Το να μάθετε στο παιδί σας την έννοια της τάξης στο χώρο του είναι ίσως πιο εύκολο απ’ ότι φαντάζεστε, αρκεί να βρείτε τη χρυσή τομή ανάμεσα στην ανάγκη του για εξερεύνηση και έντονη δραστηριότητα και στην “απαίτηση” να βάζει τα πράγματά του σε τάξη.
Κάθε παιδί μεγαλώνοντας αναπτύσσει ικανότητες και δεξιότητες, μαθαίνει πράγματα, ανακαλύπτει τον κόσμο γύρω του και δραστηριοποιείται έντονα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, κάθε φορά που παίζει μόνο ή με φίλους το δωμάτιό του να δείχνει βομβαρδισμένο. Μέχρι εκεί καλώς. Τι γίνεται, όμως, όταν μετά τη “βόμβα” τα αφήνει όλα σκορπισμένα για να προχωρήσει σε κάποια άλλη δραστηριότητα; Να δει τηλεόραση, να βγείτε βόλτα, να πάει στο σπίτι φίλων του, να παίξει κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι στο σαλόνι;
Η λογική ότι θα τα χρησιμοποιήσει ξανά και ξανά δεν το βοηθάει (όσο είναι ακόμα μικρό) να κατανοήσει την ανάγκη να έχει τα πράγματά του σε τάξη. Η δική σας συμβολή με μικρά τρικ και παραδείγματα, θα βοηθήσει σημαντικά στο να μιμηθεί τη συμπεριφορά σας και να κατανοήσει τους λόγους που χρειάζεται να έχει τα πράγματά του τακτοποιημένα. Μαθαίνει ότι το κάθε αντικείμενο έχει τη δική του θέση στο χώρο και τον οργανώνει, ενώ παράλληλα σέβεται τα πράγματά του.
Βέβαια, είναι πολύ σημαντικό να μην έχετε μεγαλύτερες απαιτήσεις από αυτές που του επιτρέπει η ηλικία του και φυσικά να του εξηγείτε με έξυπνους τρόπους τι κάνετε και γιατί το κάνετε, ώστε να συνεργαστεί μαζί σας και αργότερα να τακτοποιεί μόνο του τα πράγματα στο χώρο του.
Η ανάπτυξη του παιδιού οικοδομείται επάνω σε ό, τι προϋπάρχει κάθε φορά. Οι προηγούμενες εμπειρίες και τα επιτεύγματα στα προηγούμενα στάδια επηρεάζουν τους αναμενόμενους αναπτυξιακούς στόχους και τη συμπεριφορά που θα ακολουθήσει. Έτσι, στην προκειμένη περίπτωση με κάποιους μικρούς κανόνες θα μάθει αργότερα να οργανώνει τους ρυθμούς της καθημερινότητάς του.
Από 0 έως 2 ετών:
Το μωρό, ενώ έρχεται στον κόσμο χωρίς συνείδηση του εαυτού του και του κόσμου, πολύ γρήγορα, όταν αρχίζει να στέκεται στα πόδια του, επενεργεί στο περιβάλλον του εξερευνώντας το. Αυτό στην πράξη θα πει παιχνίδια διασκορπισμένα παντού. Εννοείται, πως είναι αδύνατο να μαζέψει μόνο του τα πράγματα, επειδή όμως το παιδί μπορεί να κατανοεί από τη γλώσσα των ενηλίκων πολύ περισσότερα απ’ όσα μπορεί να εκφράσει και να εκτελεί αρκετά πολύπλοκες οδηγίες που του δίνονται προφορικά, τώρα είναι μια πολύ καλή περίοδος την ώρα που τακτοποιείτε τα πράγματά του, να του περιγράφετε με απλά λογάκια τι ακριβώς κάνετε. Π.χ. πείτε του, ότι “η μαμά βάζει το φορμάκι σου στην ντουλάπα”, “παίρνει το αρκουδάκι για να κοιμηθεί μαζί με τα άλλα κουκλάκια στο ράφι”, “ο μπαμπάς βάζει την κούκλα πίσω στο σπίτι της”, κ.λπ.
Κάθε φορά που τακτοποιείτε τα πράγματά του, φροντίστε να τα τοποθετείτε σε συγκεκριμένη θέση εξηγώντας του ποια είναι αυτή, ώστε να μπορεί να κατανοεί γιατί τοποθετούνται εκεί και αργότερα να τα βάζει μόνο του στο σωστό μέρος. Έχετε υπόψη, ότι ήδη από τον 7ο μήνα αρχίζει η μίμηση του παιδιού, άρα είστε ένα καλό παράδειγμα για να μάθει από νωρίς κάποια μικρά πραγματάκια.
Από 2 έως 3 ετών:
Σε αυτήν την ηλικία το παιδί είναι σε θέση να σας βοηθήσει σημαντικά στο συμμάζεμα του δωματίου του. Ίσως αντιδράσει στην αρχή, όμως με κάποιες κατευθύνσεις θα μπορέσει να κάνει μικρές και εύκολες δουλειές. Είναι πολύ σημαντικό να μη μαλώνετε το παιδάκι σας, αν δεν κάνει αμέσως αυτό που του ζητάτε. Είναι ακόμα μικρό και θέλει το χρόνο του.
Από 3 έως 4 ετών:
Το παιδί είναι ακόμα μικρό για να τακτοποιεί μόνο του το δωμάτιό του, όμως με τη δική σας συνεργασία θα τα καταφέρει πολύ καλά. Πείτε του, πως όταν έρθει η ώρα θα τακτοποιήσετε μαζί τα πράγματα και αφήστε το να πάρει πρωτοβουλίες για το πώς θα τα μαζέψει και που θα τα βάλει. Οι εντολές και οι τιμωρίες δεν έχουν θέση εδώ, αντίθετα ενθαρρύνετέ το για την προσπάθειά του. Αν κάτι δεν το τακτοποίησε όπως θα έπρεπε, εξηγήστε του που θα ήταν καλύτερα να το αποθηκεύσει την επόμενη φορά.
Από 4 έως 6 ετών:
Το παιδί πλέον κατανοεί πράγματα και καταστάσεις και μπορεί να ακολουθεί σταθερά κάποιους κανόνες. Μπορείτε να του εξηγήσετε, ότι το να τακτοποιεί τα πράγματά του είναι ο καλύτερος τρόπος για να τα κρατάει φυλαγμένα, να μην καταστρέφονται και φυσικά να τα βρίσκει εύκολα. Μπορεί να κατανοήσει, ότι αν είναι διασκορπισμένα εμποδίζουν το χώρο. Εξηγήστε του ότι το δωμάτιό του είναι ο δικός του χώρος, όπου μπορεί να παίζει και να δημιουργεί, χωρίς να ενοχλεί τους υπολοίπους.
Μικρά tips για να γίνει η τακτοποίηση… παιχνιδάκι!
- Καθορίστε συγκεκριμένη ώρα μέσα στην ημέρα για την τακτοποίηση του δωματίου, π.χ. πριν το βραδινό φαγητό, πριν τη βόλτα στην παιδική χαρά, πριν από τον ύπνο και κρατήστε την σταθερή, για να το κάνει συνήθεια στη καθημερινότητά του.
- Χωρίς απειλές και υποσχέσεις, εξηγήστε του, ότι πρέπει πρώτα να τακτοποιήσει το δωμάτιό του και μετά να παίξει ελεύθερα με τους φίλους του.
- Δώστε ονόματα στα κουκλάκια και αφήστε το παιδί σας να τα βάζει μόνο του στη θέση τους το βράδυ καληνυχτίζοντάς τα με το όνομά τους.
- Δώστε… φωνή στα παιχνίδια. Αφού τελειώσει το παιχνίδι, κάντε τα παιχνίδια να λένε σε ποια θέση θέλουν να πάνε.