Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει η είδηση ότι ένα είδος ψυχολογικού πειράματος πραγματοποιήθηκε στο Facebook, το οποίο χειραγώγησε το newsfeed 689.000 χρηστών, ώστε να ερευνηθεί εάν τα συναισθήματα που μεταφέρονται στο διαδίκτυο είναι μεταδοτικά.
Συντάκτες της επίμαχης έρευνας ήταν οι οι Άνταμ Κρέιμερ (Core Data Science Team του Facebook), Τζέιμι Γκιλορί (Center for Tobacco Control Research and Education, University of California), Τζέφρι Χάνκοκ (Departments of Communication and Information Science του Cornell University)-
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας οι συναισθηματικές καταστάσεις μπορούν να μεταφερθούν σε άλλους μέσω «συναισθηματικής μόλυνσης» και χωρίς άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ των ατόμων, καθώς αρκεί ή έκθεση σε έναν φίλο στο Facebook ο οποίος εκφράζει ένα συναίσθημα.
Συγκεκριμένα, στο πείραμα ερευνήθηκε εάν η έκθεση σε δημοσιεύσεις συναισθηματικού περιεχομένου επηρέαζε άλλους χρήστες στις δικές τους κοινοποιήσεις και δημοσιεύσεις στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, αν δηλαδή υπήρχε ένα είδος συναισθηματικής εξάπλωσης. Για τον σκοπό αυτό, όπως αναφέρεται στο κείμενο της έρευνας, «χειραγωγήθηκε» ο τρόπος με τον οποίο οι χρήστες του Facebook που συμμετείχαν στο πείραμα (χωρίς να το γνωρίζουν) εκτίθονταν σε εκφράσεις συναισθημάτων στο newsfeed τους.
Έτσι, εκείνοι που είχαν «εκτεθεί» σε «θετικές» ενημερώσεις κατάστασης, στις περισσότερες περιπτώσεις άρχισαν και αυτοί να δημοσιεύουν πιο ευχάριστα μηνύματα τις επόμενες ημέρες, ενώ όσοι είχαν διαβάσει «αρνητικές» αναρτήσεις οδηγήθηκαν σε όχι τόσο αισιόδοξα posts.
Τα πειράματα έλαβαν χώρα μία εβδομάδα στις αρχές του 2012 (11-18 Ιανουαρίου). Συνολικά αναλύθηκαν πάνω από τρία εκατ. δημοσιεύσεις, οι οποίες περιείχαν 122 εκατ. λέξεις, τέσσερα εκατ. εκ των οποίων ήταν θετικές και 1,8 εκατ. αρνητικές.
«Αυτά τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι τα συναισθήματα που εκφράζονται από φίλους, μέσω online κοινωνικών δικτύων, επηρεάζουν τις διαθέσεις μας, συνιστώντας, από όσο γνωρίζουμε, τα πρώτα πειραματικά στοιχεία για μεγάλης κλίμακας συναισθηματική εξάπλωση μέσω κοινωνικών δικτύων και υποστηρίζοντας προηγούμενους αμφισβητούμενους ισχυρισμούς ότι τα συναισθήματα εξαπλώνονταν σαν μόλυνση μέσω ενός δικτύου», αναφέρεται στην έρευνα.
Μάλιστα, επισημαίνεται επίσης ότι παρατηρήθηκε «σύνδρομο στέρησης», καθώς άτομα τα οποία εκτέθηκαν σε λιγότερα συναισθηματικού χαρακτήρα δημοσιεύσεις στα News Feed τους ήταν λιγότερο «εκφραστικά» τις επόμενες ημέρες.
Παρόλο που σύμφωνα με το Facebook, κατά το πείραμα δεν υπήρξε άνευ λόγου συλλογή δεδομένων χρηστών, η κατακραυγή είναι έντονη, με πολλά δημοσιεύματα να τονίζουν ότι ο τρόπος διεξαγωγής της έρευνας δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με τη «δύναμη» του κοινωνικού δικτύου και την ηθική της επιλογής του, καθώς δεν υπήρξε κανενός είδους συγκατάθεσης.
Μετά τον θόρυβο που δημιουργήθηκε, ο πρώτος συντάκτης της έρευνας, ο Άνταμ Κρέιμερ, έγραψε στο Facebook : «Νιώσαμε ότι ήταν σημαντικό να διερευνήσουμε τον κοινό προβληματισμό ότι το να βλέπει κανείς φίλους να δημοσιεύουν θετικού χαρακτήρα υλικό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων ή αίσθησης αποκλεισμού».«Ο στόχος όλων μας των ερευνών στο Facebook είναι να μάθουμε πώς να παρέχουμε καλύτερες υπηρεσίες. Έχοντας σχεδιάσει το πείραμα ο ίδιος, μπορώ να σας πω ότι ο στόχος μας δεν ήταν να ποτέ να αναστατώσουμε οποιονδήποτε. Μπορώ να καταλάβω γιατί κάποιοι έχουν προβληματισμούς, και οι συνεργάτες μου και εγώ λυπόμαστε για τον τρόπο που περιγράφηκε η έρευνα στο paper και τον προβληματισμό που προκάλεσε. Εκ των υστέρων, τα ερευνητικά οφέλη του paper ίσως να μην δικαιολογούν όλη αυτή την ανησυχία».
Το πείραμα διεξήχθη για μία εβδομάδα το 2012 και επελέγησαν άτομα που χρησιμοποιούσαν την αγγλική έκδοση του Facebook.