Το 2009, λίγο πριν η Ελλάδα βουτήξει στη δίνη της οικονομικής κρίσης, η αλυσίδα σούπερ μάρκετ Ατλάντικ βρισκόταν στο απόγειο της δόξας της. Με 151 καταστήματα, τζίρο 614 εκατομμυρίων ευρώ και πάνω από 4.000 υπαλλήλους, ήταν η 6η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη στη χώρα. Μόλις 18 μήνες αργότερα, το καλοκαίρι του 2011, υπήχθη οριστικά στον πτωχευτικό κώδικα.
Πρόκειται για μία ακόμα χαρακτηριστική ιστορία ελληνικής οικογενειακής επιχείρησης που γιγαντώθηκε, αλλά "γονάτισε" από έναν συνδυασμό εσφαλμένων επιλογών, εσωτερικών συγκρούσεων και ενός εχθρικού οικονομικού περιβάλλοντος.
Από την Αργυρούπολη στο χρηματιστήριο: Η εκρηκτική άνοδος
Η ιστορία ξεκινά το 1979, όταν ο Περικλής Αποστόλου ανοίγει το πρώτο κατάστημα στην Αργυρούπολη. Με τη σταδιακή εμπλοκή των παιδιών του (Μανώλης, Περικλής, Ελπίδα), η εταιρεία μπαίνει σε τροχιά εκρηκτικής ανάπτυξης.
- Στρατηγική εξαγορών: Η οικογένεια Αποστόλου έπαιξε επιθετικά, επεκτεινόμενη σε Αθήνα, Πειραιά και επαρχία μέσω συνεχών εξαγορών μικρότερων τοπικών αλυσίδων.
- Πρωτοπορία: Στη δεκαετία του '90, η Ατλάντικ ξεχώρισε για τις χαμηλές τιμές και αργότερα, στις αρχές του 2000, πρωτοπόρησε με την εισαγωγή ιδιωτικής ετικέτας (private label) προϊόντων.
- Γιγαντιαίο άλμα: Στις αρχές του 2000, η μετοχή της εισάγεται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, εξασφαλίζοντας τη ρευστότητα για περαιτέρω επέκταση, ακόμα και στη χονδρική πώληση (Ατλάντικ Cash and Carry).
Η σπίθα της κατάρρευσης: Εσωτερική σύγκρουση και οικονομικά ανοίγματα
Η αρχή του τέλους ξεκίνησε με την τελευταία μεγάλη συνεργασία: την εξαγορά της αλυσίδας «Γαληνός Λαουτάρης». Ο «γάμος» αυτός αποδείχθηκε ο πιο δύσκολος, καθώς τα προβλήματα και οι αλληλοκατηγορίες για τη διοίκηση ξέσπασαν σχεδόν αμέσως.
Ενώ η διοίκηση παρέμενε αποκλειστικά στα χέρια της οικογένειας Αποστόλου, ο πόλεμος μεταξύ Αποστόλου και Λαουτάρη ήταν κοινό μυστικό.
Την ίδια στιγμή, τα τεράστια οικονομικά ανοίγματα και οι επισφαλείς πιστώσεις δημιούργησαν ένα ασφυκτικό περιβάλλον. Η ταφόπλακα ήρθε όταν:
- Η οικογένεια Αποστόλου υποστήριξε ότι έμεινε απλήρωτη από τους δικούς της πελάτες.
- Η Eurobank ενέκρινε ένα κρίσιμο δάνειο, το οποίο όμως δεν εκταμιεύτηκε ποτέ.
Χωρίς ρευστότητα και προμηθευτές, η Ατλάντικ άρχισε να κλείνει καταστήματα το ένα μετά το άλλο.
Το «κανόνι» και η μοίρα των 4.000 εργαζομένων
Η αίτηση πτώχευσης της Ατλάντικ το 2011 σήμανε το τέλος μιας κραταιάς εμπορικής δύναμης και άφησε χιλιάδες υπαλλήλους σε αγωνία.
Ευτυχώς, ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων απορροφήθηκε άμεσα. Με βάση το πλάνο πτώχευσης, η Ατλάντικ προχώρησε σε πωλήσεις παγίου εξοπλισμού σε συναφείς επιχειρήσεις όπως ο Σκλαβενίτης και ο Μασούτης, οι οποίες ταυτόχρονα ανέλαβαν και τους εργαζομένους.
Ωστόσο, δεν είχαν όλοι την ίδια τύχη. Σε πολλές περιοχές (όπως η Εύβοια), εργαζόμενοι περίμεναν για σχεδόν 10 χρόνια τις εκποιήσεις των περιουσιακών στοιχείων για να λάβουν τα δεδουλευμένα τους.
Η ιστορία της Ατλάντικ παραμένει ένα μάθημα για το πώς ο συνδυασμός επιθετικής επέκτασης, ελλιπούς εσωτερικής διαχείρισης και ενός τοξικού οικονομικού κλίματος μπορεί να καταρρίψει ακόμα και τους ισχυρότερους παίκτες της αγοράς.