Κάθε τόπος έχει τους δικούς του μύθους και τα δικά του τραγούδια. Στην Κάσο, ένα παραδοσιακό τραγούδι ξεχωρίζει: ο «Αφούσης». Πίσω από αυτό τον σκοπό κρύβεται μια συγκλονιστική ιστορία, αυτή του Ανδρέα, ενός διανοούμενου που γνώρισε την τρέλα μετά από μια απίστευτη τραγωδία.
Η τραγική μοίρα του Ανδρέα
Ο Ανδρέας, ή Αντράς όπως τον αποκαλούσαν οι ντόπιοι, ήταν ένας μορφωμένος δάσκαλος στην Κάσο στα μέσα του 19ου αιώνα. Η ζωή του άλλαξε για πάντα όταν, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Κρήτη, έγινε μάρτυρας της βίαιης δολοφονίας του πατέρα του από τους Τούρκους. Το σοκ ήταν τόσο μεγάλο που δεν κατάφερε ποτέ να το ξεπεράσει.
Με τον καιρό, ο Αντράς έχασε τα λογικά του. Παράτησε τη διδασκαλία, άρχισε να κυκλοφορεί ξυπόλυτος και ρακένδυτος και βρήκε καταφύγιο σε μια σπηλιά. Χαρακτηριστικό του γνώρισμα ήταν τα πολλά καπέλα που φορούσε στο κεφάλι του, ενώ η τροφή του προερχόταν από τη φύση και την ελεημοσύνη των περαστικών.
Ο «Αφούσης» που έγινε θρύλος
Οι κάτοικοι της Κάσου τον ονόμασαν «Αφούση» και, παρόλο που συχνά τον πείραζαν, τον αγαπούσαν και τον συμπεριλάμβαναν στις γιορτές τους. Ο Αφούσης, με λίγο κρασί, μεταμορφωνόταν: αφηγούνταν ιστορίες, έφτιαχνε αστείους στίχους και τραγουδούσε, όπως το ποίημα που είχε γράψει για την καταστροφή της Κάσου:
«Σαν θέλετε να μάθετε ιντάτο κι ιντα γίνει την Κάσον επατήσασιν οι Τούρκοι με πασχίνι»
Ο ίδιος, όταν τον ρωτούσαν ποιος είναι, απαντούσε με καμάρι: «Ντροπή σας να ρωτήξετε τους άλλους να σας πούσι. Ούλοι σας θα γνωρίζετε εμένα τον Αφούση».
Ένα θριαμβευτικό τέλος
Όταν ο Αφούσης αρρώστησε βαριά, ένιωσε ότι το τέλος του πλησίαζε. Ξάπλωσε σε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι, όπου και τον βρήκαν τελικά παιδιά. Ολόκληρο το νησί έσπευσε δίπλα του. Παρά τον πυρετό, τραγούδησε έναν τελευταίο σκοπό: «Σήμερον είμ’ ακόμ’ εδώ, αύριο θα πεθάνω…Και θα με πάρουν στο Χριστό σαν έναν καπετάνο».
Η επόμενη μέρα βρήκε τον Αφούση νεκρό. Στην κηδεία του παρευρέθηκαν όλοι, από τον Μητροπολίτη μέχρι τους απλούς χωρικούς, σε μια πρωτοφανή εκδήλωση αγάπης και σεβασμού. Ο θάνατός του τον καθιέρωσε ως αθάνατο σύμβολο του νησιού. Σήμερα, ο σκοπός του «Αφούση» τραγουδιέται σε όλη την Ελλάδα, κρατώντας ζωντανή τη μνήμη του τραγικού αυτού ήρωα της Κάσου.