Πόσες φορές έχει τύχει να καθίσετε στο τραπέζι για φαγητό το μεσημέρι και το παιδί αρνείται να φάει λέγοντάς σας πως δεν πεινάει; Ίσως για κάποιους γονείς να είναι πρωτάκουστο, για κάποιους άλλους όμως είναι 'γνωστό το έργο'... Όντως τυχαίνει τελικά ή κάτι κρύβεται πίσω από αυτή του την άρνηση;
Aπό την επιστημονική ομάδα του διατροφολόγου Ευάγγελου Ζουμπανέα diatrofi.gr Δέσποινα Ψαρρού Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Το κουδούνι χτυπάει για το διάλειμμα και όλα τα παιδιά τρέχουν πεινασμένα προς το κυλικείο, μερικά έχοντας φάει πρωινό στο σπίτι, άλλα έχοντας πιει μονάχα ένα ποτήρι γάλα και τα περισσότερα από αυτά τελείως νηστικά από το προηγούμενο βράδυ.
Κι εδώ τίθεται το ερώτημα για το τι είναι αυτό που συνήθως επιλέγουν να φάνε... Τα προϊόντα που πρέπει να πωλούνται σε ένα σχολικό κυλικείο είναι συγκεκριμένα, δυστυχώς όμως ο κατάλογος αυτός δεν τηρείται πάντα. Έτσι, το κολατσιό του παιδιού μπορεί να είναι από κουλούρι σουσαμένιο μέχρι ζαμπονοτυρόπιτα ή κάποιο τοστ με αλλαντικά. Υπάρχουν φυσικά και οι περιπτώσεις που τα κυλικεία 'παίρνουν άριστα' στους ελέγχους από τις επιτροπές, αλλά οι μαθητές επιλέγουν να αγοράσουν κάτι από το κοντινό περίπτερο ή φούρνο. Εκεί λοιπόν ξεκινά ο 'χορός των κενών θερμίδων' που το μόνο που προσφέρουν είναι περίσσια κορεσμένων και trans λιπαρών χωρίς καμία σχεδόν θρεπτική αξία. Και για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι, τα αποτελέσματα φαίνονται στην παρακάτω ανάλυση ενός κρουασάν με αναψυκτικό και ενός σπιτικού τοστ.
| Γεύμα | Θερμίδες Kcal | Πρωτεΐνες gr | Ολικά Λιπίδια gr | Κορεσμένα Λιπίδια gr | Χοληστερόληmg | Ασβέστιο mg | Σίδηρος mg |
κρουασάν απλό 65g
| 220 | 4,9 | 9,2 | 2,8 | 37,7 | 59,2 | 1 |
330ml αναψυκτικό τύπου cola
| 139 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| ΣΥΝΟΛΟ | 359 | 4,9 | 9,2 | 2,8 | 37,7 | 59,2 | 1 |
τοστ κασέρι-γαλοπούλα-ντομάτα
| 256 | 18,8 | 7,5 | 1,8 | 17,6 | 148,3 | 2,5 |
Το αναψυκτικό των 330 ml θα δώσει επίσης στον οργανισμό ζάχαρη που ισοδυναμεί περίπου με 7 κουταλάκια του γλυκού. Συνηθίζοντας σ' αυτές τις γεύσεις, όχι μόνο τα παιδιά αλλά και οι ενήλικες, είναι λογικό μετά να τους φαίνονται γευστικά αδιάφορα τα σπιτικά μαγειρεμένα φαγητά και να προτιμάνε να επιστρέφουν χορτασμένα το μεσημέρι.
Κάνοντας μια βόλτα έξω από σχολείο την ώρα που σχολάνε, μπορεί να δει κανείς παιδιά κυρίως του γυμνασίου αλλά και του δημοτικού, να αγοράζουν πίτα από ψητοπωλεία. Λογικότατο είναι λοιπόν την ώρα που τρώει όλη η οικογένεια μαζί, το παιδί να μην έχει όρεξη να φάει, είτε λέγοντας πως απλά δεν πεινάει είτε βρίσκοντας κάποια δικαιολογία - ψέμα. Η σύγκριση ανάμεσα σε μία μερίδα κοτόπουλο ψητό με συνοδευτικό, σαλάτα και ψωμί, και σε μια πίτα με γύρο χοιρινό, μας δίνει μεγάλες διαφορές όσον αφορά κυρίως στα λίπη, τα κορεσμένα λιπαρά καθώς και το νάτριο.
| Γεύμα | Θερμίδες Kcal | Πρωτεϊνες gr | Ολικά λίπη gr | Κορεσμένα λιπαρά gr | Χοληστερόλη mg | Υδατάνθρακες gr | Νάτριο mg |
| 120 γρ κοτόπουλο χωρίς πέτσα, 1 μεσαία πατάτα ψητή, σαλάτα με ντομάτα, αγγούρι, πιπεριά & ελαιόλαδο, 1 φέτα ψωμί ολικής | 700 | 43,7 | 37,1 | 5,9 | 102 | 49,6 | 240,9 |
| πίτα, γύρος χοιρινός, πατάτες τηγανιτές, ντομάτα, κέτσαπ, μουστάρδα | 837 | 31 | 59,4 | 13,6 | 100,3 | 47,3 | 856 |
Θα αναρωτιόταν σ' αυτό το σημείο εύλογα κάποιος, είναι τόσο απαγορευτικό δηλαδή το σουβλάκι, τα μπισκότα σοκολάτας, το κρουασάν, τα πατατάκια... Η απάντηση είναι όχι αν καταναλώνονται σε ελεγχόμενη ποσότητα και συχνότητα. Εδώ όμως μιλάμε για την καθημερινή διατροφή του παιδιού που θα πρέπει να του παρέχει την απαραίτητη ενέργεια και θρεπτικά συστατικά σε επαρκείς ποσότητες για τη σωστή του ανάπτυξη.
Όλα ξεκινάνε συνήθως από τις συνήθειες της οικογένειας, τις γνώσεις σε βασικά θέματα διατροφής και τον τρόπο διαπαιδαγώγησης γενικότερα. Σημεία τα οποία πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή θα μπορούσαν να είναι:
- Όσο κι αν γκρινιάζουν ότι νυστάζουν, μάθετέ τα να ξυπνάνε 10 λεπτά νωρίτερα και να αφιερώνουν χρόνο στο πρωινό γεύμα. Αν καθίσετε δε στο τραπέζι τρώγοντας όλοι μαζί, ακόμη καλύτερα! Το πρωινό θα τα κάνει πιο συγκεντρωμένα με καλύτερες επιδόσεις στα μαθήματα και θα μειωθούν κατά πολύ οι πιθανότητες να επιλέξουν κάποιο ανθυγιεινό σνακ στα διαλείμματα.
- Ενημερωθείτε για τα προϊόντα που υπάρχουν στο κυλικείο και συζητήστε με τα παιδιά για το τι μπορούν να αγοράζουν. Ειδικότερα σε μικρές ηλικίες, μη δίνετε ανεξέλεγκτα χρήματα, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα τα ξοδέψουν σε ό,τι εκείνα νομίζουν. Εάν γνωρίζετε πως δεν τηρείται ο κατάλογος των επιτρεπόμενων προϊόντων, καλά θα κάνετε να το συζητήσετε με το σύλλογο γονέων ώστε να γίνουν οι απαραίτητες συστάσεις.
- Σε περίπτωση που παίρνει το παιδί από το σχολείο η γιαγιά ή ο παππούς, ενημερώστε τους να μην τους αγοράζουν κρυφά μπισκότα και σοκολάτες. Είναι πολύ σημαντικό να υιοθετήσετε κοινές διατροφικές συνήθειες ως οικογένεια και όχι μεμονωμένα, έτσι το παιδί δε θα σας πει ποτέ 'μα αφού ο παππούς μου τα αγοράζει, εσύ γιατί όχι;'. Επίσης απαραίτητο είναι να μάθουν τις ώρες των γευμάτων και των γλυκών σνακ, αν δε θέλετε να σας ζητήσει παγωτό στις 9 το πρωί...
- Να εκπαιδεύετε και να προτρέπετε τα παιδιά να επιλέγουν τρόφιμα χαμηλά σε λίπος και ζάχαρη για να εξοικειώνονται με τις υγιεινές τροφές. Δείτε το σαν παιχνίδι, ζητήστε τη βοήθειά του για τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ.
- Προσπαθήστε η ώρα του φαγητού να μη γίνει μια αγχώδης κατάσταση για το παιδί, είναι λογικό να προσπαθεί με κάθε τρόπο να την αποφύγει. Μην το μαλώνετε αν δεν τρώει όλο το φαγητό, προσπαθήστε να καταλάβετε τον πραγματικό λόγο που το κάνει. Μπορεί να του έχετε δημιουργήσει άγχος με το να ακούει συνεχώς 'τρώγε πιο αργά παιδί μου', 'και σαλάτα με το φαγητό, όχι μόνο κρέας' ή 'τρώγε, μη χαζεύεις!'. Ή μπορεί να μην του αρέσει ο τρόπος που μαγειρεύετε για παράδειγμα τα μπιφτέκια, να βάζετε πολλά μπαχαρικά, κι έτσι να το έχετε ωθήσει εσείς στο να καταφεύγει στο πρόχειρο φαγητό εκτός σπιτιού.
- Μην παρουσιάζετε ποτέ τα γλυκά, μπισκότα, παγωτά, σουβλάκια κλπ ως απαγορευμένες τροφές! Να είστε σίγουροι πως αν το κάνετε θα είναι τα πρώτα που θα αναζητήσουν όταν δεν είστε παρόντες, ειδικά στο σχολείο βλέποντας τα άλλα παιδιά να τα καταναλώνουν.
- Εξηγείστε του πως δεν είναι ντροπή να τρώει στο σχολείο, αντίληψη που είναι πολύ συνηθισμένη τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα να μη δέχονται να πάρουν φαγητό ούτε από το σπίτι αλλά ούτε και οτιδήποτε άλλο.
- Πάντα το παιδί να έχει στην τσάντα του ένα μπουκαλάκι νερό ώστε να είναι η πρώτη του επιλογή όταν διψάσει. Δυστυχώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παιδιών που πίνουν 2-3 ποτήρια νερό μόνο την ημέρα, έχοντας ως γρήγορη και γευστικότερη λύση τα αναψυκτικά ή χυμούς με ζάχαρη και συντηρητικά.
Προσπαθείτε να καταλαβαίνετε τα παιδιά, να 'ακούτε' αυτά που σας λένε είτε με τα λόγια είτε με τη συμπεριφορά τους. Πάντα έχουν κάτι να σας πούνε. Κερδίστε την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό τους ώστε μαζί να διορθώσετε τις κακές τους συνήθειες.
Περισσότερα θέματα για τη διατροφή εδώ.