Brain drain - Κριτήριο αξιολόγησης συνεξέτασης Γλώσσας και Λογοτεχνίας Γ' Λυκείου με απαντήσεις

Κείμενο 1

Brain drain : To προφίλ των Ελλήνων που έφυγαν

Στην Ελλάδα, το 2010 καταγράφηκε ένα μεγάλο κύμα μετανάστευσης νέων επιστημόνων και επαγγελματιών. Το κύμα αυτό εντάθηκε το 2012 και μονιμοποιήθηκε τα επόμενα έτη λαμβάνοντας διαστάσεις μεγάλης φυγής, με τις ετήσιες εκροές ατόμων στην ηλικιακή ομάδα των 25-44 ετών να ξεπερνούν τις 50.000.

Συνολικά, μεταξύ 2008 και 2017 μετανάστευσαν περισσότερα από 467.000 άτομα της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας. Αν και η Ελλάδα διαθέτει πλούσια μεταναστευτική εμπειρία, το σύγχρονο κύμα μετανάστευσης παρουσιάζει δύο σημαντικές διαφορές σε σχέση με τα ιστορικά προηγούμενα. 

Πρώτον, περισσότεροι από 1 στους 3 αποδήμους είναι γυναίκες, με αρνητικές συνέπειες για τον ήδη χαμηλό δείκτη γονιμότητας, και δεύτερον, στην πλειονότητά τους είναι άτομα που διαθέτουν υψηλής ποιότητας ανθρώπινο κεφάλαιο.

Οι αλλαγές αυτές, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, σχετίζονται με την άνοδο του εκπαιδευτικού επιπέδου στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, καθώς και με τη ζήτηση εργασίας από τις ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες αποτέλεσαν τις χώρες υποδοχής για μεγάλο τμήμα αποδήμων.

Οι περισσότερες έρευνες είναι ενδεικτικές του υψηλού μορφωτικού επιπέδου των Ελλήνων που μεταναστεύουν, με τους πτυχιούχους μηχανικούς και πτυχιούχους πληροφορικής να αποτελούν ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό. Η υψηλή ανεργία των πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης, ήδη στα χρόνια πριν από την κρίση, πλήττει κυρίως τους επιστημονικούς κλάδους στους οποίους υπάρχει υπερεκπαίδευση. 

Η ισχνή σύνδεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας σε συνδυασμό με τους εξαιρετικά χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης αποτέλεσαν κρίσιμους παράγοντες στην απόφαση μετανάστευσης.

Η απώλεια ανθρώπινου δυναμικού υψηλής μόρφωσης και κατάρτισης υποβαθμίζει τη σημασία της χώρας ως προορισμού επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας και δυσχεραίνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας και τη μετάβασή της στην «οικονομία της γνώσης».

Aνδρομάχη Παύλου, in.gr (διασκευασμένο).

Κείμενο 2: Οι προτάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για την αντιμετώπιση του brain drain

Η Τράπεζα της Ελλάδος προτείνει:

– Την παροχή άμεσων φορολογικών κινήτρων σε επαναπατριζόμενους επιστήμονες και σε επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν τέτοιους επιστήμονες (για παράδειγμα μειωμένοι συντελεστές φορολόγησης και μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές), καθώς και επενδυτικών κινήτρων.

Παρόμοια φορολογικά κίνητρα μπορούν να δοθούν και σε νεοφυείς επιχειρήσεις που ιδρύονται από επαναπατριζόμενους επιστήμονες, ενώ παράλληλα η παροχή φορολογικών κινήτρων για την ομαλή ένταξη των νεοεισερχόμενων ηλικίας κάτω των 25 ετών στην αγορά εργασίας μπορεί να ανακόψει την τάση φυγής. 

– Οι επιχειρήσεις των κλάδων υψηλής προστιθέμενης αξίας θα είναι σε θέση να συμμετέχουν σε προγράμματα σύμπραξης με επιχειρήσεις του εξωτερικού, στα οποία η συμμετοχή των αποδήμων ως γέφυρας γνώσεων αποφέρει σημαντικά οφέλη για την εγχώρια οικονομία μέσω της μεταφοράς τεχνολογίας, τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης σε σύγχρονους τρόπους παραγωγής και διοίκησης που απέκτησαν κατά την παραμονή τους στο εξωτερικό.

– Η καταγραφή των αναντιστοιχιών στην αγορά εργασίας θα επιτρέψει την αποτελεσματική αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος με γνώμονα τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας.

Aνδρομάχη Παύλου, in.gr (διασκευασμένο).

Κείμενο 3

Αγκυροβολημένοι - Αποστόλης Ζυμβραγάκης

 

Τη θυμάμαι από μικρό παιδί

λίγο πιο φανταχτερή στο χρώμα

αλλά ακόμη στη θέση αμετάβλητη

χειμώνα-καλοκαίρι αγκυροβολημένη

στο ίδιο σημείο της παραλίας του χωριού

να θαλασσοδέρνεται έρμαιο των ορέξεων

των ανέμων και των κυμάτων.

 

Κι όμως η βάρκα παραμένει δεμένη εκεί

λες και είναι Έλληνας του καιρού μας

που παρά τις αντιξοότητες

αρνείται πεισματικά τη μετανάστευση.

Αποστόλης Ζυμβραγάκης.

Παρατηρήσεις

Θέμα Α

Να αποδώσετε συνοπτικά τους τρόπους αντιμετώπισης του brain drain, που αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος στο Κείμενο 2, σε 50-70 λέξεις.

Μονάδες 15

Θέμα Β

B1. Σε κάθε έναν από τους παρακάτω ισχυρισμούς να δώσετε τον χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος» με βάση το Κείμενο Ι. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας παραθέτοντας σχετικά αποσπάσματα από το κείμενο.

• Το κύμα μετανάστευσης κορυφώθηκε το 2010. ( )
• Το πρόσφατο μεταναστευτικό κύμα παρουσιάζει διαφορές σε σχέση με το παρελθόν. ( )
• Το μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων που μεταναστεύουν είναι χαμηλό. ( )
• Η ισχυρή σύνδεση των Πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας αποτελεί έναν παράγοντα για τη μετανάστευση των νέων επιστημόνων. ( )
• Εξαιτίας του brain drain η χώρα υποβαθμίζεται ως προορισμός επενδύσεων. ( )

Μονάδες 10

Β2α. Ποια νομίζετε ότι είναι η πρόθεση του συγγραφέα στην πρώτη παράγραφο του κειμένου 1 (Στην Ελλάδα… 50.000); Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με τις γλωσσικές επιλογές του συγγραφέα.

Μονάδες 10

Β2β. Ποιος είναι ο πρώτος ισχυρισμός της Τράπεζας Ελλάδος για την αντιμετώπιση του brain drain (Κείμενο 2, "Την παροχή...κινήτρων"); Με ποιες γλωσσικές επιλογές ενισχύεται ο ισχυρισμός αυτός;

Μονάδες 10

Β3. Τα Κείμενα 1 και 2 αναπτύσσουν έναν "διάλογο" μεταξύ τους. Να δικαιολογήσετε τον ισχυρισμό αυτό, συγκρίνοντας το περιεχόμενο των δύο κειμένων μεταξύ τους.

Μονάδες 10

Θέμα Γ

Ποιο πιστεύετε πως είναι το θέμα του Κειμένου 3. Να γράψετε ένα ερμηνευτικό σχόλιο 100-200 λέξεων.

Μονάδες 15

Θέμα Δ

Με αφόρμηση τα Κείμενα 1 και 2 να γράψετε ένα άρθρο για το ιστολόγιο του σχολείου, στο οποίο να αναφέρετε την άποψή σας για το αν η μετανάστευση αποτελεί μία από τις προσωπικές σας επιλογές και τους λόγους για τους οποίους ένας νέος της εποχής θα μπορούσε να στραφεί σε αυτή (300-350 λέξεις).

Μονάδες 30

Επιμέλεια: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος M.Ed. Ειδικός Παιδαγωγός, για το e-didaskalia.blogspot.gr.

Περισσότερα κριτήρια αξιολόγησης με συνεξέταση Γλώσσας - Λογοτεχνίας εδώ.