.jpg)
Η κληρονομιά του Ιωσήφ Στάλιν είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον απόλυτο έλεγχο, την καταστολή και ένα εκτεταμένο δίκτυο τρόμου που επεκτάθηκε εντός και εκτός των συνόρων της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά τη διάρκεια και μετά τον μεγαλύτερο πόλεμο του αιώνα, ο Στάλιν διατήρησε ένα σύστημα που τιμωρούσε χωρίς προειδοποίηση, βασιζόμενο στον φόβο και τη σιωπή.
1. Η συμφωνία με τον Χίτλερ και ο καταμερισμός της Ανατολικής Ευρώπης
Ενώ η Ευρώπη προετοιμαζόταν για πόλεμο, ο Στάλιν δεν βιαζόταν να συμμαχήσει με τους Βρετανούς ή τους Γάλλους. Αντίθετα, εκμεταλλευόμενος την κατάσταση, οι αξιωματούχοι του εργάστηκαν παρασκηνιακά για να προσεγγίσουν τους Ναζί, πιστεύοντας ότι μια σύγκρουση μεταξύ των καπιταλιστικών χωρών θα έδινε στη Σοβιετική Ένωση χώρο για επέκταση.
- Το σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ: Στις 23 Αυγούστου 1939, υπογράφηκε το Σύμφωνο μη Επίθεσης, με τις μυστικές ρήτρες να αποκαλύπτουν μια κυνική διαίρεση της Ανατολικής Ευρώπης. Η Γερμανία θα έπαιρνε το δυτικό τμήμα της Πολωνίας και η Σοβιετική Ένωση το ανατολικό, αποκτώντας παράλληλα ελεύθερο χέρι στη Φινλανδία, τις χώρες της Βαλτικής και τη Βεσαραβία.
- Οι συνέπειες: Η συμφωνία αυτή άνοιξε τον δρόμο για εισβολές, απελάσεις και μαζικές δολοφονίες που οργανώθηκαν από το Κρεμλίνο.
2. Μαζικές δολοφονίες και εκκαθαρίσεις στο εσωτερικό
Στη σοβιετική ζώνη, ο Στάλιν διέταξε τη σύλληψη και εκτέλεση χιλιάδων ατόμων που θα μπορούσαν να αντιταχθούν στην κυριαρχία του.
- Το έγκλημα του Κατίν: Την άνοιξη του 1940, πολλά τρένα μετέφεραν χιλιάδες κρατούμενους—Πολωνούς αξιωματικούς, καθηγητές, ιερείς και γιατρούς—σε κοντινά δάση. Σε τοποθεσίες όπως το Κατίν και το Καλήνιν, οι αξιωματικοί της NKVD (σοβιετική μυστική αστυνομία) τους πυροβόλησαν έναν προς έναν στον αυχένα.
- Εσωτερική καταστολή και γκούλαγκ: Οι εκκαθαρίσεις παρέμειναν ενεργές στο εσωτερικό. Ο αντισημιτισμός αυξήθηκε και η καταστολή επεκτάθηκε σε εκατομμύρια. Χιλιάδες συνελήφθησαν, εκτελέστηκαν ή στάλθηκαν σε απομακρυσμένα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας (γκούλαγκ), όπου ο φόβος κυριαρχούσε.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Κόκκινος Στρατός προχώρησε σε ξένα εδάφη με μια λογική κατάκτησης που περιλάμβανε λεηλασίες, καταχρήσεις και αντίποινα. Ακόμη και μετά τη νίκη, η επιτήρηση διατηρήθηκε και ο φόβος συνέχισε να κατέχει όλους τους χώρους της κοινωνίας.
3. Η κληρονομιά του τρόμου και η αποσταλινοποίηση
Ο Στάλιν πέθανε το 1953, αλλά το σύστημα που είχε χτίσει δεν εξαφανίστηκε αμέσως. Παρέμεινε με τη μορφή παρακολούθησης, κομματικής γραφειοκρατίας και συνηθειών που αποκτήθηκαν από δεκαετίες καταστολής.
- Η διατήρηση του ελέγχου: Ακόμη και μετά τον θάνατό του, πολλοί αξιωματούχοι δεν τόλμησαν να μετακινήσουν ούτε ένα χαρτί χωρίς εξουσιοδότηση, αποδεικνύοντας πόσο βαθιά είχε ριζώσει ο απόλυτος έλεγχος.
- Η στροφή του Χρουστσόφ: Η αλλαγή ήρθε το 1956, όταν ο Νικίτα Χρουστσόφ ξεκίνησε τη διαδικασία της αποσταλινοποίησης, καταγγέλλοντας τα εγκλήματα και τις υπερβολές που διαπράχθηκαν υπό την εξουσία του.
- Ητεκμηρίωση της εξουσίας: Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, η υπογραφή του Στάλιν εμφανιζόταν σε κάθε κεντρική απόφαση, από τις μυστικές συμφωνίες και τις μαζικές απελάσεις μέχρι τις εκκαθαρίσεις του στρατού και τις κατασταλτικές εντολές του μετώπου. Ο Στάλιν πέθανε χωρίς να λογοδοτήσει, αφήνοντας πίσω του ένα μοντέλο γραφειοκρατικής, αυταρχικής και τιμωρητικής εξουσίας, τεκμηριωμένο σε κάθε αρχείο που επιβίωσε.