Του Λιούλιου Θεόδωρου, δασκάλου Ειδικής Αγωγής.
Συνοπτικός οδηγός
Ο παρόν συνοπτικός οδηγός αποτελεί μια απόπειρα σταχυολόγησης των τρόπων αντιμετώπισης των μαθησιακών δυσκολιών όπως παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων στο Διδασκαλείο «Δ. Γληνός». Απευθύνεται στον εκπαιδευτικό της τάξης που ασχολείται είτε άμεσα είτε έμμεσα με την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών. Πρέπει να τονιστεί, ότι σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί έναν πλήρη οδηγό, αλλά μια καταγραφή τρόπων και μεθόδων μέσα από το τεράστιο εύρος που υπάρχουν διάσπαρτοι σε ένα μεγάλο αριθμό εγχειριδίων. Ευελπιστούμε, με τη συνεργασία πολλών ενδιαφερομένων, να εμπλουτιστεί όσο το δυνατόν περισσότερο ώστε να διευκολύνει το έργο του εκπαιδευτικού στη γρήγορη αναζήτηση και συνάμα ταχύτερη αντιμετώπιση τυχόν μαθησιακών δυσκολιών που προκύπτουν στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Ι. Βασικές Μέθοδοι Αντιμετώπισης Αναγνωστικών Προβλημάτων
1. Αναλυτικές Μέθοδοι: Χρησιμοποιούν ως αφετηρία λέξεις που απομονώνουν ένα γράμμα ή μία συλλαβή. Κατόπιν διδάσκεται με διάφορες τεχνικές μέχρι να κατακτηθεί
2. Τεχνική της γραφημικής ανάλυσης
α) επιλογή ενός γράμματος (πχ α)
β) επιλογή λέξεων που περιέχουν το γράμμα (πχ αγόρι, άλογο, σάκα)
γ) ολική προσέγγιση των λέξεων
δ) επισήμανση του κοινού γράμματος των λέξεων
ε) προσέγγιση του γράμματος με διάφορους τρόπους
στ) εισαγωγή και ανάγνωση νέας λέξης (πχ ανάσα)
β) επιλογή λέξεων που περιέχουν το γράμμα (πχ αγόρι, άλογο, σάκα)
γ) ολική προσέγγιση των λέξεων
δ) επισήμανση του κοινού γράμματος των λέξεων
ε) προσέγγιση του γράμματος με διάφορους τρόπους
στ) εισαγωγή και ανάγνωση νέας λέξης (πχ ανάσα)
3. Συλλαβικές Μέθοδοι. Μπορεί να είναι συνθετικές, αναλυτικές ή αναλυτικοσυνθετικές. Διδάσκουν συλλαβές και όχι μεμονωμένα γράμματα.
Πχ.
α) συλλαβές με όλα τα γράμματα (οριζόντια και κάθετα)
Πχ.
α) συλλαβές με όλα τα γράμματα (οριζόντια και κάθετα)
βα βε βη βι βυ βο βω βου
γα γε γη γι γυ γο γω γου
δα δε δη δι δυ δο δω δυο κλπ.
γα γε γη γι γυ γο γω γου
δα δε δη δι δυ δο δω δυο κλπ.
και αντίστροφα
αβ εβ ηβ ιβ υβ οβ ωβ ουβ κλπ.
β) συλλαβές με διπλά σύμφωνα
μπα μπε μπη μπι μπυ μπο μπω μπου
ντα ντε ντη ντι ντυ ντο ντω ντου κλπ.
ντα ντε ντη ντι ντυ ντο ντω ντου κλπ.
και αντίστροφα
αμπ εμπ ημπ ιμπ υμπ ομπ ωμπ ουμπ κλπ.
γ) δισύλλαβες – τρισύλλαβες –πολυσύλλαβες λέξεις τύπου σύμφωνο – φωνήεν
νερό κότα πόδι
καλάθι ποτήρι ψαλίδι
παράθυρο ροδάκινο παραμύθι
καλάθι ποτήρι ψαλίδι
παράθυρο ροδάκινο παραμύθι
δ) δισύλλαβες -τρισύλλαβες – πολυσύλλαβες λέξεις με διπλά γράμματα
πέτρα στόμα λάσπη
κάστανο τραπέζι αστέρι
τραπεζάκι σταματάω σπανακόριζο
κάστανο τραπέζι αστέρι
τραπεζάκι σταματάω σπανακόριζο
ε) δισύλλαβες – τρισύλλαβες – πολυσύλλαβες λέξεις με τα δίψηφα σύμφωνα μπ, ντ, γκ, γγ, τσ, τζ
μπάλα κουμπί λάμπα
μπαλόνι καμπάνα λαμπάδα
καλαμπόκι καμπανάκι
μπαλόνι καμπάνα λαμπάδα
καλαμπόκι καμπανάκι
στ) δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες λέξεις με δίφθογγους
αυγό αυτί σαύρα
πύραυλος αυγοθήκη ταυτότητα
ζ) δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες λέξεις με τρία σύμφωνα
πύραυλος αυγοθήκη ταυτότητα
ζ) δισύλλαβες, τρισύλλαβες, πολυσύλλαβες λέξεις με τρία σύμφωνα
κάστρο δέντρο μπροστά
σφραγίδα αστραπή σφυρίχτρα
στρατόπεδο σιντριβάνι κουδουνίστρα
σφραγίδα αστραπή σφυρίχτρα
στρατόπεδο σιντριβάνι κουδουνίστρα
4. Συνθετικές μέθοδοι. Ξεκινούν από τη διδασκαλία μεμονωμένων γραμμάτων, συνεχίζουν στις συλλαβές, κατόπιν στις λέξεις και ολοκληρώνουν με προτάσεις και κείμενα.
πχ μέθοδος Orton-Gillingham
α) Διδασκαλία των ονομάτων και των ήχων των γραμμάτων
β) Πολυαισθητιριακή προσέγγιση για την αντιστοίχηση γραφημάτων και φωνημάτων
γ) Συστηματική διδασκαλία γραμμάτων – λέξεων – προτάσεων – κειμένων.
5. Ολικές Μέθοδοι. Εισαγωγή του παιδιού στην ανάγνωση και γραφή με τρόπο ανάλογο του προφορικού λόγου. Στοχεύει στον επικοινωνιακό τρόπο προσέγγισης της γλώσσας.
Γενικά βήματα της μεθόδου:
α) Δημιουργία ευκαιριών για απόκτηση εμπειριών (επίσκεψη στο γειτονικό πάρκο)
β) Συζητούν την εμπειρία τους και οργανώνουν κοινή αναφορά.
γ) Ο δάσκαλος γράφει την αναφορά στον πίνακα.
δ) Οι μαθητές διαβάζουν την αναφορά ομαδικά και ατομικά και την αντιγράφουν στα τετράδιά τους.
ε) Ο δάσκαλος βοηθάει στη γραφή και κάνει ευκαιριακή διδασκαλία στα φωνήματα και στα γραφήματα
στ) Δίνεται από την αρχή μεγάλη σημασία στην κατανόηση
ζ) Η αναφορά διαβάζεται από τα παιδιά με τη βοήθεια του δασκάλου και μαθαίνονται διάφορες λέξεις (στην αρχή κοινόχρηστες λέξεις και κατόπιν οικογένειες λέξεων)
β) Συζητούν την εμπειρία τους και οργανώνουν κοινή αναφορά.
γ) Ο δάσκαλος γράφει την αναφορά στον πίνακα.
δ) Οι μαθητές διαβάζουν την αναφορά ομαδικά και ατομικά και την αντιγράφουν στα τετράδιά τους.
ε) Ο δάσκαλος βοηθάει στη γραφή και κάνει ευκαιριακή διδασκαλία στα φωνήματα και στα γραφήματα
στ) Δίνεται από την αρχή μεγάλη σημασία στην κατανόηση
ζ) Η αναφορά διαβάζεται από τα παιδιά με τη βοήθεια του δασκάλου και μαθαίνονται διάφορες λέξεις (στην αρχή κοινόχρηστες λέξεις και κατόπιν οικογένειες λέξεων)
ΙΙ. Αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών στη γραφή
1. Αντιμετώπιση των δυσκολιών εκμάθησης των κινητικών γραφημικών προτύπων (πολυαισθητηριακή προσέγγιση)
• ιχνηλασία του γράμματος,
• κουκίδες
• Κουκίδα ως σημεία αναφορά και έναρξης γραφής
• τεμαχισμός του γράμματος
• ολοκλήρωση και άσκηση γραφής του γράμματος
• κουκίδες
• Κουκίδα ως σημεία αναφορά και έναρξης γραφής
• τεμαχισμός του γράμματος
• ολοκλήρωση και άσκηση γραφής του γράμματος
2. Αντιμετώπιση δυσκολιών στο μη διαχωρισμό των λέξεων
α΄ τρόπος
• Διαβάζει τις λέξεις της πρότασης και τις υπογραμμίζει ξεχωριστά
• Αντιγράφει τις υπογραμμισμένες λέξεις με απόσταση πχ το πάχος του μολυβιού
• Ξαναδιαβάσει την πρόταση
• Διαβάζει τις λέξεις της πρότασης και τις υπογραμμίζει ξεχωριστά
• Αντιγράφει τις υπογραμμισμένες λέξεις με απόσταση πχ το πάχος του μολυβιού
• Ξαναδιαβάσει την πρόταση
β΄ τρόπος
Δίνεται από το δάσκαλο μια πρόταση χωρίς διαστήματα μεταξύ των λέξεων. Κατόπιν ζητείται από το παιδί να διαβάσει την πρόταση και να ξεχωρίσει τις λέξεις πχ με χρώματα.
Δίνεται από το δάσκαλο μια πρόταση χωρίς διαστήματα μεταξύ των λέξεων. Κατόπιν ζητείται από το παιδί να διαβάσει την πρόταση και να ξεχωρίσει τις λέξεις πχ με χρώματα.
3. Αντιμετώπιση δυσκολιών στον τονισμό των λέξεων
α) Ο δάσκαλος φωνάζει δυνατά λέξεις από αντικείμενα που υπάρχουν στο χώρο που βρίσκεται χτυπώντας ρυθμικά τα χέρια του και ζητά από το παιδί να πει ποια συλλαβή ακούστηκε πιο δυνατά
β) Το παιδιά επαναλαμβάνει φωναχτά τις λέξεις με σωστό τονισμό
γ) Γράφει στο τετράδιο τις λέξεις και τις τονίζει
δ) Συμπληρώνει σε φύλλο εργασίας τους τόνους που λείπουν σε λέξεις και προτάσεις ή κείμενο
ε) Διορθώνει σε φύλλο εργασίας τις τονικά λανθασμένες λέξεις, την πρόταση ή το κείμενο
στ) Γράφει και τονίζει σωστά καθ’ υπαγόρευση (ορθογραφία) λέξεις και προτάσεις
ζ) Γράφει και τονίζει σωστά δικές του λέξεις και προτάσεις
4. Αντιμετώπιση δυσκολιών στην ορθογραφία των λέξεων
β) Το παιδιά επαναλαμβάνει φωναχτά τις λέξεις με σωστό τονισμό
γ) Γράφει στο τετράδιο τις λέξεις και τις τονίζει
δ) Συμπληρώνει σε φύλλο εργασίας τους τόνους που λείπουν σε λέξεις και προτάσεις ή κείμενο
ε) Διορθώνει σε φύλλο εργασίας τις τονικά λανθασμένες λέξεις, την πρόταση ή το κείμενο
στ) Γράφει και τονίζει σωστά καθ’ υπαγόρευση (ορθογραφία) λέξεις και προτάσεις
ζ) Γράφει και τονίζει σωστά δικές του λέξεις και προτάσεις
4. Αντιμετώπιση δυσκολιών στην ορθογραφία των λέξεων
α) Ο δάσκαλος δίνει στο παιδί φύλλο εργασίας με λέξεις (πχ αρσενικά, θηλυκά και ουδέτερα ουσιαστικά ή ρήματα ή επίθετα κλπ) και του ζητά να συμπληρώσει τις καταλήξεις όπως στα παραδείγματα.
β) Το παιδί με τη βοήθεια του δασκάλου παρατηρεί την ομοιομορφία της κατάληξης και γίνεται επισήμανση του κανόνα
γ) Γίνεται (όπου είναι εφικτό) νοητική σύνδεση του γράμματος με αντίστοιχη εικόνα ή αντικείμενο
δ) Το παιδί συμπληρώνει φύλλο εργασίας με λέξεις (ουσιαστικά με/και χωρίς άρθρα ή ρήματα σε όλες τις πτώσεις ή πρόσωπα) στα οποία απουσιάζει η κατάληξη
ε) Συμπληρώνει προτάσεις με λέξεις στις οποίες λείπει η κατάληξη (με/και χωρίς άρθρα σε όλες τις πτώσεις ή πρόσωπα)
στ) Συμπληρώνει τις λέξεις (ρήματα ή ουσιαστικά από την πρόταση)
ζ) Συμπληρώνει τις λέξεις που λείπουν από ένα κείμενο
η) Συμπληρώνει κατηγορίες λέξεων (ρήματα, ουσιαστικά σε όλες τις πτώσεις ή πρόσωπα) που λείπουν από ένα κείμενο
β) Το παιδί με τη βοήθεια του δασκάλου παρατηρεί την ομοιομορφία της κατάληξης και γίνεται επισήμανση του κανόνα
γ) Γίνεται (όπου είναι εφικτό) νοητική σύνδεση του γράμματος με αντίστοιχη εικόνα ή αντικείμενο
δ) Το παιδί συμπληρώνει φύλλο εργασίας με λέξεις (ουσιαστικά με/και χωρίς άρθρα ή ρήματα σε όλες τις πτώσεις ή πρόσωπα) στα οποία απουσιάζει η κατάληξη
ε) Συμπληρώνει προτάσεις με λέξεις στις οποίες λείπει η κατάληξη (με/και χωρίς άρθρα σε όλες τις πτώσεις ή πρόσωπα)
στ) Συμπληρώνει τις λέξεις (ρήματα ή ουσιαστικά από την πρόταση)
ζ) Συμπληρώνει τις λέξεις που λείπουν από ένα κείμενο
η) Συμπληρώνει κατηγορίες λέξεων (ρήματα, ουσιαστικά σε όλες τις πτώσεις ή πρόσωπα) που λείπουν από ένα κείμενο
- Για μεμονωμένες λέξεις
1. τεμαχισμός των λέξεων σε συλλαβές και γράμματα
2. πολυαισθητιριακή προσέγγιση των γραμμάτων (ανάγλυφα γράμματα, παζλ) οπτικοποίηση της λέξης (δημιουργία νοητικής εικόνας)
3. γραφή της λέξης με διάφορους τρόπους και μέσα και χρησιμοποίηση της λέξης μέσα σε προτάσεις
2. πολυαισθητιριακή προσέγγιση των γραμμάτων (ανάγλυφα γράμματα, παζλ) οπτικοποίηση της λέξης (δημιουργία νοητικής εικόνας)
3. γραφή της λέξης με διάφορους τρόπους και μέσα και χρησιμοποίηση της λέξης μέσα σε προτάσεις
5. Αντιμετώπιση δυσκολιών
Α) Στη δομή
1. Χρονική ακολουθία. α) Τοποθέτηση εικόνων σε χρονική σειρά β) τοποθέτηση εικονογραφημένων ιστοριών σε χρονική σειρά γ) τοποθέτηση προτάσεων σε χρονική σειρά
2. Χρονογραμμή. Χρονικά τμήματα της ιστορίας τα οποία αναπαριστούν γεγονότα της ιστορίας
3. Περίγραμμα της ιστορίας. Χρησιμοποιούνται βασικά στοιχεία της ιστορίας και επιχειρείται ο εμπλουτισμός της
4. Πλαίσιο κειμένου. Κείμενο στο οποίο ζητείται η συμπλήρωση των λέξεων που λείπουν για την ολοκλήρωσή του
5. Συμπλήρωση ολόκληρων τμημάτων μιας ιστορίας
1. Χρονική ακολουθία. α) Τοποθέτηση εικόνων σε χρονική σειρά β) τοποθέτηση εικονογραφημένων ιστοριών σε χρονική σειρά γ) τοποθέτηση προτάσεων σε χρονική σειρά
2. Χρονογραμμή. Χρονικά τμήματα της ιστορίας τα οποία αναπαριστούν γεγονότα της ιστορίας
3. Περίγραμμα της ιστορίας. Χρησιμοποιούνται βασικά στοιχεία της ιστορίας και επιχειρείται ο εμπλουτισμός της
4. Πλαίσιο κειμένου. Κείμενο στο οποίο ζητείται η συμπλήρωση των λέξεων που λείπουν για την ολοκλήρωσή του
5. Συμπλήρωση ολόκληρων τμημάτων μιας ιστορίας
Β) Στη σύνταξη
1. Χρησιμοποίηση μιας πρότασης ως πρωτότυπη και αλλαγή ενός μέρους της (πχ του υποκειμένου) με στόχο τη δημιουργία νέων προτάσεων
2. Σύνδεση διαφορετικών φράσεων ή λέξεων και τη δημιουργία νέων προτάσεων
3. Συμπλήρωση κενών σε προτάσεις με λέξεις που ταιριάζουν (σε αριθμό και πτώση ή πρόσωπο)
4. Επέκταση προτάσεων. Χρησιμοποιούνται ημιτελείς προτάσεις και ζητείται από το παιδί να τις ολοκληρώσει
5. Ενσωμάτωση φράσεων μέσα σε μεγαλύτερες προτάσεις
6. Μετατροπή μιας πρότασης από α) καταφατική σε ερωτηματική ή αρνητική β) αλλαγή του χρόνου γ) αλλαγή του αριθμού δ) αλλαγή φωνής (από ενεργητική σε παθητική σύνταξη και αντίστροφα
2. Σύνδεση διαφορετικών φράσεων ή λέξεων και τη δημιουργία νέων προτάσεων
3. Συμπλήρωση κενών σε προτάσεις με λέξεις που ταιριάζουν (σε αριθμό και πτώση ή πρόσωπο)
4. Επέκταση προτάσεων. Χρησιμοποιούνται ημιτελείς προτάσεις και ζητείται από το παιδί να τις ολοκληρώσει
5. Ενσωμάτωση φράσεων μέσα σε μεγαλύτερες προτάσεις
6. Μετατροπή μιας πρότασης από α) καταφατική σε ερωτηματική ή αρνητική β) αλλαγή του χρόνου γ) αλλαγή του αριθμού δ) αλλαγή φωνής (από ενεργητική σε παθητική σύνταξη και αντίστροφα
ΙΙΙ. Γενικές Αρχές Αντιμετώπισης Δυσκολιών στα Μαθηματικά
1) Αξιοποίηση των δεδομένων της αξιολόγησης για την επιλογή του κατάλληλου διδακτικού στόχου για την αντιμετώπιση των καθημερινών αναγκών του παιδιού
2) Εξασφάλιση θετικής στάσης και ενεργητικής συμμετοχής του παιδιού στην προσπάθεια κατάκτησης του στόχου
3) Σεβασμός στην ακολουθία των τρόπων αναπαράστασης της μαθηματικής γνώσης
4) Διδασκαλία γενικών αρχών και κανόνων
5) Συνεχής έλεγχος της προόδου κα παροχή άμεσης ανατροφοδότησης
6) Ευελιξία στη χρήση διδακτικών μεθόδων
7) Εξασφάλιση της αυτοματοποίησης στη χρήση των δεξιοτήτων
8) Υποστήριξη της μεταφοράς μάθησης
2) Εξασφάλιση θετικής στάσης και ενεργητικής συμμετοχής του παιδιού στην προσπάθεια κατάκτησης του στόχου
3) Σεβασμός στην ακολουθία των τρόπων αναπαράστασης της μαθηματικής γνώσης
4) Διδασκαλία γενικών αρχών και κανόνων
5) Συνεχής έλεγχος της προόδου κα παροχή άμεσης ανατροφοδότησης
6) Ευελιξία στη χρήση διδακτικών μεθόδων
7) Εξασφάλιση της αυτοματοποίησης στη χρήση των δεξιοτήτων
8) Υποστήριξη της μεταφοράς μάθησης
Αντιμετώπιση δυσκολιών στην εκμάθησης των βασικών αριθμητικών δεδομένων
1) ομαδοποίηση με βάση κάποιο κοινό χαρακτηριστικό πχ τα διπλά 2+2, 3+3
2) σύνδεση των δεδομένων με αντικείμενα, καταστάσεις, γεγονότα που έχουν προσωπικό νόημα για το παιδί
3) σύνδεση μεταξύ των δεδομένων ώστε να χρησιμοποιούνται για την κατάκτηση νέας ύλης
Αντιμετώπιση δυσκολιών στην εκτέλεση των πράξεων – αλγόριθμοι
2) σύνδεση των δεδομένων με αντικείμενα, καταστάσεις, γεγονότα που έχουν προσωπικό νόημα για το παιδί
3) σύνδεση μεταξύ των δεδομένων ώστε να χρησιμοποιούνται για την κατάκτηση νέας ύλης
Αντιμετώπιση δυσκολιών στην εκτέλεση των πράξεων – αλγόριθμοι
| Συχνά λάθη: αφαίρεση με δανεισμό με μη εφαρμογή του δανεισμού και αφαίρεση από το μεγαλύτερο αριθμό ανεξάρτητα από το που βρίσκεται | Π.χ.
52
-17 45 |
Ενέργειες που μπορούν να συμβάλουν στην άρση της δυσκολίας:
α) εξάσκηση στην ανταλλαγή δεκάδων με μονάδες
β) η πράξη της αφαίρεσης σε συμβολικό, εικονιστικό και πραξιακό επίπεδο
γ) χρήση της τεχνικής του παραθύρου στην οποία χρησιμοποιούνται μόνο οι αριθμοί που συμμετέχουν στην πράξη (χαρτόνι με ανοίγματα- ενδείκνυται για πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμό)
δ) Δίνουμε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες αλλά απουσιάζει η τελική ερώτηση την οποία θα διατυπώσουν τα παιδιά
πχ. Η βιβλιοθήκη του Νίκου έχει 5 ράφια. Σε κάθε ράφι υπάρχουν 8 βιβλία.
Πολλαπλασιασμός
Η δυσκολία απομνημόνευσης του πολλαπλασιασμού είναι ένας σοβαρός παράγοντας στην μη εκμάθησή του. Ωστόσο, μπορεί να αντιμετωπιστεί με εναλλακτικούς τρόπους που μπορούν να βοηθήσουν το μαθητή να εκτελέσει μια πράξη πολλαπλασιασμού. Πιο συγκεκριμένα:
α) Τραβούμε τρεις οριζόντιες και πέντε κάθετες γραμμές. Μετρούμε όλα τα σημεία στα οποία τέμνονται οι κάθετες με τις οριζόντιες γραμμές οι οποίες μα δίνουν το γινόμενο των δύο αριθμών. Π.χ. 3 Χ 5 =
β) Με τη χρήση των δακτύλων. Σηκώνουμε 5 δάχτυλα και καθένα από αυτά το μετρούμε τρεις μονάδες (αναλυτική πρόσθεση)
γ) Με τη χρήση γραμμών. Τραβούμε 5 γραμμές, όσο ο δεύτερος πολλαπλασιαστής και κάθε φορά που τις μετράμε τραβάμε μία γραμμή ενώ το άθροισμα διατηρείται νοητικά ή γράφουμε τον αντίστοιχο αριθμό μέχρι να συμπληρωθεί ο πρώτος πολλαπλασιαστής.
δ) Στους πίνακες πολλαπλασιασμού του 2, 3, 4 και 5 μαθαίνουμε το γινόμενο. Απαγγέλουμε το γινόμενο π.χ. της προπαίδειας του 2 και σηκώνουμε ένα ένα τα δάχτυλα. Σταματάμε στον δεύτερο πολλαπλασιαστέο που μας ενδιαφέρει.
ε) Με βάση την προπαίδεια του 5. πχ. αναζητούμε το γινόμενο 7 Χ 6 = ;
Αναζητούμε το γινόμενο και στη συνέχεια προσθέτουμε στο γινόμενο το άθροισμα
Αναζητούμε το γινόμενο και στη συνέχεια προσθέτουμε στο γινόμενο το άθροισμα
Σημείωση: Υπάρχει η πιθανότητα ο μαθητής αντί να προσθέσει το άθροισμα στο γινόμενο να συνεχίσει να μετράει μετά από αυτό μέχρι τον αριθμό 42.
Διαίρεση
α) Στην αρχή χρησιμοποιούμαι απτά αντικείμενα πχ. κύβους, ξυλάκια ή άλλα αντικείμενα. Στην αριστερή πλευρά έχουμε τα κυβάκια που απεικονίζουν τον διαιρετέο και στην δεξιά τον διαιρέτη, ζητώντας από το μαθητή να μας πει πόσες ομάδες μπορούμε να φτιάξουμε στα κυβάκια που βρίσκονται αριστερά.
β) Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται με γραμμές ή κυκλάκια στον πίνακα ή/και στο τετράδιο του μαθητή.
γ) Κατόπιν στη διαδικασία της κάθετης πράξης της διαίρεσης με αριθμούς χρησιμοποιώντας τον πίνακα του πολλαπλασιασμού.
Πχ. Βρες την προπαίδεια του 3. Ποιος είναι ο αριθμός που αν πολλαπλασιαστεί με το 3 δίνει ακριβώς το 12 ή τον πλησιάζει πιο κοντά.
Πχ. Βρες την προπαίδεια του 3. Ποιος είναι ο αριθμός που αν πολλαπλασιαστεί με το 3 δίνει ακριβώς το 12 ή τον πλησιάζει πιο κοντά.
2) Κατανόηση
α) του μαθητικού λεξιλογίου
πχ. Είχες στη σάκα σου 30 βόλους και [ έχασες, χάρισες, έδωσες ] τους 20.
Θα έχεις [περισσότερους, λιγότερους ] από όσους είχες στην αρχή.
Για να βρεις πόσους έχεις τώρα θα κάνεις [ πρόσθεση +, αφαίρεση – ]
Θα έχεις [περισσότερους, λιγότερους ] από όσους είχες στην αρχή.
Για να βρεις πόσους έχεις τώρα θα κάνεις [ πρόσθεση +, αφαίρεση – ]
β) των συμβόλων
πχ. Ένα συνεργείο χρειάστηκε 3 (τρεις, ||| ) μέρες για να στρώσει με τσιμέντο ένα δρόμο. Την πρώτη μέρα έστρωσε 13 (δεκατρία, |||||||||| ||| ) μέτρα. Τη δεύτερη 11 (έντεκα, |||||||||| | ) και την τρίτη 7 (επτά,
||||||| ) μέτρα. Πόσα μέτρα μακρύς ήταν ο δρόμος;
||||||| ) μέτρα. Πόσα μέτρα μακρύς ήταν ο δρόμος;
3) Επιλογή ακολουθίας ενεργειών
πχ. Στους μαθητής έχει 300 λεπτά. Με αυτά αγόρασε 3 μολύβια που το καθένα κόστιζε 25 λεπτά, και 2 μολύβια που το καθένα κόστιζε 60 λεπτά. Πόσα λεπτά του έμειναν;
Ενέργειες:
• βρίσκω πόσα λεπτά έδωσα για τα μολύβια
• βρίσκω πόσα λεπτά μου έμειναν στο τέλος
• βρίσκω πόσα είναι όλα τα έξοδα μαζί
• βρίσκω πόσα λεπτά έδωσα για τα τετράδια
• βρίσκω πόσα λεπτά έδωσα για τα μολύβια
• βρίσκω πόσα λεπτά μου έμειναν στο τέλος
• βρίσκω πόσα είναι όλα τα έξοδα μαζί
• βρίσκω πόσα λεπτά έδωσα για τα τετράδια
4) Επιλογή κατάλληλης πράξης και εκτίμηση του αποτελέσματος
Ζητείται από το μαθητή να παρατηρήσει τις παρακάτω ασκήσεις και να αναζητήσει την πράξη που έγινε βάζοντας το κατάλληλο σύμβολο.
| 8 | 8 | 8 | 59 | 63 |
| 3 | 3 | 3 | 23 | 4 |
| 11 | 24 | 5 | 36 | 252 |
IV. Θεωρικά μαθήματα: Ιστορία, γεωγραφία, φυσική…
1. Τεχνική της παράφρασης (φράση ή πρόταση που αποδίδει συνοπτικά το περιεχόμενο της παραγράφου) ή του πλαγιότιτλου (μικρής έκτασης τίτλος, χαρακτηριστικός για την παράγραφο)
| Το 168 π.Χ. η Θεσσαλονίκη ακολουθεί την τύχη του μακεδονικού κράτους, υποτάσσεται στους Ρωμαίους και γίνεται πρωτεύουσα του διοικητικού αυτόνομου τμήματος (region), που περιλάμβανε την περιοχή από τον Αξιό ως το Στρυμόνα ποταμό (Βακαλόπουλος, Απ., 1985). Το 148 π.Χ. (ο Χασιώτης αναφέρει το 146 π.Χ., 1985, σ.142) η Μακεδονία ανακηρύσσεται ρωμαϊκή επαρχία, έδρα Ρωμαίου στρατηγού, με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη. | Περιθώριο βιβλίου
Η Θεσσαλονίκη
στα χέρια των Ρωμαίων. Γίνεται πρωτεύουσα και διοικητικό κέντρο της Μακεδονίας |
2. Χάρτης ιστορίας
Θεματική: Ημερομηνία:
3. Γνωστικός χάρτης
4. Νοηματική χαρτογράφηση
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
(ενδεικτική) των τρόπων και μεθόδων αντιμετώπισης μαθησιακών δυσκολιών
(ενδεικτική) των τρόπων και μεθόδων αντιμετώπισης μαθησιακών δυσκολιών
- Αγαλιώτης Ι. (2000α). Διδασκαλία ατόμων με ειδικά μαθησιακά προβλήματα. Θεσ/νίκη: Διδασκαλείο Δ. Γληνός.
- Αγαλιώτης Ι. (2000β). Μαθησιακές δυσκολίες στα μαθηματικά. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Καραγιάννης Β. (1992). Μαθαίνω τη γλώσσα με εικόνες, τόμοι Α,Β. Αθήνα: Πατάκης
- Μπάνος Μ. (1992). Πρώτη γραφή και ανάγνωση, τόμοι Α,Β,Γ. Αθήνα: Πατάκης.
- Παντελιάδου Σ. (2000). Μαθησιακές δυσκολίες και εκπαιδευτική πράξη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Ράντος Η. (1992). Έτσι γράφω και διαβάζω, τόμοι Α, Β, Γ. Σέρρες.
- Φλωράτου Μ-Μ. (1998). Μαθησιακές δυσκολίες και όχι τεμπελιά. Αθήνα: Οδυσσέας.
- Μπουρσιέ Α. (1996). Αντιμετώπιση της ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ. Αθήνα: Κέδρος.