Η ιστορία της δημιουργίας του Μπαγκλαντές είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με ένα από τα πιο φρικτά εγκλήματα του 20ού αιώνα. Όλα ξεκίνησαν το 1947, όταν η Βρετανική Αυτοκρατορία αποχώρησε από τη Νότια Ασία, δημιουργώντας δύο κράτη, την Ινδία και το Πακιστάν, με βάση τη θρησκεία. Το Πακιστάν αποτελούνταν από δύο γεωγραφικά αποκομμένα τμήματα: το Δυτικό Πακιστάν (σημερινό Πακιστάν) και το Ανατολικό Πακιστάν (σημερινό Μπαγκλαντές). Παρά την κοινή μουσουλμανική πίστη, οι εθνικές, γλωσσικές και πολιτισμικές διαφορές ήταν τεράστιες, με το Δυτικό Πακιστάν να κυριαρχεί πολιτικά και οικονομικά, περιθωριοποιώντας τη βεγγαλική πλειοψηφία της Ανατολής.
Η ένταση κορυφώθηκε το 1970, όταν η Awami League υπό τον Sheikh Mujibur Rahman κέρδισε σαρωτικά τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές, απαιτώντας μεγαλύτερη αυτονομία για το Ανατολικό Πακιστάν. Η στρατιωτική ηγεσία του Δυτικού Πακιστάν, αρνούμενη να παραδώσει την εξουσία, εξαπέλυσε στις 25 Μαρτίου 1971 την «Επιχείρηση Searchlight». Στόχος ήταν η εξόντωση της βεγγαλικής ελίτ, των διανοουμένων, των φοιτητών και των πολιτικών ηγετών. Η επίθεση στο Πανεπιστήμιο της Ντάκα, όπου καθηγητές και φοιτητές εκτελέστηκαν μαζικά, αποτέλεσε το προίμιο μιας συστηματικής γενοκτονίας που διήρκεσε εννέα μήνες.
Η βιαιότητα των πακιστανικών δυνάμεων ήταν ανείπωτη. Οι στρατιώτες εφάρμοσαν μια πολιτική τρόμου που περιλάμβανε μαζικές εκτελέσεις ανδρών σε μάχιμη ηλικία, με σκοπό να εκμηδενίσουν κάθε δυνατότητα αντίστασης αλλά και να καταστρέψουν τη μελλοντική αναπαραγωγική ικανότητα του πληθυσμού. Παράλληλα, ο συστηματικός βιασμός γυναικών και κοριτσιών χρησιμοποιήθηκε ως όπλο πολέμου και ψυχολογικής εξόντωσης της κοινωνίας. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 200.000 γυναίκες υπέστησαν σεξουαλική βία, ενώ οι νεκροί της περιόδου κυμαίνονται από 300.000 έως και 3 εκατομμύρια, σύμφωνα με τις επίσημες πηγές του Μπαγκλαντές.
Ο πόλεμος έληξε τον Δεκέμβριο του 1971 με την παρέμβαση της Ινδίας, η οποία δέχθηκε εκατομμύρια πρόσφυγες και τελικά εισέβαλε στο Ανατολικό Πακιστάν, βοηθώντας τους Βεγγάλους αντάρτες (Mukti Bahini) να απελευθερώσουν τη χώρα τους. Παρά τα αδιαμφισβήτητα στοιχεία και τις μαρτυρίες, η γενοκτονία αυτή παραμένει σε μεγάλο βαθμό ατιμώρητη, με το Πακιστάν να αρνείται μέχρι σήμερα τις ευθύνες του. Η ιστορία αυτή αποτελεί μια διαρκή υπενθύμιση των ακροτήτων που μπορεί να προκαλέσει ο θρησκευτικός και εθνικιστικός φανατισμός, αλλά και της σημασίας της διεθνούς λογοδοσίας για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.