.jpg)
Ο Μέγας Αλέξανδρος έμεινε στην ιστορία ως ο θρυλικός κατακτητής που έφτασε ως την Ινδία. Ωστόσο, η θρυλική Εκστρατεία της Ασίας δεν ξεκίνησε με τον τυχαίο θάνατο του Φιλίππου Β΄. Αντιθέτως, ο νεαρός βασιλιάς κληρονόμησε έναν «καζάνι που έβραζε» και έπρεπε να δείξει πυγμή και διοικητική ευφυΐα για να εδραιώσει τη θέση του και να «θωρακίσει» τα νώτα του.
Πριν περάσει τον Ελλήσποντο, ο 20χρονος Αλέξανδρος πραγματοποίησε μια σειρά κινήσεων που αποκάλυψαν έναν ώριμο ηγέτη, ικανό για κάθε διπλωματικό ελιγμό και στρατιωτική βιαιότητα.
1. Η εδραίωση του θρόνου: Καταστολή αντιπάλων και λαϊκή στήριξη
Όταν ο Φίλιππος δολοφονήθηκε (336 π.Χ.), ο Αλέξανδρος ανέβηκε στον θρόνο της Μακεδονίας περιτριγυρισμένος από κινδύνους. Οι φατρίες που διεκδικούσαν τη βασιλεία ήταν πολλές, με κύριους αντιπάλους τον στρατηγό Άτταλο και τον Αμύντα, γιο του Φιλίππου από άλλη σύζυγο.
Ο Αλέξανδρος κινήθηκε αστραπιαία:
- Εξουδετέρωσε τους αντιπάλους: Φρόντισε να βγουν από τη μέση ο Άτταλος και ο Αμύντας, εξασφαλίζοντας τον θρόνο.
- Πήρε εκδίκηση: Η επίσημη εκδοχή της αυλής ήταν πως ο δολοφόνος του Φιλίππου είχε υποκινηθεί από τους Πέρσες, καθιστώντας έτσι την εκστρατεία στην Ασία και ως πράξη εκδίκησης για τον πατέρα του.
- Κέρδισε τον λαό: Σε μια λαϊκή σύναξη στις Αιγές, ανακοίνωσε την κατάργηση όλων των δημόσιων υποχρεώσεων των πολιτών, πλην της στρατιωτικής θητείας. Αυτή η κίνηση ικανοποίησε τον μακεδονικό λαό, που σήκωνε το βάρος των επιχειρήσεων του Φιλίππου, εξασφαλίζοντας την αφοσίωσή τους.
2. Ο ελιγμός στον νότο: Από τους πανηγυρισμούς στην υποταγή
Την ίδια στιγμή, η νότια Ελλάδα εξεγέρθηκε. Στην Αθήνα, ο ρήτορας Δημοσθένης πανηγύριζε δημόσια για τον θάνατο του Φιλίππου, πιστεύοντας πως η ισχυρή Μακεδονία ήταν δημιούργημα ενός μόνο ανθρώπου και πως το βασίλειο θα κατέρρεε.
Ο Αλέξανδρος επέδειξε διπλωματική ευστροφία και αποφασιστικότητα:
- Πορεία θριάμβου: Χωρίς να χάνει χρόνο, κινήθηκε γρήγορα νότια. Πέρασε από τη Θεσσαλία, έθεσε το ιππικό στη διάθεσή του και έφτασε στη Θήβα και ακολούθως στην Αθήνα.
- Εξασφάλιση της συμμαχίας: Αγνοώντας τους χλευασμούς των Αθηναίων, τους κάλεσε να στείλουν αντιπροσώπους στην Κόρινθο για ένα νέο Συνέδριο (336 π.Χ.).
- Κοινό των Ελλήνων: Στο συνέδριο, όλες οι πόλεις (πλην της Σπάρτης) του απέδωσαν τιμές και συμφώνησαν με τα σχέδιά του. Ο Αλέξανδρος εξασφάλισε έτσι ότι οι ελληνικές πόλεις ήταν σύμφωνες με την επερχόμενη εκστρατεία.
3. Η σκληρή εκστρατεία των Βαλκανίων: Θωρακίζοντας τα νώτα
Ο Αλέξανδρος δεν θα μπορούσε να εκστρατεύσει στην Ασία αφήνοντας απειλές στον Βορρά. Η εκστρατεία που διεξήγαγε στη Βαλκανική Χερσόνησο (335 π.Χ.) είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς εξασφάλισε τα νώτα του μακεδονικού βασιλείου.
Στόχος του ήταν οι πολεμικές φυλές που περιστοίχιζαν τη Μακεδονία:
- Νίκη επί των Θρακών και Τριβαλλών: Αφού πέρασε τον Αίμο, νίκησε τους Θράκες, που είχαν στήσει τέχνασμα με άμαξες, και στη συνέχεια τους Τριβαλλούς κοντά στον Ίστρο (Δούναβη).
- Διάβαση του Ίστρου (Δούναβη): Πέρασε τον ποταμό χρησιμοποιώντας φουσκωτά σκάφη από δερμάτινες σκηνές και νίκησε τους Γέτες. Εκεί συνάντησε και αντιπροσωπία από Κέλτες, οι οποίοι σε ερώτησή του για το τι φοβούνται περισσότερο, απάντησαν «να μην πέσει ο ουρανός στο κεφάλι τους»—αγνοώντας πλήρως τον Αλέξανδρο.
- Η υποταγή των Ιλλυριών: Ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε τους Ιλλυριούς υπό τον Κλείτο και τον Γλαυκία στην οχυρωμένη πόλη Πήλιο. Με αιφνιδιαστικές κινήσεις και συνδυασμένη επίθεση πεζικού και ιππικού, συνέτριψε τους αντιπάλους του.
4. Η εξέγερση της Θήβας και η τιμωρία
Ενώ ο Αλέξανδρος βρισκόταν στην Ιλλυρία, μια ψευδής πληροφορία ότι είχε πέσει νεκρός σε μάχη έφτασε στη νότια Ελλάδα. Οι Θηβαίοι εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία, πολιορκώντας τη μακεδονική φρουρά στην Καδμεία και καλώντας τους υπόλοιπους Έλληνες σε εξέγερση.
Η αντίδραση του Αλεξάνδρου ήταν αστραπιαία και σκληρή:
- Αστραπιαία κάθοδος: Ο βασιλιάς έκανε μια απίστευτα γρήγορη πορεία από την Ιλλυρία προς τον νότο.
- Πτώση και καταστροφή: Η σύγκρουση ήταν φοβερή, με τους Θηβαίους να πολεμούν με απελπισμένη ανδρεία, αρνούμενοι να παραδοθούν. Ωστόσο, οι Μακεδόνες εισέβαλαν στην πόλη.
- Παραδειγματική τιμωρία: Ο Αλέξανδρος μετέφερε την ευθύνη της τιμωρίας στους συμμάχους του (Πλαταιείς, Θεσπιείς, Ορχομενούς), οι οποίοι πρότειναν μια πάρα πολύ σκληρή ποινή: πλήρης καταστροφή της πόλης (πλην των ιερών και του σπιτιού του Πινδάρου) και ανδραποδισμός 30.000 αιχμαλώτων. Η πώληση των αιχμαλώτων μάλιστα γέμισε το ταμείο του με 440 τάλαντα, χρήματα απαραίτητα για την επερχόμενη εκστρατεία.
Η σκληρή τιμωρία της Θήβας (335 π.Χ.) προκάλεσε φόβο και ταραχή σε όλες τις ελληνικές πόλεις, οι οποίες έσπευσαν να στείλουν πρεσβείες στον Αλέξανδρο.
5. Η τελική προετοιμασία
Αφού ταπείνωσε τους Αθηναίους (που τελικά γλίτωσαν την καταστροφή χάρη στον ρήτορα Δημάδη) και εξασφάλισε την υποταγή των Ελλήνων, ο Αλέξανδρος ήταν έτοιμος.
- Οικονομικά: Μοίρασε τα υπάρχοντά του στους φίλους του, λέγοντας πως του απέμεινε «η ελπίδα». Τα οικονομικά του ήταν οριακά, βασιζόμενος σε δάνειο 800 ταλάντων.
- Εκστρατευτικό σώμα: Ο στρατός του αριθμούσε περίπου 40.000 άνδρες, με κορμό τη Μακεδονική Φάλαγγα, το Εταιρικό Ιππικό (με επικεφαλής τον ίδιο), 7.000 πεζούς από το Κοινό των Ελλήνων και τους φημισμένους Αγριάνες ακοντιστές.
- Διοίκηση: Άφησε τη διοίκηση της Μακεδονίας και την εποπτεία της Ελλάδας στον έμπειρο στρατηγό Αντίπατρο, με μια σημαντική δύναμη 12.000 πεζών και 1.500 ιππέων.
Την άνοιξη του 334 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος αναχώρησε από την Αμφίπολη. Πέρασε τον Ελλήσποντο, θυσίασε στην Τροία προς τιμήν του Αχιλλέα και ήταν πλέον έτοιμος να αντιμετωπίσει την Περσική Αυτοκρατορία στην πρώτη μεγάλη μάχη, στον Γρανικό ποταμό.