Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο στην αναζήτηση ζωής πέρα από τη Γη. Μια νέα ανακάλυψη, χάρη στο Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb (JWST), έχει ενθουσιάσει τους επιστήμονες, φέρνοντάς μας ένα βήμα πιο κοντά στην απάντηση του ερωτήματος: «Είμαστε μόνοι;».
Η προσοχή στρέφεται στον εξωπλανήτη TRAPPIST-1e, έναν βραχώδη πλανήτη παρόμοιου μεγέθους με τη Γη, ο οποίος βρίσκεται στη «ζώνη κατοικησιμότητας» του δικού του άστρου, του TRAPPIST-1. Το να βρίσκεται ένας πλανήτης σε αυτή τη ζώνη σημαίνει ότι, αν υπάρχει νερό, είναι πιθανό να βρίσκεται σε υγρή μορφή – ένας βασικός παράγοντας για την υποστήριξη της ζωής.
1. Το στοιχείο του αζώτου: Ένας κρίσιμος δείκτης ζωής
Οι επιστήμονες μελέτησαν την πιθανή ατμόσφαιρα γύρω από τον TRAPPIST-1e και κατέληξαν σε δύο σημαντικά συμπεράσματα:
Αποκλεισμός αερίων θερμοκηπίου: Αποκλείστηκε η περίπτωση η ατμόσφαιρα να είναι γεμάτη με υδρογόνο ή διοξείδιο του άνθρακα, τα οποία θα την καθιστούσαν υπερβολικά θερμή.
Η υπόδειξη του αζώτου: Βρέθηκαν μικρά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η ατμόσφαιρα μπορεί να κυριαρχείται απόάζωτο. Το άζωτο αποτελεί το 78% της ατμόσφαιρας της Γης και είναι ένας πολύ σημαντικός δείκτης για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής.
Η επιβεβαίωση της ύπαρξης αζώτου στην ατμόσφαιρα ενός εξωπλανήτη θα είναι μια πρωτοφανής εξέλιξη. Μέχρι σήμερα, δεν έχει επιβεβαιωθεί ατμόσφαιρα με κυρίαρχο άζωτο σε κανέναν εξωπλανήτη.
2. Η δύναμη του τηλεσκοπίου James Webb
Αυτή η ανακάλυψη έγινε δυνατή χάρη στις απίστευτες δυνατότητες του Διαστημικού Τηλεσκοπίου James Webb (JWST). Το τηλεσκόπιο είναι τόσο ισχυρό που ένας επιστήμονας δήλωσε ότι θα μπορούσε να ανιχνεύσει τη θερμότητα μιας μέλισσας στη Σελήνη.
- Υπέρυθρο φως: Αντί να παρατηρεί στο ορατό φως, το JWST εστιάζει στο υπέρυθρο φως (θερμότητα), το οποίο εκπέμπεται από μικρότερα, ψυχρότερα σώματα (όπως οι πλανήτες). Το υπέρυθρο φως μπορεί να ταξιδέψει πολύ πιο μακριά στο διάστημα.
- Τεχνική ανίχνευσης: Το τηλεσκόπιο παρατηρεί το υπέρυθρο φως που εκπέμπεται από το άστρο του πλανήτη, καθώς αυτό περνά μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη. Ανάλογα με τα αέρια που περιέχει η ατμόσφαιρα, το φως αλλοιώνεται ελαφρώς, επιτρέποντας στους επιστήμονες να εντοπίσουν τις «υπογραφές» συγκεκριμένων αερίων, όπως το άζωτο.
Η μελέτη του TRAPPIST-1e θα συνεχιστεί με επιπλέον 15 παρατηρήσεις, με τα αποτελέσματα να αναμένονται τον επόμενο χρόνο.
3. Πώς θα μοιάζει η εξωγήινη ζωή;
Αν η ύπαρξη ζωής επιβεβαιωθεί, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πώς ακριβώς θα μοιάζει.
- Από μικρόβια μέχρι νοήμονα όντα: Θα μπορούσε να μοιάζει με μικρόβια (κάτι που θα σηματοδοτούσε την αρχή σύνθετης ζωής) ή να είναι εξελιγμένη και εξίσου ή περισσότερο ευφυής από τον άνθρωπο.
- Πρόκληση ανίχνευσης: Η ανίχνευση σύνθετης ή απλής ζωής από τη Γη, με τη χρήση τηλεσκοπίων, είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς τα δύο είδη ζωής θα φαίνονται παρόμοια από μια τέτοια απόσταση.
4. Μπορούμε να ταξιδέψουμε στον TRAPPIST-1e;
Παρόλο που ο πλανήτης θεωρείται «κοντά» σε αστρονομική κλίμακα, απέχει περίπου 40 έτη φωτός.
- Αδύνατο ταξίδι: Με τα σημερινά διαστημόπλοια, θα χρειαζόταν περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια για να φτάσει κανείς εκεί.
- Παλιρροϊκό κλείδωμα: Ακόμη και αν μπορούσαμε να φτάσουμε, ο TRAPPIST-1e είναι παλιρροϊκά κλειδωμένος. Αυτό σημαίνει ότι η μία πλευρά του πλανήτου βλέπει πάντα τον Ήλιο (αιώνια ημέρα), ενώ η άλλη βιώνει αιώνια νύχτα.
Ενώ ο TRAPPIST-1e πιθανότατα δεν είναι ένας προορισμός για αποίκηση, η ανακάλυψή του ενισχύει την ελπίδα ότι κάπου εκεί έξω, το σύμπαν δεν είναι άδειο.