Η ιστορία του Ιβάν Μαρτσένκο, γνωστού με το προσωνύμιο «Ιβάν ο Τρομερός», αποτελεί μια από τις πιο ανατριχιαστικές μαρτυρίες της ναζιστικής θηριωδίας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Γεννημένος στην Ουκρανία το 1911, ο Μαρτσένκο ξεκίνησε τη ζωή του ως ένας απλός ανθρακωρύχος και οικογενειάρχης, όμως η μοίρα του άλλαξε δραματικά όταν αιχμαλωτίστηκε από τις γερμανικές δυνάμεις το 1941, ενώ υπηρετούσε στον Κόκκινο Στρατό. Αντί να αντιμετωπίσει την τύχη εκατομμυρίων άλλων Σοβιετικών αιχμαλώτων που πέθαναν από τις κακουχίες, ο Μαρτσένκο επιλέχθηκε για εκπαίδευση στο στρατόπεδο Τραβνίκι, όπου οι Ναζί προετοίμαζαν ξένους εθελοντές και αιχμαλώτους για να υπηρετήσουν ως φρουροί στα στρατόπεδα θανάτου της Επιχείρησης Ράινχαρντ.
Η δράση του στο στρατόπεδο εξόντωσης της Τρεμπλίνκα τον κατέταξε στους πιο σαδιστές εγκληματίες πολέμου στην ιστορία. Ως χειριστής των θαλάμων αερίων, ο Μαρτσένκο δεν περιοριζόταν στην εκτέλεση των καθηκόντων του, αλλά επιδείκνυε μια πρωτοφανή σκληρότητα που του χάρισε το όνομα του διαβόητου Ρώσου τσάρου. Επιζώντες κατέθεσαν μετά τον πόλεμο ότι χρησιμοποιούσε σπαθιά και σιδεροσωλήνες για να βασανίζει και να ακρωτηριάζει γυναίκες και παιδιά λίγο πριν εισέλθουν στους θαλάμους αερίων, ενώ συχνά παρακολουθούσε με χαμόγελο τη διαδικασία της ασφυξίας από τα παράθυρα των θαλάμων. Η αγριότητά του περιλάμβανε τον ακρωτηριασμό οργάνων, τον βιασμό γυναικών και την εκπαίδευση σκύλων για να επιτίθενται στους κρατούμενους, καθιστώντας τον έναν από τους πιο μισητούς ανθρώπους μέσα στο στρατόπεδο.
Μετά τη διάλυση της Τρεμπλίνκα το 1943, ο Μαρτσένκο μετατέθηκε στην Τεργέστη της Ιταλίας, όπου συνέχισε να υπηρετεί τις γερμανικές δυνάμεις μέχρι το τέλος του πολέμου. Τα ίχνη του χάθηκαν τον Μάρτιο του 1945, όταν εθεάθη για τελευταία φορά να εγκαταλείπει έναν οίκο ανοχής και να κατευθύνεται προς τις γραμμές των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων για να γλιτώσει από τις συμμαχικές δυνάμεις που προήλαυναν. Παρά τις προσπάθειες εντοπισμού του, ο Ιβάν Μαρτσένκο δεν βρέθηκε ποτέ και δεν δικάστηκε ποτέ για τα φρικαλέα εγκλήματά του, αφήνοντας πίσω του μια σκοτεινή κληρονομιά που συνεχίζει να στοιχειώνει τη μνήμη του Ολοκαυτώματος.
Για δεκαετίες, η ταυτότητα του «Ιβάν του Τρομερού» παρέμενε ένα μυστήριο που οδήγησε σε μια από τις πιο διάσημες δικαστικές πλάνες, όταν ο Τζον Ντεμιανιούκ κατηγορήθηκε εσφαλμένα για τις πράξεις του Μαρτσένκο. Αν και ο Ντεμιανιούκ καταδικάστηκε αρχικά σε θάνατο στο Ισραήλ το 1988, η απόφαση ανατράπηκε αργότερα όταν σοβιετικά αρχεία απέδειξαν ότι ο πραγματικός Ιβάν ο Τρομερός ήταν ο Μαρτσένκο. Η υπόθεση αυτή υπενθυμίζει τη σημασία της ιστορικής ακρίβειας στην απόδοση δικαιοσύνης, ενώ η ιστορία του Μαρτσένκο παραμένει ένα αιώνιο παράδειγμα του πώς ένας άνθρωπος μπορεί να μετατραπεί σε ένα απόλυτο κτήνος υπό τις συνθήκες του πολέμου και της ιδεολογίας του μίσους.