Το λεξικό Cambridge ανακήρυξε τον όρο «parasocial» ως τη Λέξη της Χρονιάς για το 2025, υπογραμμίζοντας μια κεντρική αλλαγή στον τρόπο που σχετιζόμαστε με τα δημόσια πρόσωπα και, πλέον, με την τεχνολογία. Η λέξη περιγράφει τη μονομερή σύνδεση που αναπτύσσει κάποιος με μια διασημότητα ή προσωπικότητα, την οποία δεν γνωρίζει προσωπικά. Οι ψυχολόγοι τονίζουν ότι η άνοδος αυτού του φαινομένου έχει μεταβάλει ριζικά τις έννοιες του θαυμασμού και της ίδιας της διασημότητας.
Ο όρος «parasocial» εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1956, από τους κοινωνιολόγους Ντόναλντ Χόρτον και Ρίτσαρντ Γουόλ, προκειμένου να εξηγήσει την ψευδαίσθηση οικειότητας που ένιωθαν οι τηλεθεατές με τις τηλεοπτικές προσωπικότητες. Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, αυτή η ψευδαίσθηση έχει αποκτήσει νέες, σύνθετες μορφές. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε συνδυασμό με την εμφάνιση των chatbots και της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ), δημιουργούν πρωτόγνωρες δυναμικές στις ανθρώπινες σχέσεις. Για παράδειγμα, η δημοσιοποίηση της σχέσης της τραγουδίστριας Τέιλορ Σουίφτ με τον αθλητή Τράβις Κέλσι πυροδότησε έντονη συναισθηματική ταύτιση σε εκατομμύρια θαυμαστές που δεν έχουν συναντήσει ποτέ το ζευγάρι. Αντίστοιχα, η εξομολόγηση της Λίλι Άλεν για τον προσωπικό της χωρισμό μέσα από το άλμπουμ της «West End Girl» προκάλεσε εκτεταμένο διαδικτυακό ενδιαφέρον.
Η παρακοινωνική σχέση με την Τεχνητή Νοημοσύνη
Η έννοια του «parasocial» γνώρισε μεγάλη άνοδο φέτος και λόγω της «σχέσης» που ορισμένοι χρήστες ισχυρίζονται ότι έχουν αναπτύξει με εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης, όπως το ChatGPT. Οι λεξικογράφοι του Cambridge υπογραμμίζουν πως η επιλογή της λέξης συνοψίζει το πνεύμα της εποχής, καθώς «μια ακαδημαϊκή έννοια μετατράπηκε σε κυρίαρχο φαινόμενο». Κοινωνικοί επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι οι παρακοινωνικές σχέσεις έχουν μεταμορφώσει την οπαδική κουλτούρα, την έννοια της διασημότητας, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν πλέον με μη ανθρώπινες οντότητες. Σύμφωνα με την καθηγήτρια Simone Schnall, αυτές οι σχέσεις, αν και μονόπλευρες, μπορεί να γίνουν προβληματικές, καθώς δημιουργούν μια ψευδαίσθηση οικειότητας, εμπιστοσύνης και αφοσίωσης σε μια κατεύθυνση μόνο.
Άλλοι όροι που σημάδεψαν το 2025
Εκτός από τον όρο «parasocial», το λεξικό Cambridge ανέδειξε και άλλες λέξεις που σημάδεψαν το 2025. Μεταξύ αυτών, ξεχώρισε η λέξη «slop», η οποία χρησιμοποιείται για να περιγράψει περιεχόμενο πολύ χαμηλής ποιότητας στο διαδίκτυο, το οποίο συχνά παράγεται από τεχνητή νοημοσύνη, καθώς και το «memeify», που αφορά τη διαδικασία μετατροπής ενός γεγονότος ή προσώπου σε διαδικτυακό μιμίδιο (meme). Συνολικά, το λεξικό πρόσθεσε φέτος 6.000 νέες λέξεις, ανάμεσά τους και όρους της νεανικής αργκό (slang), όπως οι «delulu», «skibidi» και «tradwife», επιβεβαιώνοντας για ακόμη μια φορά την αδιάκοπη εξέλιξη της γλώσσας και την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και σχετιζόμαστε με τον σύγχρονο κόσμο.