Παρακάτω ακολουθεί ένας οδηγός με τεχνικές, που θα σας βοηθήσουν να συγκρατείτε μεγάλο όγκο δεδομένων:
Συνήθως υπογραμμίζουμε μ' ένα φωσφορούχο μαρκαδόρο τα σημαντικά ενός κειμένου. Όμως μια ποικιλία χρωμάτων μπορεί να φέρει περισσότερα αποτελέσματα και να οργανώσει τις πληροφορίες με καλύτερο τρόπο στο μυαλό. Δοκιμάστε, για παράδειγμα, στην ύλη που έχετε να βγάλετε, να υπογραμμίσετε με κίτρινο χρώμα τις ημερομηνίες, με πράσινο τα σημαντικά γεγονότα, με πορτοκαλί τους ορισμούς, με μπλε τα ονόματα. Έτσι, θα ξέρετε αυτομάτως, ανάλογα με το χρώμα που ν' ανατρέξετε όταν ψάχνετε κάτι, χωρίς να χάνετε χρόνο. Επιπλέον, ο εγκέφαλός σας θα απορροφήσει τις πληροφορίες κατηγοριοποιημένα και αρκετά γρήγορα, αν είστε οπτικός τύπος!
2) Post-it!
Κολλήστε post-it χαρτάκια με τις πληροφορίες που θέλετε να θυμάστε, παντού! Σε τοίχους, ντουλάπες, συσκευές, όπου μπορούν να είναι εύκολα ορατά, ώστε να τα βλέπετε από το πρωί που θα ξυπνήσετε μέχρι το βράδυ που θα κοιμηθείτε! Η επανάληψη είναι μητέρα της επανάληψης, λένε και δεν έχουν άδικο! Φανταστείτε να δέχεστε καθημερινά τις ίδιες πληροφορίες για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα: δεν υπάρχει περίπτωση να τις ξεχάσετε.
3) Σχεδιαγράμματα και πίνακες!
Τα σχεδιαγράμματα προσφέρουν τη γνώση σχηματικά και με περιεκτικό τρόπο και βοηθούν να ρίχνουμε μια γρήγορη ματιά στα πιο σημαντικά, κάτι που λειτουργεί ως υπενθύμιση για τα υπόλοιπα, που είναι κυρίως λεπτομέρειες. Με τον ίδιο τρόπο μπορείτε να φτιάξετε πίνακες με ημερομηνίες, ορισμούς και γεγονότα, ώστε να έχετε όλα τα σημαντικά συγκεντρωμένα και οργανωμένα σαν σε κατάλογο.
4) Λέξεις - κλειδιά!
Διαβάζετε ένα κείμενο και συναντάτε λέξεις: ασυνήθιστες/μεγάλες/δύσκολες/δυσνόητες ή με άλλα λόγια χαρακτηριστικές! Γιατί αυτές οι λέξεις μπορούν να γίνουν λέξεις-κλειδιά για να θυμάστε τις πληροφορίες που θέλετε από ένα κείμενο. Αν, δηλαδή, μάθετε συγκεκριμένες λέξεις, αντιπροσωπευτικές των γεγονότων που παρουσιάζονται, τότε αυτομάτως μπορεί να σας έρχονται στο μυαλό και οι υπόλοιπες πληροφορίες που συνδέονται με αυτήν τη λέξη ή αναπτύσσονται γύρω από αυτήν.
5) Μνήμη αγχίνους!
Βρείτε μνημονικά τεχνάσματα για ονόματα και ημερομηνίες συνδέοντάς τα με προσωπικά σας στοιχεία, ώστε να μην τα ξεχάσετε ποτέ! Είναι γεγονός ότι μπορούμε να θυμηθούμε καλύτερα μια πληροφορία αν τη συνδέσουμε με κάποια άλλη, ευκολότερα ανακλητή, με την οποία έχει κοινά χαρακτηριστικά. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η ημερομηνία της Γαλλικής Επανάστασης (1789) που έχει μια ακολουθία αριθμών: 7, 8, 9. Επίσης, πολλές από τις καταλήξεις των ουδέτερων της γ' κλίσης στα λατινικά, σχηματίζουν τη λέξη: -c, -a, -l, -e, -n, -t, -ar, που στα ισπανικά σημαίνει "ζεσταίνω". Όσες περισσότερες γνώσεις έχουμε, τόσο πιο εύκολο μας είναι να κάνουμε τέτοια "τρικ". Άλλο παράδειγμα αποτελεί η λέξη ΓΑΛΑ, προκειμένου να θυμάται κανείς τους ποταμούς: Γαλλικό, Αξιό, Λουδία και Αλιάκμονα! Χρειάζεται μόνο λίγη φαντασία!
5) Μνήμη αγχίνους!
Βρείτε μνημονικά τεχνάσματα για ονόματα και ημερομηνίες συνδέοντάς τα με προσωπικά σας στοιχεία, ώστε να μην τα ξεχάσετε ποτέ! Είναι γεγονός ότι μπορούμε να θυμηθούμε καλύτερα μια πληροφορία αν τη συνδέσουμε με κάποια άλλη, ευκολότερα ανακλητή, με την οποία έχει κοινά χαρακτηριστικά. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η ημερομηνία της Γαλλικής Επανάστασης (1789) που έχει μια ακολουθία αριθμών: 7, 8, 9. Επίσης, πολλές από τις καταλήξεις των ουδέτερων της γ' κλίσης στα λατινικά, σχηματίζουν τη λέξη: -c, -a, -l, -e, -n, -t, -ar, που στα ισπανικά σημαίνει "ζεσταίνω". Όσες περισσότερες γνώσεις έχουμε, τόσο πιο εύκολο μας είναι να κάνουμε τέτοια "τρικ". Άλλο παράδειγμα αποτελεί η λέξη ΓΑΛΑ, προκειμένου να θυμάται κανείς τους ποταμούς: Γαλλικό, Αξιό, Λουδία και Αλιάκμονα! Χρειάζεται μόνο λίγη φαντασία!
6) Ερωτήσεις σε κάθε παράγραφο... και γενικά!
Κλασική μέθοδος και πράγματι βοηθάει πολύ. Απλά σημειώνετε μια ερώτηση σε κάθε παράγραφο σχετικά με το περιεχόμενο της και διαβάζοντας το κείμενο, την απαντάτε. Το κακό είναι πως καμιά φορά μπορεί να χαθεί ο ειρμός και η συνοχή ολόκληρου του κειμένου όταν προχωράτε παράγραφο-παράγραφο. Παραλλαγή αυτής της τεχνικής είναι αντί για ερωτήσεις, να γράφετε σε κάθε παράγραφο τίτλο. Μία τεχνική για να εμπεδώσετε καλύτερα το περιεχόμενο κάθε παραγράφου είναι να την διαβάζετε, έπειτα να την καλύπτετε με το χέρι σας και να προσπαθείτε να πείτε ό,τι διαβάσατε με καθαρά δικά σας λόγια. Είναι λίγο χρονοβόρο αλλά αποτελεσματικό. Επίσης, αν η ύλη που θέλετε να βγάλετε είναι μεγάλη και δύσκολη, γράψτε σ' ένα χαρτί ερωτήσεις σχετικές με το περιεχόμενο και κάθε βράδυ φροντίστε να τις απαντάτε. Κάποια στιγμή θα βαρεθείτε να το κάνετε: τη στιγμή που θα τις έχετε μάθει!
7) Περίληψη!
Είναι γεγονός ότι πολλοί μαθαίνουν καλύτερα κάτι όταν το γράφουν! Στην ουσία, απλά κρατάτε σημειώσεις. Δοκιμάστε να γράψετε σ' ένα τετράδιο τα πιο σημαντικά σε στυλ περίληψης και στο τέλος να διαβάσετε και να μάθετε μόνο αυτήν την περίληψη (που βέβαια θα είναι αρκετών σελίδων, αλλά σίγουρα θα είναι η μισή των αρχικών σας δεδομένων).
8) Νοερές εικόνες!
Δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζετε το κείμενο που έχετε μπροστά σας με αυστηρό τρόπο, δείτε το σαν μυθιστόρημα ή ταινία. Μπορείτε, όταν διαβάζετε, ακόμα και κάτι επιστημονικό, να σχηματίσετε στο μυαλό σας μία νοερή εικόνα ή ένα σενάριο των πληροφοριών που δέχεστε. Έτσι, δεν θα είναι απλά ένα αποστειρωμένο κείμενο, αλλά κάτι στο οποίο θα έχετε δώσει σχήμα και χρώμα, άρα θα σας δημιουργηθούν εντυπώσεις σχετικά με αυτό, θα το εμπεδώσετε καλύτερα και θα το αποθηκεύσετε ευκολότερα στη μνήμη σας!
Δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζετε το κείμενο που έχετε μπροστά σας με αυστηρό τρόπο, δείτε το σαν μυθιστόρημα ή ταινία. Μπορείτε, όταν διαβάζετε, ακόμα και κάτι επιστημονικό, να σχηματίσετε στο μυαλό σας μία νοερή εικόνα ή ένα σενάριο των πληροφοριών που δέχεστε. Έτσι, δεν θα είναι απλά ένα αποστειρωμένο κείμενο, αλλά κάτι στο οποίο θα έχετε δώσει σχήμα και χρώμα, άρα θα σας δημιουργηθούν εντυπώσεις σχετικά με αυτό, θα το εμπεδώσετε καλύτερα και θα το αποθηκεύσετε ευκολότερα στη μνήμη σας!
9) Δείτε κάποιο ντοκιμαντέρ!
Αν στην ύλη που έχετε να βγάλετε, προσθέσετε και το ανάλογο οπτικοακουστικό υλικό, τότε το διάβασμα θα γίνει πολύ πιο ευχάριστο, ενώ θα συγκρατήσετε καλύτερα κάτι με το οποίο υπήρξε αλληλεπίδραση με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
10) Συζητήστε το!
Συζητήστε αυτά που έχετε διαβάσει με φίλους και γνωστούς ή ακόμα και σε σχετικές κοινότητες στο διαδίκτυο. Όταν συζητάμε για κάτι, η γνώση πλέον δεν περιορίζεται στον αποθηκευτικό χώρο του μυαλού αλλά χρησιμοποιείται, είναι ενεργή. Παράλληλα, όταν μιλάμε γι αυτό, αποκτούμε περισσότερη άνεση, το κατακτάμε ακόμα περισσότερο ως γνώση κι έτσι είναι δυσκολότερο να το ξεχάσουμε.
Μπορείτε να εφαρμόσετε όσες μεθόδους επιθυμείτε συνδυαστικά και όσες κρίνετε ότι μπορούν να σας βοηθήσουν συγκεκριμένα με τις πληροφορίες που θέλετε να θυμάστε. Στις πανελλαδικές, είναι δυστυχώς απαραίτητη η αποστήθιση όλων των πληροφοριών και ενθαρρύνεται η παπαγαλία, ενώ στις εξεταστικές του πανεπιστημίου υπάρχει μια σχετική ελευθερία στην οργάνωση και την απόδοση των απαντήσεων. Επίσης, άλλοι τύποι είναι περισσότερο οπτικοί ή ακουστικοί, άλλοι έχουν πιο ανεπτυγμένη τη φαντασία τους. Όταν καλείται κανείς να μάθει κάτι, τελικά μαζί με αυτό μαθαίνει και τον εαυτό του. Όποια μέθοδος από τις παραπάνω κι αν σας ταιριάζει... μην ξεχνάτε πως το μυστικό κρύβεται στην επανάληψη.