Κριτική του Αποστόλη Ζυμβραγάκη
«Θα πάρω τα δάκρυά σου
και θα ντύσω τον κόσμο διαφανή.»
(από το ποίημα «Μην κλαις, παιδί μου...»)
Η νέα ποιητική συλλογή του Γιώργου Τσιβελέκου δεν διαβάζεται – βιώνεται. Πρόκειται για μια λυρική κραυγή υπεράσπισης της αθωότητας, ένα μακροβούτι στον εσωτερικό παιδικό μας εαυτό, που αρνείται να υποταχθεί στο σκοτάδι της «ενηλικίωσης». Το παιδί μέσα του –και μέσα μας– επιμένει να ρωτά, να ονειρεύεται, να αγαπά χωρίς όρους, να χοροπηδά πάνω σε σύννεφα. Και εκεί, σε αυτή τη φαντασιακή του ελευθερία, συντελείται μια αληθινή ποιητική αναγέννηση.
«Όχι, εγώ τα λόγια της στιγμής τα αγαπώ,
κι ας κρατούν λίγο.»
(από το ποίημα «Λόγια της στιγμής»)
Η γραφή του Τσιβελέκου είναι συναισθηματικά πλούσια, αλλά καθόλου συναισθηματικά αφελής. Με ευρηματική παιδικότητα και φιλοσοφική ωριμότητα, ο ποιητής χτίζει μια γλώσσα όπου το αυτονόητο γίνεται και πάλι απορία, και το οικείο αποκτά την αύρα του θαυμαστού. Η ποιητική του σωματοποιεί την ευαισθησία και την κάνει στρατηγική αντίστασης: ένα «πλαστικό σπαθί» απέναντι στη βαρβαρότητα.
«Σε έναν κόσμο που βουλιάζει
στον βάλτο της απληστίας,
τολμώ να φορώ κατάσαρκα
την πανοπλία της αθωότητας.»
(από το ποίημα «Πόλεμος»)
Η συλλογή απαρτίζεται από τέσσερις θεματικές ενότητες, που ακολουθούν μια φυσική διαδρομή: από την εμβρυακή μνήμη του πρώτου «Σταθμού γέννησης» έως τη στοχαστική «Αναγέννηση». Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η ενότητα Ενήλικο παιδί, στην οποία ο ποιητής παίζει με τα όρια της αθωότητας και της επίγνωσης, ενώ η Νοσταλγία είναι μια σελίδα που μυρίζει γιασεμί και σπιτικό γλυκό – ο πόνος με τη μορφή μιας γιαγιάς που φεύγει ή ενός χιονιού που λιώνει χωρίς να το αγγίξουμε.
Η χρήση του παιδιού ως ποιητικού υποκειμένου δεν είναι αθώα: είναι ένα φιλοσοφικό εργαλείο. Ο Τσιβελέκος φέρνει στο προσκήνιο το παιδί όχι ως σύμβολο, αλλά ως κριτικό ον – ικανό να αποδομήσει τον παραλογισμό των ενηλίκων με μια μόνο ερώτηση:
«Τα ταξιδιάρικα σύννεφα...
πού πάνε μετά, μαμά;
Εκεί που πάνε και οι αγάπες;»
(από το ποίημα «Αθώες ερωτήσεις»)
Συχνά η ποίησή του αγγίζει το μυστικιστικό χωρίς να χάνει τον προσανατολισμό της στην πραγματικότητα. Στην «Παιδική προσευχή», η επιθυμία για ένταξη όλων των «διαφορετικών» παιδιών σε μια αγκαλιά γίνεται μια αυθεντική πρόταση κοινωνικής αλλαγής – όχι ρητορική, αλλά σχεδόν λειτουργική.
Ο Τσιβελέκος φαίνεται να γνωρίζει ότι η ποίηση δεν πρέπει να είναι φτιαγμένη μόνο από αισθήματα – μα και από ιδέες. Και αυτό το πετυχαίνει θαυμαστά. Με στίχους σαν αυτούς:
«Δεν είναι αρκετοί οι άνθρωποι για να τα εκτιμήσουν.
Δεν είναι αρκετό το λιγότερο κι από μισό που τους έχει απομείνει.»
(από το ποίημα «Αρκετά»)
...μας καλεί να επαναπροσδιορίσουμε την ανθρωπιά μας.
Η συλλογή Το παιδί μέσα μου δεν είναι ένα βιβλίο για παιδιά – είναι ένα βιβλίο για ενήλικες που έχουν ξεχάσει ότι κάποτε υπήρξαν παιδιά. Ένας μικρός ύμνος στην τρυφερότητα που μας διαφεύγει. Κι ίσως, διαβάζοντάς το, να σταματήσουμε να ψάχνουμε απαντήσεις, και να αρχίσουμε να ρωτάμε ξανά.
_______________________________________________________
Ο Γιώργος Τσιβελέκος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1997. Έχει σπουδάσει Κοινωνιολογία με κατεύθυνση Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έχει κάνει μεταπτυχιακό στο αντικείμενο της Δημιουργικής Γραφής του τομέα Λογοτεχνίας και Γλωσσολογίας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο με τη σύμπραξη του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Για δύο χρόνια διετέλεσε μέλος της οργανωτικής επιτροπής των σεμιναρίων «Έγκλημα και Κινηματογράφος» του Εργαστηρίου Αστεακής Εγκληματολογίας. Επαγγελματικά ασχολείται με μια χειρωνακτική εργασία και την επιμέλεια-διόρθωση βιβλίων.
Ποιήματα, διηγήματα, καθώς και τρία από τα βιβλία του έχουν διακριθεί και βραβευθεί σε έγκριτους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Με τα διηγήματα «Άγγελος με διαβολικό χαμόγελο» (The dark legends of the world, Διάνοια, 2024), «Μια λέξη... χίλιες εικόνες» (Μια εικόνα... 2.000 λέξεις, ΧΕΝ Παιανίας, 2024), «Απρίλιος 2037 μ.Χ.» (Στιγμές έμπνευσης, τόμος Ι, Κέφαλος, 2024) και «Η κληρονομιά» (Ταξίδια από χαρτί, Skillbox, 2019), καθώς επίσης και με το χριστουγεννιάτικο παραμύθι «Μόνος στο σπίτι τα Χριστούγεννα» (Η ανθολογία των Χριστουγέννων, τόμος Ι, Κέφαλος, 2023) έχει συμμετάσχει σε ανθολογίες. Κατά καιρούς, δημοσιεύονται ποιήματα και άρθρα του σε διάφορους ιστότοπους, όπως το blog των εκδόσεων Γλαύκα και το Hello Radio, όπου είναι και μέλος της κριτικής επιτροπής των μαθητικών διαγωνισμών που διοργανώνονται. Το Official Music Video «Η πιο όμορφη εικόνα» έχει σαν κατακλείδα το ομώνυμο ποίημά του. Επίσης, στο YouTube κυκλοφορούν τραγούδια σε στίχους δικούς του.
Εργογραφία:
• Το παιδί μέσα μου, Αυτοέκδοση, 2025
• Ο μικρός δασοφύλακας, Κέφαλος, 2024
• Παραμένων έρωτας, Sueño Books, 2024
• Ποιήματα σαν μπονσάι / 192 χαϊκού + 8 τάνκα, Sueño Books, 2023
• Οι τρεις μικροί Άι Βασίληδες, Ελκυστής, 2022
• Έρως νικημένε μάχαν, Οσελότος, 2022
• Ο επιμένων έρωτας νικά, Οσελότος, 2021.
Περίληψη του βιβίου "Το παιδί μέσα μου":
Τα αστέρια χαραμάδες του παραδείσου είναι...
Σε αυτήν τη συλλογή, η οποία αποτελείται από τέσσερις ενότητες και εξήντα ποιήματα, η ταυτότητα του ποιητικού υποκειμένου εναλλάσσεται, ακολουθώντας τη διαδρομή ωρίμανσης του ανθρώπου από το πρώτο στάδιο, αυτό της δημιουργίας του και διαμόρφωσης του χαρακτήρα του, έως και το τελευταίο, τον θάνατο. Ωστόσο, παρά το πέρασμα του χρόνου, το ποιητικό υποκείμενο εξακολουθεί να φέρει μέσα του –σαν άλλη μπάμπουσκα– κάθε νεότερο εαυτό του και να διατηρεί την ευαισθησία του. Εξακολουθεί να κρατάει ζωντανό το παιδί μέσα του.
Στην αρχή, λοιπόν, το ποιητικό υποκείμενο είναι μια αγέννητη ψυχή που ετοιμάζεται να έρθει στη ζωή. Στη συνέχεια ένα αθώο παιδί που ξεκινά την εξερεύνησή του στον κόσμο κάνοντας ερωτήσεις αλλά και δίνοντας τις δικές του απαντήσεις, πολλές φορές λέγοντας αλήθειες σαν αυτές που μόνον από έναν μικρό ή «τρελό» μοιάζει να μπορεί να ακούσει κανείς. Αργότερα ένας ενήλικας που ψάχνει τη χαμένη παιδικότητα, διαμαρτύρεται, έχει συνήθειες παιδιού και ελπίζει. Και στο τέλος καταλήγει ένας ηλικιωμένος που νοσταλγεί τα παιδικά του χρόνια και αναγεννιέται.
Μια ποιητική συλλογή η οποία δύναται να κάνει τον αναγνώστη να αναβιώσει το παιδί μέσα του, με ό,τι συνεπάγεται αυτό...
Μελοποιημένα ποιήματα:
