Η λανθασμένη χρήση της προστακτικής

Η λανθασμένη χρήση της αύξησης στην προστακτική

Η προστακτική δεν παίρνει αύξηση! Αύξηση παίρνει μόνο η οριστική και μόνο οι παρελθοντικοί χρόνοι, τόσο στα αρχαία όσο και στα νέα ελληνικά!

ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΕΣ	ΣΩΣΤΕΣ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΕΣ
παρήγγειλέ μου	παράγγειλέ μου
επανέλαβέ το	επανάλαβέ το
ανέβαλέ το	ανάβαλέ το
ήλεγξέ το	έλεγξέ το
υπέγραψέ το	υπόγραψέ το
μετέφρασέ το επέλεξέ το υπέβαλέ το αντέκρουσέ το μετέτρεψέ το διέγραψέ το μετέτρεψέ το κατέθεσέ τα εγκατέλειψέ το απέδειξέ το παρήγγειλέ το υπέθεσέ το περιέγραψέ το διέγραψέ το	μετάφρασέ το επίλεξέ το υπόβαλέ το αντίκρουσέ το μετάτρεψέ το διάγραψέ το μετάτρεψέ το κατάθεσέ τα εγακατάλειψέ το απόδειξέ το παράγγειλέ το υπόθεσέ το περίγραψέ το διάγραψέ το

Ένας εύκολος τρόπος για να αποφύγουμε το λάθος, είναι να σκεφτούμε πώς σχηματίζεται η υποτακτική, π.χ.

διαγράφω, να διαγράφεις > διάγραφε, να διαγράψεις > διάγραψε

αναβάλλω, να αναβάλλεις > ανάβαλλε, να αναβάλεις > ανάβαλε

Εξαιρέσεις

Η γλώσσα δεν κατασκευάζεται ούτε καθορίζεται πάντα από γραμματικούς κανόνες, αλλά από το λαό που τη χρησιμοποιεί.

έτσι: ανεβαίνω, ανέβα, κατεβαίνω, κατέβα

σύμφωνα με τον κανόνα θά ‘πρεπε να λέμε: αναβαίνω, ανάβα, καταβαίνω, κατάβα, κάτι που ούτε ανεκτό γίνεται ούτε υπάρχει στη γλώσσα μας.

Η ορθογραφία της προστακτικής 

Η πιο συχνή προστακτική (η συνοπτική προστακτική) σχηματίζεται από το θέμα του αορίστου με την προσθήκη συγκεκριμένων καταλήξεων:

● Στην ενεργητική φωνή βάζουμε «-ε» και «-τε»: γράψε, γράψτε / μίλησε, μιλήστε.

● Στην παθητική φωνή βάζουμε «-ου» και «-είτε»: γράψου, γραφτείτε / κοιμήσου, κοι-
● μηθείτε.

Συχνά πριν τις καταλήξεις υπάρχει ένα [ι]
που προκαλεί πολλά ορθογραφικά λάθη.

Ας δούμε πώς μπορούμε να τα αποφύγουμε...

 Α  Ενεργητική φωνή

Στην πρώτη συζυγία (ρήματα σε -ω) τα πράγματα είναι εύκολα. Το [ι] του ενεστώτα δια-
τηρείται στον αόριστο, άρα και στη συνοπτική προστακτική:

αρχίζω > άρχισα > άρχισε, αρχίστε αφήνω > άφησα > άφησε, αφήστε λύνω > έλυσα > λύσε, λύστε δακρύζω > δάκρυσα > δάκρυσε, δακρύστε κλείνω > έκλεισα > κλείσε, κλείστε αθροίζω > άθροισα > άθροισε, αθροίστε

Στη δεύτερη συζυγία (ρήματα σε -ώ) ο αόριστος σχηματίζεται κατά κανόνα σε «-ησα». Αυτό το ήτα περνάει και στη συνοπτική προστακτική:

βοηθώ > βοήθησα > βοήθησε, βοηθήστε οδηγώ > οδήγησα > οδήγησε, οδηγήστε κρατώ > κράτησα > κράτησε, κρατήστε χρησιμοποιώ > χρησιμοποίησα > χρησιμοποίησε, χρησιμοποιήστε

αλλά: μεθώ > μέθυσα > μέθυσε, μεθύστε

και: βουτώ > βούτηξα > βούτηξε, βουτήξτε τραβώ > τράβηξα > τράβηξε, τραβήξτε

 Β  Παθητική φωνή

Στην παθητική φωνή το [ι] εμφανίζεται μόνο στον πληθυντικό και είναι πάντοτε «ει»:

αφήνομαι > αφέθηκα > αφέσου, αφεθείτε λύνομαι > λύθηκα > λύσου, λυθείτε κρατιέμαι > κρατήθηκα > κρατήσου, κρατηθείτε κινούμαι > κινήθηκα > κινήσου, κινηθείτε

Για το e-didaskalia.blogspot.gr

Αποστόλης Ζυμβραγάκης

Φιλόλογος

Περισσότερα γλωσσικά λάθη εδώ.