Ο Γιόχαν Ρούντολφ Γκλάουμπερ (Johann Rudolf Glauber, 10 Μαρτίου 1604 - 16 Μαρτίου 1670) ήταν Γερμανός αλχημιστής και χημικός. Μερικοί ιστορικοί της επιστήμης τον περιέγραψαν ως έναν από τους πρώτους χημικούς μηχανικούς. Η ανακάλυψη του το 1625 του θειικού νατρίου (Na2SO4) οδήγησε στo να επονομαστεί (αυτή) η ένωση «άλας του Γκλάουμπερ» (Glauber's salt).
Βίος
Γεννήθηκε στις 10 Μαρτίου του 1604 στο Κάρλσταντ (Karlstadt am Main), που βρίσκεται στη Βαυαρία της Γερμανίας. Ήταν γιος μεγάλης οικογένειας ενός κουρέα. Δεν τελείωσε ποτέ το σχολείο, αλλά υποτίθεται ότι σπούδασε φαρμακευτική και ότι επισκέφθηκε εργαστήρια. Έλεγε ότι ήταν τυχερός που δεν υπέφερε το βάσανο ενός λυκείου αλλά αντί γι' αυτό έμαθε εμπειρικά. Έζησε στη Βιέννη το 1625, στις πόλεις Σάλτσμπουργκ, Γκίσεν και Γουέρθεϊμ (Wertheim am Main) την περίοδο 1649 - 1651, στο Κίτζιγκεν (Kitzingen) την περίοδο 1651 - 1655, στη Βασιλεία, στο Παρίσι, στη Φραγκφούρτη, στην Κολωνία και στο Άμστρενταμ κατά τις περιόδους 1640 -1644, 1646 - 1649 και 1656 - 1670. Εργάστηκε αρχικά κατασκευάζοντας κάτοπτρα, αργότερα σε δυο περιόδους ως φαρμακοποιός στην Αυλή του Γκίσεν, τη δεύτερη φορά (μάλιστα) ως αρχιφαρμακοποιός, φεύγοντας κατόπιν για να ξεφύγει από τον Τριακονταετή Πόλεμο. Στο Άμστρενταμ ξεκίνησε δική του επιχείρηση που παρήγαγε φαρμακευτικά προϊόντα που συμπεριλάμβαναν τη δική του ανακάλυψη, δηλαδή το θειικό νάτριο, το οποίο τότε (τουλάχιστον) ήταν γνωστό ως (άλας του Γκλάουμπερ). Με αυτήν την επιχείρηση γνώρισε αρχικά μεγάλη οικονομική επιτυχία, αλλά κατόπιν, το 1649 χρεωκόπησε, οπότε αναγκάστηκε να μετακομίσει στο Γουέρθεϊμ.
Παντρεύτηκε δυο φορές, και με τη δεύτερη γυναίκα του, Χελένα Κορνέλιους (Helena Cornelius), την οποία νυμφεύθηκε το 1641, απέκτησαν οκτώ (8) παιδιά. Ο γιος του, Γιοχάνες Γκλάουμπερ (Johannes Glauber), πιθανότατα τον βοήθησε στις εγχάρακτες εικονογραφήσεις του.
Το 1660 αρρώστησε σοβαρά, γεγονός που αποδόθηκε σε δηλητηρίαση από τα διάφορα βαρέα μέταλλα που χρησιμοποιούσε στις εργασίες του, και το 1666 έμεινε ανάπηρος, όταν έπεσε από μια άμαξα, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να μείνει κλινήρης για το υπόλοιπο της ζωής του. Για να συντηρήσει την οικογένειά του αυτό το διάστημα υποχρεώθηκε να πουλήσει τα βιβλία και τον υπόλοιπο εξοπλισμό του. Πέθανε στις 16 Μαρτίου, το 1670, στο Άμστρενταμ.
Έργο
Ο Γκλάουμπερ σπούδασε (μάλλον με εμπειρικό τρόπο) χημεία και οινολογία και είχε κάποια -προσωρινή έστω- εμπορική επιτυχία πατεντάροντας βελτιώσεις στους σχετικούς τομείς. Ήταν επίσης φαρμακοποιός, προμηθευτής φαρμακευτικών και ήταν γνωστό ότι παρείχε δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε φτωχούς. Είναι γνωστός για τη συνεισφορά του στην ανόργανη χημεία και για το γεγονός ότι ήταν ικανός να ζει από τη χημική παραγωγή που βασίζονταν σε δικές του ανακαλύψεις, οπότε από την άποψη αυτή ήταν ένας βιομηχανικός χημικός. Οι βελτιώσεις που εισήγαγε στις χημικές διεργασίες και στον εξοπλισμό, που αξιοσημείωτα συμπεριλάμβανε κλιβάνους και αποστακτήρες, τον έκαναν έναν πρώιμο χημικό μηχανικό.
Το 1625 ήταν ικανός να παράγει πυκνό υδροχλωρικό οξύ (π. HCl), συνδυάζοντας θειικό οξύ (H2SO4) και μαγειρικό αλάτι (NaCl). Επίσης βελτίωσε την υφιστάμενη διεργασία παραγωγής νιτρικού οξέως (HNO3), το 1648, θερμαίνοντας νιτρικό κάλιο (KNO3) με πυκνό θειικό οξύ. Η ανακάλυψη παραγωγής θειικού νατρίου από τον ίδιο, που αρχικά ονομάστηκε «θαυμαστό άλας» (sal mirabilis) και αργότερα «άλας του Γκλάουμπερ», του απέφερε φήμη και τιμές. Ήταν ένα αποτελεσματικό αλλά σχετικά ασφαλές καθαρτικό για την εποχή του, όταν η εκκένωση του πεπτικού σωλήνα ήταν δημοφιλής θεραπεία για πολλές ασθένειες.
Ο «χημικός κήπος» (chemical garden) ή «πυριτικός κήπος» (silica garden) πρωτοανακαλύφθηκε επίσης από τον Γκλάουμπερ και περιγράφηκε από τον ίδιο το 1646. Στην αρχική του μορφή, ο «χημικός κήπος» συμπεριλάμβανε κρυστάλλους διχλωριούχου σιδήρου (FeCl2) σε διάλυμα πυριτικού καλίου (K2SiO3, water glass).
Συνέθεσε και απομόνωσε για πρώτη φορά τις ενώσεις τριχλωριούχο αντιμόνιο (SbCl3), τριχλωριούχο αρσενικό (AsCl3), τετραχλωριούχο κασσίτερο (SnCl4) και χλωριούχο ψευδάργυρο (ZnCl2).
Επιπρόσθετα συνέγραψε περίπου 40 βιβλία. Το εικονογραφημένο Dess Teutschlands Wohlfahrt (Γερμανική Ευημερία) πρότεινε την επένδυση σε χημικές βιομηχανίες ως μέσο ανάκαμψης της γερμανικής οικονομίας μετά από τον Τριακονταετή Πόλεμο.
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.