Είναι το παιδί που από την ώρα που θα ξυπνήσει το πρωί μέχρι την ώρα που θα κοιμηθεί-αργά- το βράδυ, βρίσκεται σε διαρκή κίνηση. Το παιδί που έχει κόψει τον μεσημεριανό ύπνο από 18 μηνών (για την ακρίβεια που «μισεί τον ύπνο», όπως χαρακτηριστικά λέει). Είναι το παιδί που λατρεύει να χοροπηδά, να σκαρφαλώνει και να τρέχει ασταμάτητα, να φωνάζει δυνατά, να γελά πιο δυνατά και να ξεσηκώνει τους πάντες γύρω του. Το παιδί που ακόμα κι όταν βλέπει τηλεόραση «κάθεται» με τα πόδια πάνω και το κεφάλι κάτω, ενώ κάθε καρέκλα γι'αυτό μοιάζει να έχει αγκάθια. Αρχικά ανησυχείς για το παιδί αυτό, ρωτάς την παιδίατρο αν κάνεις κάτι λάθος ή αν αντιμετωπίζει κάποιο θέμα ΔΕΠΥ, σου απαντά πως είναι απλά υπερκινητικό (χαρακτηριστικό που οφείλεται τόσο στα γονίδια όσο και στο περιβάλλον που μεγαλώνει), όμως αυτό δεν μειώνει την αγωνία σου.
Είναι ευλογία να έχεις ένα παιδί γεμάτο ενέργεια και δυναμισμό. Τα παιδιά αυτά είναι κατά κανόνα ατρόμητα, επίμονα, αποφασιστικά, ενθουσιώδη και πρόθυμα να δοκιμάσουν νέες εμπειρίες. Και όσο κι αν μερικές φορές σε τρελαίνουν με τον πανικό που δημιουργούν, δεν είναι αυτό που δυσκολεύεσαι να διαχειριστείς μαζί τους. Είναι ο τρόπος που η υπερβολική αυτή ένταση δυσκολεύει την συμπεριφορά τους. Ο παιδοψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Taming the Spirited Child» (Γητεύοντας το πνευματώδες παιδί), Dr. Michael H. Popkin, εξηγεί, καθησυχάζει και προτείνει εποικοδομητικές λύσεις, ώστε τα στοιχεία αυτά του παιδιού που όσο είναι μικρό μας τρελαίνουν, να γίνουν αργότερα αρετές και όπλα στη ζωή του.
Ενέργεια
Τα «πνευματώδη», όπως τα χαρακτηρίζει, παιδιά, μοιάζουν να έχουν πάντα επιπλέον μπαταρίες. Ασχολούνται με οτιδήποτε συμβαίνει γύρω τους και τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να καθίσουν για πολύ ώρα ακίνητα σε μία καρέκλα ή να παραμείνουν έτσι, όταν ξαπλώνουν στο κρεβάτι.
Γιατί αυτό είναι καλό: Γιατί τα παιδιά αυτά βρίθουν ενέργειας, έχουν γνήσιο ενδιαφέρον για τον κόσμο γύρω τους και αυξημένες πιθανότητες να αριστεύσουν σε κάποιο άθλημα.
Τι να κάνετε: Έχει μεγάλη σημασία να έχουν χώρο και άπλα για να παίξουν, να τρέξουν και να «κάψουν» αυτή την ενέργεια –αρκεί να το κάνουν με ασφάλεια. Επίσης, μπορείτε να γράψετε το παιδί σας σε κάποιο άθλημα (π.χ. ποδόσφαιρο, καράτε ή ρυθμική γυμναστική), ώστε να αξιοποιεί την κινητικότητά του με θετικό τρόπο. Ακόμα, δώστε του ευκαιρίες να είναι κινητικό, π.χ. πείτε του να στρώσει το τραπέζι ή να σας βοηθήσει με το άπλωμα των ρούχων, και συμβουλεύστε και την δασκάλα του να κάνει το ίδιο, ζητώντας του π.χ. να μοιράζει εκείνο τα φυλλάδια στην τάξη.
Τι να μην κάνετε: Μην το οδηγείτε στην αποτυχία. Γνωρίζοντας το ταμπεραμέντο του, μην το αναγκάζετε σε πολύωρα ταξίδια με το αυτοκίνητο χωρίς στάση και μην περιμένετε π.χ. στο σούπερ μάρκετ, να περπατά δίπλα σας καθώς ψωνίζετε –του είναι αδύνατον!
Γιατί αυτό είναι καλό: Γιατί τα παιδιά αυτά βρίθουν ενέργειας, έχουν γνήσιο ενδιαφέρον για τον κόσμο γύρω τους και αυξημένες πιθανότητες να αριστεύσουν σε κάποιο άθλημα.
Τι να κάνετε: Έχει μεγάλη σημασία να έχουν χώρο και άπλα για να παίξουν, να τρέξουν και να «κάψουν» αυτή την ενέργεια –αρκεί να το κάνουν με ασφάλεια. Επίσης, μπορείτε να γράψετε το παιδί σας σε κάποιο άθλημα (π.χ. ποδόσφαιρο, καράτε ή ρυθμική γυμναστική), ώστε να αξιοποιεί την κινητικότητά του με θετικό τρόπο. Ακόμα, δώστε του ευκαιρίες να είναι κινητικό, π.χ. πείτε του να στρώσει το τραπέζι ή να σας βοηθήσει με το άπλωμα των ρούχων, και συμβουλεύστε και την δασκάλα του να κάνει το ίδιο, ζητώντας του π.χ. να μοιράζει εκείνο τα φυλλάδια στην τάξη.
Τι να μην κάνετε: Μην το οδηγείτε στην αποτυχία. Γνωρίζοντας το ταμπεραμέντο του, μην το αναγκάζετε σε πολύωρα ταξίδια με το αυτοκίνητο χωρίς στάση και μην περιμένετε π.χ. στο σούπερ μάρκετ, να περπατά δίπλα σας καθώς ψωνίζετε –του είναι αδύνατον!
Πείσμα
Τα παιδιά αυτά έχουν την δύναμη να διαφωνούν και να διαπραγματεύονται το κάθε τι, για πολλή ώρα, και ακόμα κι αν βρείτε μια λύση για την διαφωνία σας, να επαναφέρουν το πρόβλημα έπειτα από μέρες.
Γιατί αυτό είναι καλό: Γιατί μπορεί εσείς τώρα να εξαντλήστε με αυτό, όμως το παιδί θα είναι πιστό στις υποχρεώσεις του μεγαλώνοντας και θα κυνηγά τους στόχους του, χωρίς να εγκαταλείπει.
Τι να κάνετε: Δεν μπορεί πάντα να γίνεται το δικό του, όμως χρειάζεται και από εσάς έντονη ενσυναίσθηση. Αναγνωρίστε πώς νιώθει (π.χ. «Το ξέρω ότι θέλεις πάρα πολύ να φας παγωτό τώρα») και δώστε εναλλακτικές (π.χ. «Μπορείς, όμως, να το φας μετά το φαγητό.»). Μεγαλώνοντας έχει νόημα να εξηγείτε τους λόγους σας (π.χ. «Αν φας παγωτό τώρα, θα φουσκώσεις και δεν θα έχεις όρεξη για το φαγητό σου.») Θα εκπλαγείτε πάντως από τις λύσεις που εκείνο θα σας αντιπροτείνει. Τα παιδιά αυτά γίνονται ακόμα πιο επίμονα όταν οι γονείς τους την ίδια ώρα ασχολούνται με κάτι άλλο. Οι ειδικοί συνιστούν, για να το αντιμετωπίσετε αυτό, να τα συμπεριλάβετε όσο γίνεται σε αυτό που κάνετε. Για παράδειγμα, αν εκείνη την ώρα μαγειρεύετε και έχετε τη φωνούλα του να κελαηδά ασταμάτητα στο αυτί σας, μπορείτε να πείτε «Δεν έχω χρόνο να το συζητήσουμε αυτό τώρα, όμως γιατί δεν με βοηθάς λίγο να πλύνουμε τα καρότα;». Τις περισσότερες φορές, άλλωστε, η ανάγκη του παιδιού είναι ακριβώς αυτή: Να ασχοληθείτε μαζί του και αυτό μαζί σας.
Τι να μην κάνετε: Δεν έχει νόημα να δίνετε αγώνες ισχύος με το παιδί αυτό, γιατί είναι ικανό να αντιδρά για ώρες. Αν βλέπετε ότι η δική σας πίεση δεν οδηγεί πουθενά, σταματήστε την, αλλά παραμείνετε πιστοί στα όριά σας. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του παγωτού που αναφέρθηκε παραπάνω, αν επιμένει αδιάκοπα και δεν αντέχει να περιμένει να έρθει η ώρα του φαγητού, αντιπροτείνετε να φάει ένα καρότο, ως μία υγιεινή εναλλακτική. Παγωτό, πάντως, δεν θα φάει.
Γιατί αυτό είναι καλό: Γιατί μπορεί εσείς τώρα να εξαντλήστε με αυτό, όμως το παιδί θα είναι πιστό στις υποχρεώσεις του μεγαλώνοντας και θα κυνηγά τους στόχους του, χωρίς να εγκαταλείπει.
Τι να κάνετε: Δεν μπορεί πάντα να γίνεται το δικό του, όμως χρειάζεται και από εσάς έντονη ενσυναίσθηση. Αναγνωρίστε πώς νιώθει (π.χ. «Το ξέρω ότι θέλεις πάρα πολύ να φας παγωτό τώρα») και δώστε εναλλακτικές (π.χ. «Μπορείς, όμως, να το φας μετά το φαγητό.»). Μεγαλώνοντας έχει νόημα να εξηγείτε τους λόγους σας (π.χ. «Αν φας παγωτό τώρα, θα φουσκώσεις και δεν θα έχεις όρεξη για το φαγητό σου.») Θα εκπλαγείτε πάντως από τις λύσεις που εκείνο θα σας αντιπροτείνει. Τα παιδιά αυτά γίνονται ακόμα πιο επίμονα όταν οι γονείς τους την ίδια ώρα ασχολούνται με κάτι άλλο. Οι ειδικοί συνιστούν, για να το αντιμετωπίσετε αυτό, να τα συμπεριλάβετε όσο γίνεται σε αυτό που κάνετε. Για παράδειγμα, αν εκείνη την ώρα μαγειρεύετε και έχετε τη φωνούλα του να κελαηδά ασταμάτητα στο αυτί σας, μπορείτε να πείτε «Δεν έχω χρόνο να το συζητήσουμε αυτό τώρα, όμως γιατί δεν με βοηθάς λίγο να πλύνουμε τα καρότα;». Τις περισσότερες φορές, άλλωστε, η ανάγκη του παιδιού είναι ακριβώς αυτή: Να ασχοληθείτε μαζί του και αυτό μαζί σας.
Τι να μην κάνετε: Δεν έχει νόημα να δίνετε αγώνες ισχύος με το παιδί αυτό, γιατί είναι ικανό να αντιδρά για ώρες. Αν βλέπετε ότι η δική σας πίεση δεν οδηγεί πουθενά, σταματήστε την, αλλά παραμείνετε πιστοί στα όριά σας. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του παγωτού που αναφέρθηκε παραπάνω, αν επιμένει αδιάκοπα και δεν αντέχει να περιμένει να έρθει η ώρα του φαγητού, αντιπροτείνετε να φάει ένα καρότο, ως μία υγιεινή εναλλακτική. Παγωτό, πάντως, δεν θα φάει.
Ευαισθησία
Αν έχετε ένα τέτοιο παιδί, θα έχετε σίγουρα παρατηρήσει ότι το ενοχλούν τα πάντα. Από τα ταμπελάκια στα εσώρουχα, μέχρι τα στενά ρούχα (αν είναι κορίτσι, το πιθανότερο είναι ότι μισεί τα καλσόν). Επίσης, μπορεί να «τρελαίνεται» όταν αφήνετε να παίζει ένα τραγούδι που δεν του αρέσει.
Γιατί αυτό είναι καλό: Μπορεί να μην το έχετε διακρίνει ακόμα, όμως το παιδί αυτό διαισθάνεται πολύ πιο έντονα τα συναισθήματα των άλλων και συμπεριφέρεται με συμπόνια όταν κάποιος υποφέρει.
Τι να κάνετε: Καταρχάς, αναγνωρίστε καταστάσεις που το ενοχλούν. Αν δεν του αρέσει κάποιο τραγούδι, χαμηλώστε το ή αλλάξτε το μόνο αν δεν αρέσει και σε εσάς. Κι αν φορά ρούχα που το δυσκολεύουν, προσπαθήστε να καταλάβετε μαζί τι είναι αυτό που το ενοχλεί, π.χ. αν είναι κάποιο ταμπελάκι, κόψτε το, και επιτρέψτε του, αν έτσι βολεύεται, να φορά κάθε μέρα φόρμες.
Τι να μην κάνετε: Μην παρασύρεστε από την πίεση άλλων, καλοπροαίρετων πάντα, γονιών που δεν καταλαβαίνουν. Μπορεί, για παράδειγμα, να σας πουν: «Μην την κακομαθαίνεις, θα μάθει να φορά αυτά που της λες». Κι όμως, εδώ δεν τίθεται θέμα πειθαρχίας –έχει να κάνει με το ποιο είναι το παιδί σας.
Γιατί αυτό είναι καλό: Μπορεί να μην το έχετε διακρίνει ακόμα, όμως το παιδί αυτό διαισθάνεται πολύ πιο έντονα τα συναισθήματα των άλλων και συμπεριφέρεται με συμπόνια όταν κάποιος υποφέρει.
Τι να κάνετε: Καταρχάς, αναγνωρίστε καταστάσεις που το ενοχλούν. Αν δεν του αρέσει κάποιο τραγούδι, χαμηλώστε το ή αλλάξτε το μόνο αν δεν αρέσει και σε εσάς. Κι αν φορά ρούχα που το δυσκολεύουν, προσπαθήστε να καταλάβετε μαζί τι είναι αυτό που το ενοχλεί, π.χ. αν είναι κάποιο ταμπελάκι, κόψτε το, και επιτρέψτε του, αν έτσι βολεύεται, να φορά κάθε μέρα φόρμες.
Τι να μην κάνετε: Μην παρασύρεστε από την πίεση άλλων, καλοπροαίρετων πάντα, γονιών που δεν καταλαβαίνουν. Μπορεί, για παράδειγμα, να σας πουν: «Μην την κακομαθαίνεις, θα μάθει να φορά αυτά που της λες». Κι όμως, εδώ δεν τίθεται θέμα πειθαρχίας –έχει να κάνει με το ποιο είναι το παιδί σας.
Αντίσταση στο διαφορετικό
Μπορεί να είναι πρόθυμο να σκαρφαλώσει στο πιο ψηλό δέντρο, όμως δεν θα φάει πράσινα λαχανικά για κανέναν λόγο, ενώ δεν αποκλείεται να προτιμά να βγει στον δρόμο ξυπόλυτη, από το να φορέσει τα καινούργια παπούτσια που της πήρατε και -φυσικά- με το που τα είδε δήλωσε ότι δεν της αρέσουν.
Γιατί αυτό είναι καλό: Γιατί αυτό το παιδί θα αναπτύξει το ταλέντο του καλού προγραμματισμού, ώστε να αποφεύγει τις εκπλήξεις και θα μπορεί κανείς να υπολογίζει στη συνέπειά του.
Τι να κάνετε: Το βοηθά πολύ να το ενημερώνετε από πριν για τα πλάνα «αλλαγών» σας –πείτε π.χ. «Θα πετάξουμε αυτά τα αθλητικά που έχουν πια τρυπήσει και θα σου πάρω νέα, έχεις κάποια προτίμηση στο χρώμα;», αντί απλά να εμφανίσετε νέα αθλητικά. Επίσης, όταν πρόκειται να φύγετε από κάπου, όπου περνά καλά, ξεκινήστε να το λέτε στο παιδί ώρα πριν και επαναλαμβάνετε σε τακτικά χρονικά διαστήματα (π.χ. « Σε 15 λεπτά φεύγουμε, σε 10 λεπτά φεύγουμε, σε 5 λεπτά φεύγουμε, έχεις 2 λεπτά ακόμα, κ.ο.κ.»), έτσι θα το αποδεχτεί πολύ πιο εύκολα. Τέλος, το παιδί αυτό εκτιμά πολύ και προσαρμόζεται τέλεια στο πρόγραμμα. Όσο πιο πιστοί είστε κι εσείς σ’αυτό, τόσο πιο εύκολη θα κάνετε τη ζωή σας.
Τι να μην κάνετε: Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι δεν θα δοκιμάζει το παιδί νέα πράγματα. Απλά θα τα βάζετε στη ζωή του σταδιακά.
Γιατί αυτό είναι καλό: Γιατί αυτό το παιδί θα αναπτύξει το ταλέντο του καλού προγραμματισμού, ώστε να αποφεύγει τις εκπλήξεις και θα μπορεί κανείς να υπολογίζει στη συνέπειά του.
Τι να κάνετε: Το βοηθά πολύ να το ενημερώνετε από πριν για τα πλάνα «αλλαγών» σας –πείτε π.χ. «Θα πετάξουμε αυτά τα αθλητικά που έχουν πια τρυπήσει και θα σου πάρω νέα, έχεις κάποια προτίμηση στο χρώμα;», αντί απλά να εμφανίσετε νέα αθλητικά. Επίσης, όταν πρόκειται να φύγετε από κάπου, όπου περνά καλά, ξεκινήστε να το λέτε στο παιδί ώρα πριν και επαναλαμβάνετε σε τακτικά χρονικά διαστήματα (π.χ. « Σε 15 λεπτά φεύγουμε, σε 10 λεπτά φεύγουμε, σε 5 λεπτά φεύγουμε, έχεις 2 λεπτά ακόμα, κ.ο.κ.»), έτσι θα το αποδεχτεί πολύ πιο εύκολα. Τέλος, το παιδί αυτό εκτιμά πολύ και προσαρμόζεται τέλεια στο πρόγραμμα. Όσο πιο πιστοί είστε κι εσείς σ’αυτό, τόσο πιο εύκολη θα κάνετε τη ζωή σας.
Τι να μην κάνετε: Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι δεν θα δοκιμάζει το παιδί νέα πράγματα. Απλά θα τα βάζετε στη ζωή του σταδιακά.
Ένταση
Τα «πνευματώδη» παιδιά αξίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επίδαυρο, αφού έχουν την τάση να εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους με τον πιο έντονο ή δραματικό τρόπο (ή απλά με εκρηκτικά tantrums όσο είναι μικρά).
Γιατί αυτό είναι καλό: Ένα τέτοιο παιδί έχει προφίλ αρχηγού, με πάθος θα κυνηγά αυτό που θέλει και θα εμπνέει τους άλλους με τον ενθουσιασμό του.
Τι να κάνετε: Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί δείχνοντάς του τεχνικές για να ηρεμεί, π.χ. να παίρνει βαθιές ανάσες ή να ανοιγοκλείνει τα δάχτυλά του σε μπουνίτσες. Όμως πρέπει και να θέσετε σαφείς επιπτώσεις όταν ουρλιάζει, κλωτσάει και πετάει πράγματα. Εκεί χρειάζονται όρια. Και, όπως λέει ο Popkin, αυτός είναι ο κίνδυνος με ένα τέτοιο παιδί, ότι μπορεί να σας κάνει να υποκύψετε με την ισχύ του. Φροντίστε, πάντως, να θέσετε επιπτώσεις που να συνδέονται λογικά με την συμπεριφορά του, π.χ. αν σας κάνει τα ρούχα ή τα καλλυντικά άνω-κάτω, απαγορεύστε του να παίζει στο δωμάτιό σας. Και όταν το βλέπετε ότι αρχίζει να θυμώνει, πείτε του π.χ. «Θες να πας στο δωμάτιό σου να παίξεις ή να ακούσεις μουσική μέχρι να ετοιμαστεί το φαγητό;».
Τι να μην κάνετε: Στις δύσκολες αυτές στιγμές μην αρχίσετε κι εσείς να ουρλιάζετε ή να δείχνετε την αναστάτωσή σας, γιατί έτσι απλά θα ρίξετε λάδι στη φωτιά.
Γιατί αυτό είναι καλό: Ένα τέτοιο παιδί έχει προφίλ αρχηγού, με πάθος θα κυνηγά αυτό που θέλει και θα εμπνέει τους άλλους με τον ενθουσιασμό του.
Τι να κάνετε: Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί δείχνοντάς του τεχνικές για να ηρεμεί, π.χ. να παίρνει βαθιές ανάσες ή να ανοιγοκλείνει τα δάχτυλά του σε μπουνίτσες. Όμως πρέπει και να θέσετε σαφείς επιπτώσεις όταν ουρλιάζει, κλωτσάει και πετάει πράγματα. Εκεί χρειάζονται όρια. Και, όπως λέει ο Popkin, αυτός είναι ο κίνδυνος με ένα τέτοιο παιδί, ότι μπορεί να σας κάνει να υποκύψετε με την ισχύ του. Φροντίστε, πάντως, να θέσετε επιπτώσεις που να συνδέονται λογικά με την συμπεριφορά του, π.χ. αν σας κάνει τα ρούχα ή τα καλλυντικά άνω-κάτω, απαγορεύστε του να παίζει στο δωμάτιό σας. Και όταν το βλέπετε ότι αρχίζει να θυμώνει, πείτε του π.χ. «Θες να πας στο δωμάτιό σου να παίξεις ή να ακούσεις μουσική μέχρι να ετοιμαστεί το φαγητό;».
Τι να μην κάνετε: Στις δύσκολες αυτές στιγμές μην αρχίσετε κι εσείς να ουρλιάζετε ή να δείχνετε την αναστάτωσή σας, γιατί έτσι απλά θα ρίξετε λάδι στη φωτιά.
Ο τελευταίος λόγος
Δεν αμφισβητεί κανείς το πόσο κουραστικό μπορεί να είναι το «πνευματώδες» παιδί, το οποίο θέλει πάντα να έχει τον τελευταίο λόγο σε όλα. Τις στιγμές, όμως, που φτάνετε στα όριά σας, προσπαθήστε να θυμίζετε στον εαυτό σας και πόσο φανταστικό παιδί έχετε. Θα το δείτε πιο καθαρά, καθώς θα μεγαλώνει. Μέχρι τότε, είναι βασικό να βρίσκετε τρόπους για να προλαμβάνετε τα ξεσπάσματα. Για παράδειγμα, πάρτε μαζί σας μια μέρα τη λαϊκή το παιδί που αρνείται να φάει πράσινα λαχανικά, δείξτε του ποια είναι αυτά και πείτε του να διαλέξει ένα που θα ήθελε να δοκιμάσει και να σας βοηθήσει να το πλύνετε και να το μαγειρέψετε μαζί. Είναι πολύ πιθανό να σας εκπλήξει και όχι μόνο να δοκιμάσει, αλλά να του αρέσει κιόλας!
Πηγή: todaysparent.com, mama365.gr
Πηγή: todaysparent.com, mama365.gr
Περισσότερα θέματα για γονείς εδώ.