Πόσες φορές έχετε δώσει στο παιδί σας το κινητό για να φάει ή για να ησυχάσει; Οι περισσότεροι γονείς το έχουν κάνει, γνωρίζοντας ωστόσο ότι αυτή η «λύτρωση» έχει σοβαρές επιπτώσεις. Η χρήση των οθονών σε μικρή ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη τη διαχείριση του χρόνου μπροστά σε μια οθόνη όσο το παιδί μεγαλώνει.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο στόχος είναι να μάθουν τα παιδιά να διαχειρίζονται μόνα τους τον χρόνο που αφιερώνουν στις οθόνες, αλλά και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Όπως εξηγεί η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου, το παν είναι η πρόληψη και η θέσπιση σωστών ορίων από νωρίς.
Πότε και πόσο επιτρέπεται η οθόνη;
Η κ. Καππάτου τονίζει ότι:
Κάτω από 5 ετών: Η χρήση οθονών πρέπει να αποφεύγεται. Εάν είναι απολύτως απαραίτητο, ο χρόνος πρέπει να είναι πολύ μικρός, το περιεχόμενο προσεκτικά επιλεγμένο από τους γονείς, και οι ίδιοι να συμμετέχουν ενεργά, συζητώντας με το παιδί για αυτό που βλέπει.
Προσχολική ηλικία (4-5 ετών): Ο χρόνος δεν πρέπει να ξεπερνά τη μισή με μία ώρα την ημέρα.
Πρώτες σχολικές τάξεις: Η χρήση περιορίζεται σε μία ώρα ημερησίως.
Μετά τα 10 έτη: Εάν έχουν τεθεί σωστά τα όρια από μικρή ηλικία, τα παιδιά έχουν μάθει να αυτορρυθμίζονται.
Τι συμβαίνει με τον εθισμό και την ψυχική υγεία;
Αν και ο όρος «εθισμός στις οθόνες» δεν έχει ακόμη επίσημη διάγνωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) αναγνώρισε πρόσφατα τη «διαταραχή διαδικτυακών παιγνίων» (gaming disorder). Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η υπερβολική χρήση οθονών μπορεί να εντείνει προβλήματα όπως η κατάθλιψη και το άγχος, ειδικά στους εφήβους που προτιμούν την απομόνωση της οθόνης από τις κοινωνικές επαφές.
Πώς να βάλετε όρια: Πρακτικές συμβουλές
Η μείωση του χρόνου μπροστά στις οθόνες είναι εφικτή, αρκεί οι γονείς να δράσουν άμεσα.
Θέστε σαφή όρια: Οι κανόνες δίνουν ασφάλεια στα παιδιά. Η κ. Καππάτου προτείνει όρια όπως «οθόνη μόνο τα Σαββατοκύριακα για 2-3 ώρες». Αν το παιδί παραβιάζει τους κανόνες, τότε πρέπει να εφαρμοστούν οι συνέπειες.
Προσφέρετε εναλλακτικές: Αντί να αφήνετε τα παιδιά να παίζουν online, προτείνετέ τους δραστηριότητες με τους φίλους τους. Η δια ζώσης αλληλεπίδραση είναι πολύ πιο σημαντική για την ανάπτυξή τους.
Δημιουργήστε «screen-free zones»: Απαγορεύστε τις οθόνες στο υπνοδωμάτιο, ειδικά πριν τον ύπνο. Η χρήση τους λίγο πριν την κατάκλιση επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του ύπνου.
Μην δίνετε το δικό τους κινητό νωρίς: Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η απόκτηση προσωπικού κινητού σε μικρή ηλικία είναι κακή ιδέα.
Γίνετε το παράδειγμα: Ο πιο σημαντικός κανόνας είναι να βάλετε όρια και στον εαυτό σας. Τα παιδιά μιμούνται τη συμπεριφορά των γονιών τους. Αν εσείς είστε συνεχώς με μια οθόνη στο χέρι, δεν μπορείτε να περιμένετε από εκείνα να κάνουν το αντίθετο.
Τα όρια στις οθόνες δεν είναι περιορισμός, αλλά δώρο για το παιδί σας. Με σωστή καθοδήγηση και διάλογο, μπορείτε να το βοηθήσετε να δημιουργήσει μια ισορροπημένη σχέση με την τεχνολογία.