Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ' Γυμνασίου - Διαγώνισμα προσομοίωσης των τελικών εξετάσεων με απαντήσεις

Α. ΓΛΩΣΣΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Όλοι οι πόλεμοι είναι ενάντια στα παιδιά.

Τα Ηνωμένα Έθνη όρισαν την 21η Σεπτεμβρίου ως ημέρα παγκόσμιας κατάπαυσης του πυρός και μη βίας, μια πρόσκληση σε όλα τα έθνη και τους ανθρώπους να την τιμήσουν με κατάπαυση των εχθροπραξιών.

Η κατάσταση για τα παιδιά που βιώνουν τον πόλεμο- παρόλο που δε γίνονται πόλεμοι παγκόσμιας κλίμακας- είναι δραματική. Από το 1990 μέχρι και το 2003 ο κόσμος γνώρισε 59 μεγάλες συρράξεις. Τα θύματά τους είναι σε συντριπτικό ποσοστό άμαχοι, γυναίκες και παιδιά που ζουν τα παιδικά τους χρόνια σε κοινότητες και οικογένειες που έχουν   καταστραφεί από τις συνέπειες των συρράξεων αυτών. Από το 1990 μέχρι σήμερα έχουν σκοτωθεί σε συρράξεις

3.600.000 άνθρωποι και το λυπηρό είναι πως σχεδόν τα μισά θύματα (1.600.000) ήσαν παιδιά. Εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά συμμετέχουν σε ένοπλες συρράξεις ως στρατιώτες, εξαναγκάζονται στην προσφυγιά ή τον εκτοπισμό από τις εστίες τους, υποφέρουν κακοποιήσεις, βιασμούς και εκμετάλλευση, μένουν ορφανά ή ανάπηρα από νάρκες και εκρηκτικά. Απορούμε πλέον πώς και πότε θα σταματήσει αυτή η κατάσταση. Φοβόμαστε μήπως είναι πια αργά για μια ολόκληρη γενιά. Είναι ανάγκη , λοιπόν, να ληφθούν μέτρα.

Η UNICEF δημιούργησε και προωθεί διεθνώς μια αντιπολεμική ατζέντα 10 σημείων την οποία θα πρέπει να σέβεται η διεθνής κοινότητα ώστε να προωθείται η ειρήνη και να προστατεύονται τα παιδιά από τον πόλεμο και τις συνέπειές του. Τα κύρια σημεία της είναι τα παρακάτω. Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να εντοπιστούν οι ρίζες των κοινωνικοοικονομικών αιτιών του πολέμου και να προωθηθούν δομές που προστατεύουν τα παιδιά. Επίσης, να γίνει προσπάθεια για αποκατάσταση και επανένταξη των παιδιών στρατιωτών. Επιβάλλεται η προώθηση της Εκπαίδευσης για την Ειρήνη ώστε να αποτραπούν οι επαναλαμβανόμενοι κύκλοι βίας και συγκρούσεων μέσω της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Τέλος, είναι σημαντικό να καταγγέλλονται τα εγκλήματα πολέμου σε βάρος των παιδιών και να επιβάλλονται αυστηρές κυρώσεις στους εγκληματίες πολέμου.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α1. Ποιες είναι οι προτάσεις κάνει η Unicef για την προστασία των παιδιών από τον πόλεμο;

(Μονάδες 4)

Β1. Να αναγνωρίσετε πλήρως υπογραμμισμένες τις δευτερεύουσες προτάσεις ( είδος, εισαγωγή, συντακτικός ρόλος)

·         μήπως είναι πια αργά για μια ολόκληρη γενιά

·         που προστατεύουν τα παιδιά .

(Μονάδες 2)

Β2. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμία από τις λέξεις του κειμένου με έντονη γραφή.

Βιώνουν:

Εξαναγκάζονται :

Κυρώσεις :

(Μονάδες 2)

Β3. Να γράψετε για τις παρακάτω λέξεις:

Κανείς : ένα τονικό παρώνυμο Νοίκι: ένα ομώνυμο/ ομόηχο

(Μονάδες 2)

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σας, να αναφερθείτε στις συνέπειες του πολέμου στη συνέχεια να προτείνετε τρόπους με τους οποίους μπορεί να διαφυλαχθεί η ειρήνη .(περίπου 250- 300 λέξεις)

(Μονάδες 10)

 

Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

Στο πρώτο απόσπασμα από το Β' Σχεδίασμα της ποιητικής σύνθεσης του Διονύσιου Σολωμού Ελεύθεροι Πολιορκημένοι αποτυπώνεται η τραγική κατάσταση των κατοίκων και των υπερασπιστών του Μεσολογγίου, που υποφέρουν από την πείνα και την έλλειψη πολεμοφοδίων. Στο δεύτερο απόσπασμα, που υμνεί τη χαρά της φύσης τον Απρίλη, οι άνθρωποι απουσιάζουν. Στον τελευταίο μόνο στίχο δηλώνεται η δραματική αντίθεση ανάμεσα στην απόφαση των Μεσολογγιτών να θυσιαστούν και στην οργιαστική χαρά της ζωής, που κορυφώνεται δίπλα τους.

I

Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει·

λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί*, κι η μάνα το ζηλεύει. Τα μάτια η πείνα εμαύρισε· στα μάτια η μάνα μνέει*· στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει:

«Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ' έχω 'γώ στο χέρι; οπού συ μου 'γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός* το ξέρει».

II

O Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε,

κι όσ' άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ' άρματα σε κλειούνε*.

.....................................................................................

Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει, και μες στη θάλασσα βαθιά ξαναπετιέται πάλι,

π' ολονυχτίς εσύσμιξε* με τ' ουρανού τα κάλλη.

Και μες στης λίμνης τα νερά, όπ' έφθασε μ' ασπούδα*, έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα,

που ευώδιασε τον ύπνο της μέσα στον άγριο κρίνο·

το σκουληκάκι βρίσκεται σ' ώρα γλυκιά κι εκείνο. Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη· η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι.

Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει*:

«Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει».

 

Δ. Σολωμός, Ποιήματα και πεζά, Στιγμή

 

*σπυρί: σπόρος *μνέει: ορκίζεται *Αγαρηνός: μωαμεθανός *κλειούνε: κλείνουν, περικυκλώνουν

*εσύσμιξε: έσμιξε, ένωσε *μ' ασπούδα: με σπουδή, με βιασύνη *κρένει: μιλάει

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.  «Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει». Πώς αντιλαμβάνεστε το περιεχόμενο του στίχου αυτού; Γιατί ο θάνατος καθίσταται τόσο οδυνηρός ειδικά «σήμερα»;

(Μονάδες 6)

2.  α) Στους δύο από τους έξι στίχους του αποσπάσματος ο ποιητής αναφέρεται στη μάνα. Γιατί επιλέγει και πώς αντιμετωπίζει αυτό το πρόσωπο ο ποιητής;

(Μονάδες 3)

β) Να εντοπίσετε μία μεταφορά, μία προσωποποίηση και μία αντίθεση.

(Μονάδες 3)

Από το 3ο θέμα να επιλέξετε, για να απαντήσετε, είτε το θέμα αναγνωστικής ανταπόκρισης είτε το θέμα δημιουργικής γραφής (ένα από τα δύο).

Θέμα αναγνωστικής ανταπόκρισης: Ποιο παράπονο εκφράζουν τα λόγια και τα δάκρυα του Σουλιώτη; Ποια συναισθήματα σας δημιουργεί αυτή η εικόνα του πολεμιστή;

ή

Θέμα δημιουργικής γραφής: Να γράψετε μια επιστολή του Σουλιώτη πολεμιστή προς τους Έλληνες που βρίσκονται έξω από το Μεσολόγγι. Σε αυτή να καταγράψετε τόσο τα συναισθήματά του, όσο και τις απόψεις του για την αξία του αγώνα που δίνει. (150-200 λέξεις).

(Μονάδες 8)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1. Σύμφωνα με το κείμενο η UNICEF έχει δημιουργήσει μια ατζέντα 10 σημείων με σκοπό την προάσπιση της ειρήνης. Ειδικότερα, είναι ανάγκη να βρεθούν οι ρίζες των κοινωνικοοικονομικών λόγων του πολέμου και να δημιουργηθούν δομές προστασίας παιδιών.

Ακόμη, να υπάρξει πρόβλεψη για την αποκατάσταση και επανένταξη των παιδιών των στρατιωτών και μέσω της εκπαίδευσης να προωθείται η ειρήνη. Κλείνοντας, πρέπει να καταγγέλλονται και να τιμωρούνται οι εγκληματίες πολέμου.

 

Β1. μήπως είναι πια αργά για μια ολόκληρη γενιά : δευτερεύουσα ονοματική ενδοιαστική

πρόταση. Εισάγεται με τον σύνδεσμο μήπως και ο συντακτικός της ρόλος είναι αντικείμενο στο ρήμα της κύριας πρότασης 《 φοβόμαστε 》.

που προστατεύουν τα παιδιά : δευτερεύουσα επιθετική αναφορική πρόταση. Εισάγεται με το αναφορικό που και ο συντακτικός ρόλος της είναι επιθετικός προσδιορισμός στην λέξη

《δομές》.

 

Β2. Βιώνουν: ζουν

Εξαναγκάζονται : υποχρεώνονται Κυρώσεις : ποινές

 

Β3.κανείς: κάνεις Νοίκι: νίκη

 

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

ΤΙΤΛΟΣ

Πρόλογος: εισαγωγή στο θέμα Κυρίως θέμα:

Συνέπειες πολέμου:

-Χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν στο πεδίο της μάχης, ή από τις αρρώστιες και την πείνα.

-  Ο άμαχος πληθυσμός γυναίκες, γέροι και παιδιά αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σπίτι του και να γίνουν πρόσφυγες.

-  Τα θύματα του πολέμου τραυματίζονται ψυχικά και κουβαλούν σε όλη τους τη ζωή τις οδυνηρές εμπειρίες.

-  Τα παιδιά εξοικειώνονται με τη βία και τα όπλα. Χάνουν την αθωότητά τους.

-  Κυριαρχεί το μίσος, η οργή και η επιθυμία για εκδίκηση.

-  Ανασφάλεια, αβεβαιότητα και απαισιοδοξία.

-  Επικρατούν η καχυποψία και η απομόνωση, o ρατσισμός και οι προκαταλήψεις, ο φόβος για το ξένο ή το διαφορετικό .

-  Όχι ανάπτυξη αλλά οπισθοδρόμηση. Οι τέχνες και οι επιστήμες στασιμοποιούνται. Τα σχολεία κλείνουν.

-  Μνημεία πολιτισμού καταστρέφονται μέσα στη βαρβαρότητα του πολέμου.

Τρόποι διαφύλαξης της ειρήνης

-Συνεργασία μεταξύ κρατών

-Προώθηση ανθρωπιστικών αξιών

-Προβολή από τα ΜΜΕ της φρίκης του πολέμου

-Καλλιέργεια ανθρωπιστικής παιδείας

-Σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

 

Επίλογος: ανακεφαλαιωτικός ή προτρεπτικός Ύφος: επίσημο/ τυπικό

Β. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

1.  «Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει». Πώς αντιλαμβάνεστε το περιεχόμενο του στίχου αυτού; Γιατί ο θάνατος καθίσταται τόσο οδυνηρός ειδικά «σήμερα»;

Με κάθε πιθανή της έκφανση, με κάθε πιθανό τρόπο η φύση μεταδίδει στους ανθρώπους το μήνυμα πως όποιος πεθάνει σήμερα, είναι σα να πεθαίνει χίλιες φορές. Όποιος θυσιάσει τη ζωή του τώρα που όλα είναι τόσο όμορφα, τώρα που επικρατεί μια εξαίσια αρμονία και χαρά, είναι σα να θυσιάζει όχι μία, αλλά χίλιες ζωές. Οι πολιορκημένοι έρχονται αντιμέτωποι με μια δοκιμασία ακόμη πιο δύσκολη κι από την πείνα και τον φόβο, καθώς η φύση ξεδιπλώνει μπροστά στα μάτια τους όλη της την ομορφιά της και τους δείχνει πόσα θα χάσουν, πόση

ευτυχία θα στερηθούν, αν προχωρήσουν στη θυσία που σχεδιάζουν.

2.  α) Στους δύο από τους έξι στίχους του αποσπάσματος ο ποιητής αναφέρεται στη μάνα. Γιατί επιλέγει και πώς αντιμετωπίζει αυτό το πρόσωπο ο ποιητής;

Η μάνα αποτελεί ένα ιερό πρόσωπο το οποίο κυρίως νοιάζεται για τα παιδιά του. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι στην κατάσταση που επικρατεί κατά την πολιορκία του Μεσολογγίου, οι μητέρες πονούν και ανησυχούν διπλά για τα παιδιά τους. Ο ποιητής

παρουσιάζει τη μάνα να ζηλεύει που βλέπει το πουλί να βρίσκει τροφή ενώ η ίδια δεν μπορεί να βρει τίποτα για να ταΐσει τα παιδιά της.

β) Να εντοπίσετε μία μεταφορά: «σε ώρα γλυκιά»

μία προσωποποίηση: «ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε»

μία αντίθεση: φύση-άνθρωπος

 

Από το 3^ο θέμα να επιλέξετε, για να απαντήσετε, είτε το θέμα αναγνωστικής ανταπόκρισης είτε το θέμα δημιουργικής γραφής (ένα από τα δύο).

Θέμα αναγνωστικής ανταπόκρισης: Ποιο παράπονο εκφράζουν τα λόγια και τα δάκρυα του Σουλιώτη; Ποια συναισθήματα σας δημιουργεί αυτή η εικόνα του πολεμιστή;

Ο Σουλιώτης, δυνατός πολεμιστής, λυγίζει από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Ο ποιητής τον παρουσιάζει να μιλά στο τουφέκι του κλαίγοντας και να του λέει πως δεν αντέχει να το κρατάει πια. Φοβάται πως ο εχθρός έχει αντιληφθεί την σωματική και ηθική του εξάντληση.

Η εικόνα αυτή δεν μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο τον αναγνώστη για την υπεράνθρωπη προσπάθεια που κατέβαλλαν οι Έλληνες προκειμένου να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι μας προκαλεί θλίψη αλλά και θαυμασμό για το ψυχικό σθένος που είχαν.

ή

Θέμα δημιουργικής γραφής: Να γράψετε μια επιστολή του Σουλιώτη πολεμιστή προς τους Έλληνες που βρίσκονται έξω από το Μεσολόγγι. Σε αυτή να καταγράφετε τόσο τα

συναισθήματά του, όσο και τις απόψεις του για την αξία του αγώνα που δίνει. (150-200 λέξεις)

Απαιτείται η αυτενέργεια του μαθητή

Αναζήτησε εύκολα το υλικό που ψάχνεις, πατώντας κλικ εδώ.