Ο Σύλλογος Αναπληρωτών Φιλολόγων (ΣΑΦ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη μείωση ωρών σε Γλώσσα, Ιστορία και Αρχαία. Γιατί η υποβάθμιση της ανθρωπιστικής παιδείας απειλεί τη δημοκρατία και πώς συνδέεται με τα απογοητευτικά αποτελέσματα του διαγωνισμού PISA;
Σε μια εποχή που η παραπληροφόρηση καλπάζει και η κριτική σκέψη είναι πιο απαραίτητη από ποτέ, μια «σιωπηλή» μεταρρύθμιση στα σχολεία υποβαθμίζει τα ίδια τα εργαλεία που τη σφυρηλατούν. Ο Σύλλογος Αναπληρωτών Φιλολόγων (ΣΑΦ), με μια δυναμική παρέμβαση, καταγγέλλει τη σταδιακή συρρίκνωση των ωρών στα φιλολογικά μαθήματα και καλεί σε πανεκπαιδευτική συστράτευση για την υπεράσπιση της ανθρωπιστικής παιδείας.
Η "σιωπηλή" υποβάθμιση: Όχι τεχνική αλλαγή, αλλά πολιτική επιλογή
Η μείωση των ωρών διδασκαλίας σε μαθήματα όπως η Νεοελληνική Γλώσσα, η Λογοτεχνία, η Ιστορία και τα Αρχαία Ελληνικά δεν είναι μια απλή «αναπροσαρμογή» προγράμματος. Σύμφωνα με τον ΣΑΦ, πρόκειται για μια ξεκάθαρη πολιτική επιλογή που υποτιμά τη γλωσσική, ιστορική και πολιτισμική καλλιέργεια των μαθητών.
Είναι μια υποβάθμιση που, όπως τονίζει ο Σύλλογος, «διαβρώνει τα θεμέλια της γνώσης και απειλεί την πνευματική συγκρότηση της κοινωνίας μας, στην ίδια της την υπόσταση».
Γιατί τα φιλολογικά μαθήματα είναι η ραχοκοκαλιά της Δημοκρατίας;
Γιατί πρέπει να μας νοιάζει αν θα χαθεί μία ώρα Ιστορίας ή Λογοτεχνίας; Γιατί αυτά τα μαθήματα δεν είναι απλώς «θεωρητικά» ή «παρωχημένα». Είναι οι πυλώνες πάνω στους οποίους χτίζεται ένας σκεπτόμενος και ενεργός πολίτης. Η υποβάθμισή τους, σύμφωνα με τους φιλολόγους, οδηγεί ευθέως σε:
Πνευματική φτώχεια και ιστορική αμνησία: Πολίτες αποκομμένοι από τις ρίζες και την ταυτότητά τους.
Απώλεια κριτικής ικανότητας: Αυξημένη ευαλωτότητα στην προπαγάνδα, τα fake news και τον λαϊκισμό.
Μείωση της ενσυναίσθησης: Αδυναμία κατανόησης του «άλλου» και των διαφορετικών απόψεων, που είναι θεμέλιο της δημοκρατίας.
Η ανθρωπιστική παιδεία δεν είναι πολυτέλεια. Είναι το λειτουργικό σύστημα της σκέψης μας.
Το "χαστούκι" του διαγωνισμού PISA: Η απόδειξη της αποτυχίας
Τα απογοητευτικά αποτελέσματα της Ελλάδας στον διεθνή διαγωνισμό PISA, όπου το ένα τρίτο των 15χρονων μαθητών αδυνατεί να κατανοήσει ένα απλό κείμενο, δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Είναι, σύμφωνα με τον ΣΑΦ, το προαναγγελθέν αποτέλεσμα πολιτικών που ακυρώνουν συστηματικά τη σημασία της γλωσσικής καλλιέργειας.
Ενώ άλλες ευρωπαϊκές χώρες, βλέποντας το πρόβλημα, επενδύουν εκ νέου στις ανθρωπιστικές σπουδές, η Ελλάδα φαίνεται να ακολουθεί την αντίθετη πορεία, επιμένοντας σε μια στενή, «χρηστική» αντίληψη της γνώσης.
Κάλεσμα σε μέτωπο λόγου: Οι διεκδικήσεις των φιλολόγων
Ο ΣΑΦ δεν περιορίζεται στην καταγγελία, αλλά απευθύνει ένα ευρύ κάλεσμα σε εκπαιδευτικούς, φοιτητές, ακαδημαϊκούς και επιστημονικούς φορείς να δημιουργήσουν ένα «ενιαίο μέτωπο λόγου».
Οι βασικές διεκδικήσεις είναι σαφείς και αδιαπραγμάτευτες:
Καμία περαιτέρω μείωση ωρών σε Νεοελληνική Γλώσσα, Αρχαία Ελληνικά, Ιστορία και Λογοτεχνία.
Ουσιαστικός εκσυγχρονισμός των αναλυτικών προγραμμάτων, ώστε να καλλιεργούν τις δεξιότητες που απαιτεί ο 21ος αιώνας (ανάλυση, σύνθεση, επικοινωνία).
Πραγματική στήριξη και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις.
Αναγνώριση του ρόλου του φιλολόγου ως θεματοφύλακα της κριτικής σκέψης και της πνευματικής κληρονομιάς.
Καμία ώρα λιγότερη, καμία σιωπή ακόμη
Η μάχη αυτή δεν αφορά μόνο τους φιλολόγους. Αφορά κάθε γονιό που θέλει το παιδί του να σκέφτεται ελεύθερα, κάθε πολίτη που ανησυχεί για την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Όπως καταλήγει ο Σύλλογος: «Χωρίς γλώσσα, ιστορία και στοχασμό, δεν νοείται Δημοκρατία και κοινωνική συνοχή. Καμία ώρα λιγότερη. Καμία σιωπή ακόμη».