Η Άορνος Πέτρα, ένα ορεινό οχυρό που ταυτίζεται σήμερα με το βουνό Πυρ-Σαρ στο Πακιστάν, έφερε έναν βαρύ μύθο. Θεωρούνταν απόρθητη, τόσο ακατάκτητη που ακόμα και ο ημίθεος Ηρακλής είχε αποτύχει να την κυριεύσει. Όμως, τον χειμώνα του 327 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε εκεί αποφασισμένος να αποδείξει ότι η πραγματική του δόξα ξεπερνούσε ακόμα και τους θρύλους.
Η πολιορκία της Αόρνου υπήρξε μια από τις πιο εντυπωσιακές και τεχνικά απαιτητικές επιχειρήσεις στην ιστορία του Μακεδόνα στρατηλάτη, όπως μας παραδίδει ο Αριανός στο έργο του «Αλεξάνδρου Ανάβαση».
Η στρατηγική και συμβολική σημασία
Η απόφαση του Αλεξάνδρου να στραφεί κατά του βράχου είχε διττό χαρακτήρα: στρατηγικό και ηρωικό.
Ασφάλεια των γραμμών τροφοδοσίας
Η Άορνος βρισκόταν σε μια κρίσιμη τοποθεσία στην περιοχή που οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν Ινδία. Οι φυλές που την κατείχαν μπορούσαν εύκολα να απειλήσουν τις γραμμές τροφοδοσίας του Αλεξάνδρου, οι οποίες εκτείνονταν επικίνδυνα πάνω από τον ορεινό όγκο του Ινδοκαυκάσου μέχρι τα Βάκτρα. Η κατάληψή της ήταν απαραίτητη για την εξασφάλιση της συνέχειας της εκστρατείας.
Υπέρβαση του Ηρακλή
Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε έναν βαθύτερο σκοπό: ήθελε να ξεπεράσει τον πρόγονό του, τον Ηρακλή. Κατακτώντας τον βράχο που είχε αντισταθεί στον ημίθεο, ο Αλέξανδρος αποδείκνυε ότι μπορούσε να κατακτήσει εκεί όπου ακόμα και οι μυθικοί ήρωες είχαν αποτύχει. Η νίκη στην Άορνο θα ήταν μια συμβολική τοποθέτησή του δίπλα στους θρύλους.
Η προετοιμασία και η μυστική επιχείρηση του Πτολεμαίου
Πριν την τελική επίθεση, ο Αλέξανδρος έδειξε την οργανωτική του ευφυΐα. Άφησε τον Κρατερό στην πόλη Εμβόλυμα, κοντά στην Άορνο, με τμήμα του στρατού για να συγκεντρώσει σιτάρι και προμήθειες, λειτουργώντας ως ορμητήριο σε περίπτωση μακρόχρονης πολιορκίας.
Στη συνέχεια, με επίλεκτες δυνάμεις (τοξότες, Αγριάνες, τη φάλαγγα του Κρίνου), κινήθηκε προς τον βράχο.
Μερικοί ντόπιοι που παραδόθηκαν αποκάλυψαν το πιο ευάλωτο σημείο του οχυρού. Ο Αλέξανδρος έστειλε εκεί τον Πτολεμαίο (γιο του Λάγου), ο οποίος κατάφερε να καταλάβει τη θέση χωρίς να γίνει αντιληπτός. Ο Πτολεμαίος την οχύρωσε αμέσως με χαράκωμα και τάφρο, δίνοντας το σήμα της επιτυχίας στον Αλέξανδρο με φωτιά.
Η επική κατασκευή του προχώματος
Παρά την αρχική επιτυχία του Πτολεμαίου και την ένωση των δυνάμεων με τον Αλέξανδρο, η πρώτη άμεση έφοδος απέτυχε. Ο Αλέξανδρος τότε επέδειξε την ακατάβλητη θέλησή του με μια εντολή που έμεινε στην ιστορία:
- Διέταξε κάθε στρατιώτη να κόψει εκατό πασάλους.
- Ξεκίνησαν την κατασκευή ενός τεράστιου προχώματος (ράμπας) για να συνδέσουν τη μακεδονική θέση με τον βράχο.
Στόχος ήταν να μειωθεί η απόσταση, ώστε οι πολιορκητικές μηχανές και τα τοξεύματα να μπορούν να φτάσουν τους υπερασπιστές. Το έργο του μηχανικού τμήματος ήταν κολοσσιαίο και διήρκεσε τρεις μέρες, με τους σφενδονίτες να καλύπτουν τους εργάτες.
Βλέποντας την απίστευτη τόλμη των Μακεδόνων και τον κίνδυνο να αποκλειστούν τελείως, οι Ινδοί τρομοκρατήθηκαν.
Η τελική κατάληψη: Η πραγματικότητα συναντά τον θρύλο
Οι Ινδοί ζήτησαν να παραδώσουν τον βράχο υπό όρους, αλλά στην πραγματικότητα σχεδίαζαν να διαφύγουν τη νύχτα.
Ο Αλέξανδρος, αντιλαμβανόμενος την παγίδα, έδωσε χρόνο σε κάποιους να αποχωρήσουν και μετά όρμησε με τους σωματοφύλακες και τους υπασπιστές του την ώρα της φυγής. Οι Μακεδόνες ανέβηκαν στον βράχο με σκοινιά, αιφνιδιάζοντας τελείως τους Ινδούς.
Ακολούθησε σφαγή – πολλοί σκοτώθηκαν επί τόπου, ενώ άλλοι πανικόβλητοι έπεσαν στους γκρεμούς. Με αυτόν τον τρόπο, ο Μέγας Αλέξανδρος κατέλαβε την Άορνο, το οχυρό που δεν είχε καταφέρει να κυριεύσει ούτε ο Ηρακλής.
Μετά τη νίκη, ο Αλέξανδρος πρόσφερε θυσία, κατασκεύασε φρούριο και ναό αφιερωμένο στην Αθηνά, εξασφαλίζοντας όχι μόνο τη στρατηγική του επιτυχία, αλλά και τη θέση του δίπλα στους μεγαλύτερους ήρωες της μυθολογίας. Η κατάληψη της Αόρνου σφράγισε το αποκορύφωμα της πορείας του στην Ασία.