Η Αλμαγέστη αποτελεί το μεγαλύτερο και σημαντικότερο αστρονομικό σύγγραμμα της αρχαιότητας και που διατηρήθηκε μέχρι τον 16ο αιώνα. Αποτελεί τη κύρια πηγή στην οποία ανατρέχουν οι αστρονόμοι μέχρι και σήμερα, καθόσον υπήρξε ο βασικός αστρονομικός οδηγός για 15 αιώνες.
Ο αρχικός τίτλος του έργου αυτού ήταν "Μαθηματική Σύνταξις" και γράφτηκε από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο, ενός από τους σημαντικότερους αστρονόμους της αρχαιότητας, περί το 140 μ.Χ. Η μετονομασία του σε "Αλμαγέστη" οφείλεται στους αστρονόμους της Δύσης και που προήλθε από το ακόλουθο γεγονός. Μεταγενέστεροι αντιγραφείς πρόσθεσαν στον τίτλο το επίθετο "Μεγίστη" πιθανώς λόγω του μεγάλου όγκου του -13 βιβλία- αλλά και της μεγίστης σπουδαιότητάς του. Οι Άραβες μετέφρασαν την "Μαθηματική Σύνταξη" περί τον 9ο αιώνα και τον μεν τίτλο τον αρχικό τον απέδωσαν με τον όρο (λέξη) "κιτάπ" (=βίβλος), το δε "Μεγίστη" το άφησαν αμετάφραστο, προσθέτοντας όμως το αραβικό άρθρο "Αλ". Ο τίτλος λοιπόν έλαβε την μορφή "Κιτάπ Αλ Μεγίστη". Όταν όμως οι Ευρωπαίοι μετέφρασαν το έργο εκ του αραβικού εξέλαβαν το "Αλ Μεγίστη" ως όνομα του συγγραφέα και μεταγλώττισαν τον τίτλο σε "Βίβλος του Μεγίστου". Αυτού αργότερα ακολούθησε σύντμηση ως επιγραφή "Αλμαγέστη".
Όταν, κατά τον 15ο αιώνα ο Ιωάννης Βησσαρίων έφερε στη Δύση την "Μαθηματική Σύνταξη" και εγνώσθη τότε πως συγγραφέας του έργου ήταν ο, Αλεξανδρινός, Κλαύδιος Πτολεμαίος δεν μπορούσε πλέον να επιβληθεί. Ακόμα και σήμερα στην Ελλάδα αναφέρεται το σύγγραμμα αυτό άλλοτε ως "Αλμαγέστη" και άλλοτε ως "Μαθηματική Σύνταξη".
Το έργο
Το έργο αυτό αποτελείται από 13 βιβλία που φέρουν ελληνική αρίθμιση με κεφαλαία γράμματα από Α΄ μέχρι ΙΓ΄. Στο Α΄ Βιβλίο αναπτύσσεται το "Πτολεμαϊκό σύστημα του κόσμου" το οποίο και αναλύεται στα επόμενα δύο βιβλία Β΄ και Γ΄. Τα Δ΄ και Ε΄ αναφέρονται στις κινήσεις της Σελήνης ενώ το Στ΄ τις κινήσεις και τις παραλλάξεις Σελήνης και Ηλίου. Το Ζ΄ αναφέρεται στο φαινόμενο της μετάπτωσης, όμως από το βιβλίο αυτό αρχίζει και ο θαυμαστός κατάλογος των αστέρων, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις που έκαναν ο Ίππαρχος και ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, ο οποίος κατάλογος τελειώνει στο πρώτο ήμισυ του Η΄ Βιβλίου. Το υπόλοιπο του Η΄ Βιβλίου αναφέρεται στα περί Γαλαξία και τα υπόλοιπα βιβλία από το Θ΄ και μετά αναφέρονται στους Πλανήτες. Επίσης στο σύγγραμμα αυτό περιλαμβάνονται ευθύγραμμη και σφαιρική τριγωνομετρία καθώς και περιγραφή αστρονομικών οργάνων της εποχής του Πτολεμαίου.