Εκατονταετής Πόλεμος χαρακτηρίστηκε ίσως ο μακροβιότερος πόλεμος που έγινε ποτέ μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας με πραγματική διάρκεια μεγαλύτερη των 100 ετών, από το 1337 μέχρι το 1453 (116 έτη), με πολύ μικρές διακοπές και του οποίου όμως η ιστορική σημασία υπήρξε πολλαπλή. Είναι γεγονός ότι με αυτόν τον πόλεμο ακολουθήθηκαν νέα συστήματα τακτικής, στρατιωτικής σύνθεσης και στρατιωτικού εξοπλισμού.
Η αφορμή
Αφορμή του πολέμου αυτού ήταν ο ταυτόχρονος ανταγωνισμός δύο απαιτητών του θρόνου της Γαλλίας. Συγκεκριμένα, το 1328, όταν πέθανε ο Βασιλιάς της Γαλλίας Κάρολος Δ΄ άτεκνος αλλά και χωρίς αδελφό, τον γαλλικό θρόνο διεκδίκησαν αφενός μεν, ο Φίλιππος Βαλουά, ο πλησιέστερος εξάδελφος του θανόντος, ο οποίος και ανακηρύχθηκε αμέσως Βασιλιάς ως Φίλιππος ΣΤ΄ (1328-1350), ο οποίος και ίδρυσε τη βασιλική δυναστεία των Βαλουά, αφετέρου δε ο Εδουάρδος Γ΄ ήδη Βασιλιάς της Αγγλίας (1327-1377), ανεψιός εξ αδελφής του θανόντος Καρόλου, απαίτησε την διαδοχή του στηριζόμενος στον Σαλικό Νόμο που ίσχυε στη Γαλλία αποκλείοντας τη διαδοχή σε γυναίκες. Αποκλείοντας τη μητέρα του, κατέστησε εαυτόν ως νόμιμο διάδοχο του Θρόνου. Για τους ίδιους ακριβώς αυτούς λόγους η διαμάχη αυτή εξακολούθησε και στους μετέπειτα κατά σειρά Βασιλείς της Αγγλίας Ριχάρδου Β΄, Ερρίκου Δ΄, Ερρίκου Ε΄ και Ερρίκου ΣΤ΄ και στους Βασιλείς της Γαλλίας Ιωάννου Β΄,Καρόλου Ε΄, Καρόλου ΣΤ΄ και Καρόλου Ζ΄.
Αίτια
Η κυριώτερη αιτία ήταν η αμετακίνητη απόφαση του Εδουάρδου Γ' να διεκδικήσεις το Στέμμα της Γαλλίας. Προς την απόφαση αυτή συνετέλεσε και το επαναστατικό πνεύμα διαφόρων εκπατρισμένων Γάλλων, που η δημοτικότητα μιας εκστρατείας τους παρείχε την ευκαιρία να λεηλατήσουν μια χώρα και κυρίως ήταν το θέμα της Φλάνδρας-κλειδί για τις αγγλογαλλικές σχέσεις. Πιο συγκεκριμένα ήταν η επιδίωξη της Γαλλίας να απομακρύνει τους Αγγλους από την Ακουιτανία, αλλά και η επιδίωξη της Αγγλίας να καταργήσει την υποτέλεια της Γουιένης από τη Γαλλία και να εξασφαλίσει την επιστροφή της Νορμανδίας, του Ανζού και άλλων περιοχών. Και τα δύο κράτη επιδίωκαν την κυριαρχία στην πλούσια περιοχή της Φλάνδρας.Το βασικό προϊόν της Αγγλίας ήταν το μαλλί, και βασική βιομηχανία της της Φλάνδρας ήταν η υφαντουργία. Ο κόμης της Φλάνδρας,Λουδοβίκος του Νεβέρ, υποστηριζόταν από τον επικυρίαρχό του βασιλιά της Γαλλίας, και οι Φλαμανδοί αστοί ήταν φανατικοί αγγλόφιλοι.
Περίοδοι πολέμου
Ο Ε.Π. κατανέμεται σε τέσσερις περιόδους:
- 1337-1360 (Αρχή του πολέμου, αγγλικές εκστρατείες του Εδουάρδου Γ΄ και του Μαύρου Πρίγκιπα)
- 1364-1380 (Γαλλική αντεπίθεση με τον Κάρολο Ε΄, πόλεμος στην Καστίλλη)
- 1381-1428 (Αγγλική αντεπίθεση με τον Ερρίκο Ε΄, συμμαχία των Άγγλων με το ατίθασο Δουκάτο της Βουργουνδίας)
- 1429-1453 (Δεύτερη γαλλική αντεπίθεση με τον Κάρολο Ζ΄, τελική ήττα της Αγγλίας και λήξη του πολέμου)
Σημειώνεται όμως ότι η Γαλλία αν και μεγαλύτερη σε έκταση και πλούτο αποδείχθηκε πολύ κατώτερη στη πολεμική τέχνη και αυτό διότι οι Βασιλείς της διεξήγαγαν τον πόλεμο με τα πολιτικά δεδομένα του φεουδαλικού συστήματος της εποχής, δηλαδή με μόνη επικουρία των Γεωδεσποτών και Ευγενών. Αντίθετα ο Εδουάρδος Γ΄μετέτρεψε επιτήδεια την διαμάχη διαδοχής σε αγώνα όλου του λαού: με το μέρος του είχε κυρίως τον εμπορικό κόσμο του Λονδίνου. Μέχρι τότε οι Γάλλοι Βασιλείς δε διέθεταν στρατό εθνικό, αλλά και σχεδόν καμία τότε χώρα. Αντ' αυτών διέθεταν μισθοφόρους και σχεδόν ατάκτους με λίγο εξοπλισμό και εκπαίδευση μη μπορώντας όμως να αντιμετωπίσουν τον περισσότερο οργανωμένο και εξοπλισμένο με τελειοποιημένα μέσα της εποχής στρατό των Άγγλων, με αποτέλεσμα να υποφέρουν βαριές ήττες (Κρεσύ 1346, Πουατιέ 1356, Αζενκούρ 1415) ενώ είχαν σχεδόν πάντα αριθμητικό πλεονέκτημα. Όταν, όμως, άρχισε να συμμετέχει και ο γαλλικός λαός, τότε και με τη παρέλευση του χρόνου ο πόλεμος είχε ξεφύγει της απλής διαμάχης διαδοχής και είχε μετατραπεί σε προσπάθεια κατάκτησης ηπειρωτικού ευρωπαϊκού εδάφους εκ μέρους των Άγγλων. Ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση της Ιωάννας της Λωρραίνης, η οποία θεωρήθηκε από τους Γάλλους θεόσταλτη, οι ρόλοι αντιστράφηκαν και σημειώθηκαν αρκετές γαλλικές νίκες (Ορλεάνη 1429, Φορμινύ 1450, Καστιγιόν 1453). Εκτός απ' την Αγγλία και τη Γαλλία, στη δίνη του πολέμου βρέθηκαν κατά καιρούς και άλλα κρατίδια της εποχής, όπως η Βουργουνδία, η Βρετάνη, η Φλάνδρα, η Καστίλλη και η Πορτογαλία.
Περισσότερα ιστορικά θέματα εδώ.