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Παρατηρούμε τις προσωπικές και συλλογικές αντιδράσεις μπροστά στην έκρηξη του πολέμου του 1940.

-          Ισχυρό θεματικό κέντρο είναι η ανίχνευση του πατριωτικού αισθήματος.

-          Προτέρημα του κειμένου είναι η προφορικότητα και η αμεσότητα.                                        






Εκδότης
ΚΑΒΒΑΔΙΑ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ για το cleverclass.gr