Ο Τόμας Μίτζλεϊ Τζούνιορ (Thomas Midgley Jr.) είναι ίσως ο πιο καταστροφικός εφευρέτης στην ιστορία. Αυτός ο χημικός μηχανικός δημιούργησε δύο φαινομενικά επαναστατικές ουσίες που προκάλεσαν δύο εντελώς ξεχωριστές περιβαλλοντικές καταστροφές, με αποτέλεσμα τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων, τη μείωση της μέσης νοημοσύνης και την αύξηση της εγκληματικότητας παγκοσμίως.
1. Η καταστροφή του μολύβδου: Τετρααιθυλιούχος μόλυβδος (TEL)
Το πρώτο επίτευγμα του Μίτζλεϊ, για λογαριασμό της General Motors, ήταν η αναζήτηση ενός προσθέτου για τη βενζίνη που θα εξάλειφε το «χτύπημα» του κινητήρα (engine knocking) στους νέους, ισχυρούς κινητήρες.
- Η εφεύρεση: Το 1921, ανακάλυψε τον Τετρααιθυλιούχο Μόλυβδο (TEL), τον οποίο ονόμασαν «Ethyl» για να αποκρύψουν τη λέξη μόλυβδος. Ο TEL ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικός, φθηνός και αύξανε τον αριθμό οκτανίων του καυσίμου.
- Οι κίνδυνοι: Ήδη από τον 18ο αιώνα ήταν γνωστή η τοξικότητα του μολύβδου. Παρόλο που οι εργάτες στα εργοστάσια παραγωγής αρρώσταιναν και πέθαιναν από δηλητηρίαση, ο Μίτζλεϊ (ο οποίος είχε αρρωστήσει και ο ίδιος) απέρριψε τις ανησυχίες των γιατρών, διοργανώνοντας συνεντεύξεις Τύπου όπου εισέπνεε τον ατμό της ουσίας για να αποδείξει την «ασφάλειά» της.
2. Ο επιστήμονας που αποκάλυψε την αλήθεια: Κλερ Πάτερσον
Χρειάστηκε η εμμονή ενός άλλου επιστήμονα, του γεωχημικού Κλερ Πάτερσον (Clair Patterson), για να αποκαλυφθεί η πλήρης έκταση της μόλυνσης. Ο Πάτερσον, ενώ προσπαθούσε να μετρήσει την ηλικία της Γης (καταφέρνοντας να την υπολογίσει στα 4,55 δισεκατομμύρια έτη), διαπίστωσε ότι τα δείγματά του μολύνονταν συνεχώς από μόλυβδο.
- Η μάχη: Κατασκεύασε το πρώτο «καθαρό δωμάτιο» (clean room) για να απομονώσει τα δείγματά του και, στη συνέχεια, διεξήγαγε έρευνες σε βάθη ωκεανών και σε πυρήνες πάγου από την Ανταρκτική και τη Γροιλανδία.
- Τα συμπεράσματα: Οι μετρήσεις του απέδειξαν ότι τα επίπεδα μολύβδου στον αέρα είχαν αυξηθεί δραματικά στον 20ό αιώνα. Οι σύγχρονοι άνθρωποι είχαν 1.000 φορές περισσότερο μόλυβδο στα οστά τους από τους προγόνους τους.
Οι συνέπειες: Η έκθεση στον μόλυβδο στην πρώιμη παιδική ηλικία οδηγεί σε:
- Μείωση του IQ: Εκτιμάται ότι η μολυβδούχος βενζίνη προκάλεσε απώλεια 800 εκατομμυρίων μονάδων IQ συνολικά στον πληθυσμό των ΗΠΑ.
- Αύξηση της εγκληματικότητας: Διαπιστώθηκε ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στον μόλυβδο στην παιδική ηλικία και της αυξημένης βίαιης και αντικοινωνικής συμπεριφοράς 20 χρόνια αργότερα.
- Θάνατοι: Ο μόλυβδος ευθύνεται για σκλήρυνση των αρτηριών και καρδιαγγειακές παθήσεις, με παγκόσμιο απολογισμό που ενδεχομένως ξεπερνά τα 100 εκατομμύρια θανάτους.
Μετά από δεκαετίες πίεσης από τον Πάτερσον, η μολυβδούχος βενζίνη άρχισε σταδιακά να απαγορεύεται παγκοσμίως, με την τελευταία χώρα (Αλγερία) να την καταργεί το 2021.
3. Η δεύτερη καταστροφή: Το Φρέον (CFCs)
Η δεύτερη «επιτυχημένη» εφεύρεση του Μίτζλεϊ ήταν το Φρέον (Freon, ή χλωροφθοράνθρακες – CFCs), το 1928.
- Η εφεύρεση: Το Φρέον ήταν το πρώτο μη τοξικό και μη εύφλεκτο ψυκτικό μέσο, αντικαθιστώντας τα επικίνδυνα αέρια που χρησιμοποιούνταν στα ψυγεία. Για να αποδείξει την ασφάλειά του, ο Μίτζλεϊ εισέπνευσε Φρέον και έσβησε ένα κερί.
- Οι επιπτώσεις: Οι CFCs είναι εξαιρετικά σταθεροί και ανεβαίνουν στην στρατόσφαιρα, όπου αντιδρούν με το όζον, καταστρέφοντας τη στοιβάδα του. Αυτό οδήγησε στη «τρύπα του όζοντος», αυξάνοντας τα περιστατικά καρκίνου του δέρματος και καταρράκτη. Επιπλέον, οι CFCs είναι εξαιρετικά ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου, χιλιάδες φορές πιο δραστικά από το CO2.
Ο ιστορικός Τζον ΜακΝιλ έγραψε ότι ο Μίτζλεϊ είχε «μεγαλύτερη επίδραση στην ατμόσφαιρα από οποιονδήποτε άλλο μεμονωμένο οργανισμό στην ιστορία της Γης». Η χρήση των CFCs περιορίστηκε τελικά με το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ το 1989.
Το τραγικό τέλος
Το 1940, ο Μίτζλεϊ προσβλήθηκε από πολιομυελίτιδα. Για να βοηθηθεί να σηκώνεται, επινόησε ένα πολύπλοκο μηχανικό κρεβάτι με σχοινιά και τροχαλίες. Την 2α Νοεμβρίου 1944, ο Μίτζλεϊ μπλέχτηκε στο ίδιο του το μηχάνημα και πέθανε από στραγγαλισμό—ένα τραγικό και ειρωνικό τέλος για τον άνθρωπο που έδωσε στον κόσμο τις πιο θανατηφόρες εφευρέσεις.
oi
ΑπάντησηΔιαγραφή