Επαναληπτικά σχόλια στα Αρχαία από μετάφραση (Ομήρου Οδύσσεια) για την ραψωδία π 1-172 (Α' Γυμνασίου)

π  ΡΑΨΩΔΙΑ

ΣΤΙΧΟΙ  1-172

στίχ. 5-20: Χαρακτηριστικές λεπτομέρειες που δείχνουν στον Οδυσσέα ότι ο νεοφερμένος είναι γνωστός: α). Τα σκυλιά δε γαυγίζουν, β) Ο Εύμαιος τον αγκαλιάζει.

Ο Τηλέμαχος φέρεται στον Εύμαιο σα στον πατέρα του. Εκφράζει και την αγωνία του για την Πηνελόπη. Προς τον ξένο είναι ευγενικός και φιλόξενος. Εκφράζει βέβαια την αδυναμία του να τον φιλοξενήσει.

Τεχνική της ειρωνείας: Το βασικό γνώρισμα κάθε ειρωνείας είναι η αντίθεση ανάμεσα σε κάτι πραγματικό και σε κάτι φαινομενικό. Δηλαδή, ο είρων παρουσιάζει κάτι φαινομενικό και υποκρίνεται ότι αγνοεί μια πραγματικότητα, ενώ το θύμα εξαπατάται από ένα φαινόμενο και αγνοεί μια πραγματικότητα. Εδώ, ο Τηλέμαχος δεν ξέρει την αλήθεια ενώ το ακροατήριο την ξέρει. Η ειρωνεία προκαλεί συναισθήματα συμπάθειας. Είναι χαρακτηριστική στους στίχους 52-53: «Κάθισε, ξένε μου^. θα βρούμε εμείς αλλού τη θέση μας σ’ αυτή τη στάνη^. δική μας είναι[…]»

Ο «ξένος» όση ώρα συζητούν ο Εύμαιος με τον Τηλέμαχο δεν μιλάει καθόλου. Όταν όμως ακούει την έκφραση αδυναμίας του Τηλέμαχου να τον φιλοξενήσει στο παλάτι λόγω της συμπεριφοράς των μνηστήρων, δεν μπορεί να συγκρατήσει την οργή του. Κυρίως όμως δείχνει την οργή του για να πετύχει συγκεκριμένους στόχους: α) να τονώσει το ηθικό του γιου του, β) να εκμαιεύσει πληροφορίες που του χρειάζονται,

γ) να του δώσει μάθημα παλικαριάς ζωντανεύοντας το ηρωικό ιδανικό, δ) να τον προϊδεάσει για τη συμφορά που περιμένει τους μνηστήρες.

Τεχνική των «άστοχων ερωτημάτων»: Εκείνος που ρωτά κάνει διάφορες λογικές υποθέσεις για την αιτία ενός γεγονότος, καμία όμως δε στοχεύει σωστά. Έτσι, εκείνος που απαντά απορρίπτει μία μία τις «άστοχες» ερωτήσεις, για να δώσει στο τέλος με έμφαση τη σωστή απάντηση. Εκτός από την επική ποίηση, αυτή την τεχνική τη συναντούμε και στα δημοτικά τραγούδια.

- Εδώ υπογραμμίζεται η ικανότητα του Οδυσσέα για αυτοσυγκράτηση αλλά και για αξιοποίηση των ευκαιριών, ώστε να φιλοτιμήσει τον Τηλέμαχο και να τον προετοιμάσει για την αποκάλυψη της ταυτότητάς του και για τη συνεργασία που θα του ζητήσει.

Αποστολή Εύμαιου στην πόλη: Γίνεται για δύο λόγους: α) για να υπογραμμίσει το φόβο του Τηλέμαχου για τη ζωή του και να δικαιολογήσει την παραμονή του στο καλύβι, β) για να αφήσει μόνους γιο και πατέρα για την αναγνώριση αφού ο ποιητής δε θέλει ακόμα ο Εύμαιος να μάθει (σκηνική οικονομία).