Η ιστορία της επιστήμης είναι γεμάτη από στιγμές που η δίψα για γνώση ξεπέρασε τα ανθρώπινα όρια. Στην προσπάθεια να κατανοήσουμε τον ανθρώπινο νου και τη συμπεριφορά, ορισμένοι ερευνητές, ακόμη και κυβερνητικοί οργανισμοί, παραβίασαν κάθε ηθικό κανόνα, μετατρέποντας ανθρώπους σε ανυποψίαστα πειραματόζωα. Αυτά τα ανησυχητικά ψυχολογικά πειράματα δεν είναι θεωρίες, αλλά τεκμηριωμένες περιπτώσεις που άφησαν ανεξίτηλα ψυχικά τραύματα στους επιζώντες. Η παρακάτω ανάλυση ρίχνει φως σε μερικά από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της ψυχολογικής και ιατρικής έρευνας, όπου το κόστος των απαντήσεων ήταν ο ανθρώπινος πόνος, αναδεικνύοντας τη σημασία της ηθικής της επιστήμης.
Ένα από τα πιο διαβόητα προγράμματα ήταν το MK Ultra της CIA, το οποίο ξεκίνησε εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου με στόχο την εξουσίαση του ανθρώπινου νου. Το πρόγραμμα αυτό, που διήρκεσε από τη δεκαετία του '50 έως τις αρχές του '70, περιλάμβανε 149 επιμέρους σχέδια, επικεντρωμένα στην έρευνα φαρμάκων, μεθόδων ανάκρισης και τροποποίησης συμπεριφοράς. Οι δοκιμές διεξάγονταν σε ανυποψίαστους ανθρώπους, χρησιμοποιώντας ουσίες όπως το LSD ως «ορό αλήθειας». Ένα από τα πιο ανατριχιαστικά υποπρογράμματα ήταν η «Επιχείρηση Μεσονύκτια Έκσταση» (Operation Midnight Climax), όπου η CIA χρησιμοποιούσε «ασφαλή σπίτια» και ιερόδουλες για να ναρκώνουν και να παρακολουθούν στόχους μέσω καθρεφτών διπλής όψεως. Αν και πολλά έγγραφα καταστράφηκαν το 1973 με εντολή του τότε διευθυντή της CIA, η αποκάλυψη του προγράμματος προκάλεσε διεθνές σοκ, αναδεικνύοντας την απόλυτη έλλειψη ηθικής στην υπηρεσία του κράτους.
Πολύ πριν από την ύπαρξη αυστηρών επιτροπών δεοντολογίας, διεξήχθησαν και άλλα ανησυχητικά ψυχολογικά πειράματα με αμφίβολα αποτελέσματα. Το Πείραμα του Μικρού Άλμπερτ, που πραγματοποιήθηκε το 1920 από τον Τζον Γουάτσον, στόχευε στην επίδειξη της κλασικής εξαρτημένης μάθησης, αλλά στην ουσία καλλιέργησε σκόπιμα μια φόβια σε ένα εννιάμηνο βρέφος. Ο Άλμπερτ εξαρτήθηκε να φοβάται έναν λευκό αρουραίο, αφού κάθε φορά που τον άγγιζε ακολουθούσε ένας δυνατός, τρομακτικός θόρυβος. Οι ερευνητές, χωρίς καμία ηθική μέριμνα, δεν έκαναν καμία προσπάθεια αποευαισθητοποίησης του παιδιού, αφήνοντάς το με πιθανές μακροχρόνιες ψυχολογικές επιπτώσεις. Αντίστοιχη ήταν και η Μελέτη Τέρατος (Monster Study), που πραγματοποιήθηκε το 1939 από τον Γουέντελ Τζόνσον σε ορφανά παιδιά. Ο Τζόνσον προσπάθησε να επιβεβαιώσει τη θεωρία του ότι ο τραυλισμός είναι ψυχολογικός, πείθοντας παιδιά που δεν τραύλιζαν ότι είχαν πρόβλημα ομιλίας και ότι έπρεπε να προσέχουν κάθε τους λέξη. Τα παιδιά αυτά υπέστησαν σοβαρή ψυχολογική βλάβη, γίνοντας πιο συνεσταλμένα και αυτοσυνείδητα, χωρίς όμως η μελέτη να αποδείξει τίποτα το χρήσιμο, με αποτέλεσμα οι επιζώντες να αποζημιωθούν δεκαετίες αργότερα.
Η απόλυτη έκφραση της ωμότητας στην επιστήμη ενσαρκώνεται στη Στρατιωτική Μονάδα 731 της Αυτοκρατορικής Ιαπωνίας, η οποία λειτουργούσε ως κέντρο του προγράμματος βιολογικού πολέμου κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Υπό τη διοίκηση του Σίρο Ίσι, η Μονάδα 731 διεξήγαγε απάνθρωπα πειράματα σε αιχμαλώτους πολέμου—κυρίως Κινέζους, αλλά και Ρώσους, Κορεάτες, γυναίκες και παιδιά. Οι πρακτικές περιλάμβαναν σκόπιμη μόλυνση με θανατηφόρα παθογόνα, βιβετομές (χειρουργική σε ζωντανά ανθρώπινα όντα), δοκιμές σε ακραίο κρύο (κρυοπαγήματα) και βλήματα, καθώς και μελέτες αφροδίσιων νοσημάτων μέσω βίαιων μολύνσεων. Μετά το τέλος του πολέμου, οι ΗΠΑ παρείχαν κάλυψη στους Ιάπωνες επιστήμονες της Μονάδας 731, εξασφαλίζοντάς τους αμνηστία, με αντάλλαγμα τα δεδομένα των φρικιαστικών τους πειραμάτων, μια απόφαση που αποτελεί ένα από τα πιο σκοτεινά σημεία στην ιστορία των ΗΠΑ.
Αυτές οι ιστορίες αποτελούν μια αυστηρή υπενθύμιση ότι η επιστημονική πρόοδος δεν πρέπει ποτέ να έρχεται εις βάρος της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας. Η απουσία ηθικών ορίων, η κρατική συγκάλυψη και η εκμετάλλευση ευάλωτων ομάδων, όπως τα ορφανά ή οι αιχμάλωτοι πολέμου, οδήγησαν σε πράξεις ανείπωτης φρίκης. Σήμερα, τα περιστατικά αυτά λειτουργούν ως οδηγός για τις αυστηρές δεοντολογικές επιτροπές που υπάρχουν, διασφαλίζοντας ότι η γνώση κερδίζεται με υπευθυνότητα και σεβασμό στην ανθρώπινη υπόσταση.