Στις 8 Μαΐου 1986, ένα φορτηγό πλοίο, το «Αλφονσίνα», έδεσε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης με 9.000 τόνους καλαμποκιού από τη Γιουγκοσλαβία. Αυτό που φαινόταν ως μια απλή εμπορική συναλλαγή, εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της πρώτης διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, με διεθνείς διαστάσεις και πολιτικές προεκτάσεις.
Η υπόθεση έμεινε στην ιστορία ως το «Σκάνδαλο του καλαμποκιού» και οδήγησε για πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση έναν πολιτικό, τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Νικόλαο Αθανασόπουλο, στο Ειδικό Δικαστήριο.
Η πλαστογραφία και η ζημιά στην ΕΟΚ
Ο στόχος της απάτης ήταν απλός: να βαφτιστεί το γιουγκοσλαβικό καλαμπόκι ελληνικό, ώστε να αποφευχθεί η καταβολή της αντισταθμιστικής εισφοράς προς την τότε ΕΟΚ. Οι εμπλεκόμενοι, μέσω πλαστών εγγράφων, ήλπιζαν να κερδίσουν τεράστια ποσά τόσο από την αποφυγή των εισφορών όσο και από τις κοινοτικές επιδοτήσεις.
Η ITCO, μια κρατική εταιρεία που είχε ιδρυθεί από το ΠΑΣΟΚ, ήταν ο δικαιούχος του φορτίου, ενώ η πώληση του καλαμποκιού σε ελβετική εταιρεία συμφερόντων του επιχειρηματία Θεόδωρου Μαργέλλου, ολοκλήρωσε την αλυσιδωτή αντίδραση. Οι Βρυξέλλες αντελήφθησαν γρήγορα την απάτη, αλλά οι ελληνικές αρχές, με εντολή του Νίκου Αθανασόπουλου, προσπάθησαν να καλύψουν τα ίχνη τους με νέα πλαστά έγγραφα.
Από το Ειδικό Δικαστήριο στην πολιτική επανεμφάνιση
Η υπόθεση έφτασε στη Βουλή, αλλά η τότε κυβέρνηση προσπάθησε να τη συγκαλύψει. Η Κομισιόν προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο καταδίκασε την Ελλάδα ερήμην, προκαλώντας ζημιά στο ελληνικό κράτος.
Με την αλλαγή της κυβέρνησης και τη σύμπραξη ΝΔ-Συνασπισμού, ο Νίκος Αθανασόπουλος παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο για εγκλήματα περί τα υπομνήματα. Στις 11 Αυγούστου 1990, το δικαστήριο τον καταδίκασε σε 3 χρόνια και 6 μήνες φυλάκιση, μαζί με άλλους κρατικούς λειτουργούς.
Η υπόθεση, όμως, δεν τελείωσε εκεί. Για πολλούς υποστηρικτές του ΠΑΣΟΚ, ο Αθανασόπουλος ήταν ένας ήρωας. Το 1993, στις εκλογές που έφεραν ξανά το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, εξελέγη πανηγυρικά βουλευτής. Λίγο αργότερα, η Βουλή τού απένειμε χάρη, κλείνοντας οριστικά την υπόθεση του «Σκανδάλου του καλαμποκιού». Μια υπόθεση που άφησε βαθιά σημάδια στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας.