Στη Μεσαιωνική Ευρώπη, ο νόμος δεν περιοριζόταν στα τείχη της φυλακής. Η τιμωρία συχνά λάμβανε τη μορφή δημόσιας διαπόμπευσης, ενός «υπαίθριου βασανισμού» που εξέθετε τους παραβάτες στην κρίση—και συχνά στη βία—του πλήθους.
1. Ο κύφωνας: Υπαίθρια φυλάκιση και ηθικός εξευτελισμός
Ο τυπικός Κύφωνας ήταν σχεδιασμένος να κρατάει δύο κρατούμενους, κλειδώνοντας το κεφάλι και τα χέρια τους. Χρησιμοποιούνταν για ένα ευρύ φάσμα «ελαφρών» αδικημάτων:
- Μικροαπάτες: Μαγαζάτορες που έδιναν λειψά ρέστα ή πουλούσαν προϊόντα χαμηλής ποιότητας.
- Ηθικά παραπτώματα: Ζευγάρια μοιχών, συστηματικά μαχόμενα ζευγάρια, «ελαφρές» γυναίκες.
- Προφορικά αδικήματα: Βλάσφημοι ή αδιόρθωτοι μεθύστακες.
Παρόλο που η ποινή διαρκούσε συνήθως έξι ώρες (σπάνια μέρες ή εβδομάδες), η πραγματική τιμωρία ήταν η αντίδραση του πλήθους.
Σκοπός της ποινής: Ο Κύφωνας καθήλωνε το θύμα σε σκυφτή στάση, με το πρόσωπο εκτεθειμένο και τα χέρια ακινητοποιημένα. Ήταν σκόπιμα σχεδιασμένος για να κάνει τον παραβάτη απροστάτευτο απέναντι σε επιθέσεις.
Το πλήθος πετούσε συχνά σάπια λαχανικά, κλούβια αβγά, ψοφίμια, ακόμη και ανθρώπινα περιττώματα. Όταν χρησιμοποιούνταν πέτρες, η ποινή μπορούσε να γίνει θανατηφόρα, όπως συνέβη το 1732 με τον Τζον Γουόλερ.
Η εξαίρεση του Daniel Defoe
Το 1704, ο συγγραφέας του «Ροβινσώνα Κρούσου», Ντάνιελ Ντιφό, τιμωρήθηκε με τον Κύφωνα για κριτική κατά της κυβέρνησης. Ωστόσο, οι κάτοικοι του Λονδίνου, που τον λάτρευαν, έκαναν μια πρωτοφανή εξαίρεση: αντί για βρωμιές, τον έραιναν με λουλούδια και του πρόσφεραν φαγητό και ποτό.
2. Το κλουβί: Έκθεση σε θάνατο και εξάντληση
Μια ακόμα πιο σκληρή μορφή διαπόμπευσης ήταν το Κλουβί, ένα σιδερένιο ή ξύλινο κλουβί, όπου οι παραβάτες ήταν εκτεθειμένοι στα στοιχεία της φύσης.
- Απαρχές: Η τιμωρία προερχόταν από τους πολέμους στην Κεντρική Ασία, όπου οι ηγέτες των ηττημένων πόλεων κρεμιόνταν στα τείχη και αφήνονταν να πεθάνουν από πείνα, δίψα ή τον καυτό ήλιο.
- Μεσαιωνική χρήση: Στην ηπειρωτική Ευρώπη, πολλοί πέθαναν από την πείνα, εκτεθειμένοι στον άνεμο, τη βροχή ή το χιόνι, μέσα σε κλουβιά κρεμασμένα από καθεδρικούς ναούς ή κρεμάλες. Οι στενές μπάρες ανάγκαζαν τα θύματα να παραμένουν όρθια μέχρι να πεθάνουν από την εξάντληση.
3. Το «χαλινάρι της γλωσσούς»: Μια τιμωρία αποκλειστικά για γυναίκες
Το «Χαλινάρι της Γλωσσούς» (The Scold's Bridle) ήταν ένα όργανο ταπείνωσης σχεδιασμένο αποκλειστικά για γυναίκες που χαρακτηρίζονταν ως «στρίγκλες» ή είχαν «ανδροπρεπή» συμπεριφορά (όπως γυναίκες της αίρεσης των Κουακέρων που κήρυτταν στους δρόμους).
- Μηχανισμός: Αποτελούνταν από ένα σιδερένιο φίμωτρο. Στο εσωτερικό του υπήρχε μια μεταλλική πλάκα που πίεζε τη γλώσσα προς τα κάτω.
- Σωματικός πόνος: Πολύ συχνά, η κάτω πλευρά της μεταλλικής πλάκας είχε αγκάθια. Αυτά προκαλούσαν αφόρητο πόνο με την παραμικρή κίνηση της γλώσσας ή το τράβηγμα της αλυσίδας, καθιστώντας αδύνατη την ομιλία.
Τα θύματα περιφέρονταν σαν αλυσοδεμένα θηρία στους δρόμους, με την ταπείνωση να αποτελεί το κύριο μέρος του μαρτυρίου.