Φαντάσου να βρίσκεσαι σε έναν ναό πριν από δύο χιλιάδες χρόνια, στην κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια. Οι πιστοί έρχονται να πάρουν αγιασμό, το ιερό νερό, αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα: κάποιοι παίρνουν περισσότερο από όσο τους αναλογεί, αφήνοντας τους υπόλοιπους με άδεια χέρια. Και τότε, σαν να βγήκε από το μέλλον, εμφανίζεται μια εκπληκτική εφεύρεση: ένας αυτόματος πωλητής!
Ο δημιουργός του, ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς, ένας από τους πιο ευφυείς μηχανικούς της αρχαιότητας, σχεδίασε μια συσκευή που λειτουργούσε με ένα απλό αλλά πανέξυπνο μηχανισμό. Ο χρήστης έριχνε ένα κέρμα στη σχισμή και, σαν από θαύμα, η μηχανή του έδινε την ακριβώς σωστή ποσότητα αγιασμού. Χωρίς απληστία, χωρίς αδικία – μόνο δικαιοσύνη μέσω της τεχνολογίας.
Πώς δούλευε ο αρχαίος αυτόματος πωλητής;
Η αρχή λειτουργίας του ήταν εντυπωσιακά απλή και ταυτόχρονα πρωτοποριακή. Το κέρμα έπεφτε πάνω σε έναν μικρό δίσκο, όπως μια ζυγαριά. Το βάρος του έγερνε τον δίσκο και άνοιγε μια κωνική βαλβίδα, επιτρέποντας στο νερό να ρέει. Μόλις το κέρμα κυλούσε και έπεφτε, ο δίσκος επανερχόταν στη θέση του και η βαλβίδα έκλεινε. Έτσι, κάθε χρήστης έπαιρνε ακριβώς την ίδια ποσότητα νερού – ούτε σταγόνα παραπάνω, ούτε σταγόνα λιγότερο.
Τεχνολογία που προκαλούσε δέος
Σκέψου την έκπληξη των ανθρώπων εκείνης της εποχής: μπαίνεις σε έναν ναό, ρίχνεις ένα κέρμα και – χωρίς να μεσολαβήσει άνθρωπος – το νερό αρχίζει να ρέει. Για τους πιστούς, έμοιαζε με μαγεία. Για τον Ήρωνα, ήταν απλώς εφαρμοσμένη φυσική.
Αν και σήμερα θεωρούμε δεδομένους τους αυτόματους πωλητές, η αρχή τους γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα από έναν εφευρέτη που δεν σταματούσε να καινοτομεί. Εκτός από αυτό, ο Ήρων δημιούργησε ατμομηχανές, αυτοκινούμενα άρματα και εντυπωσιακά υδραυλικά συστήματα. Ήταν ένας νους που έβλεπε μπροστά, αποδεικνύοντας πως η Ελλάδα δεν έδωσε στον κόσμο μόνο φιλοσοφία και τέχνη, αλλά και τεχνολογία που μπορούσε να αλλάξει την καθημερινότητα.
Άρα, την επόμενη φορά που θα πάρεις ένα αναψυκτικό από έναν αυτόματο πωλητή, θυμήσου: η ιδέα του δεν είναι τόσο σύγχρονη όσο νομίζεις. Ξεκίνησε από έναν αρχαίο Έλληνα που ήξερε ότι η τεχνολογία μπορεί να κάνει τον κόσμο πιο δίκαιο!