Οι «αισώπειοι μύθοι» εισάγουν στην κλασική αρχαιότητα (6ος-5ος αι. π.Χ.) ένα νέο είδος με μεγάλη επίδραση στη μεταγενέστερη λογοτεχνία, τον διδακτικό μύθο. Αυτές οι σύντομες, αλληγορικές/διδακτικές και διασκεδαστικές ιστορίες με πρωταγωνιστές, συνήθως, ζώα με ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά αρχικά διαδόθηκαν προφορικά, όμως από την ελληνιστική εποχή (4ος αι. π.Χ.) και μετά γνώρισαν αλλεπάλληλες γραπτές επεξεργασίες και πλούσια μεταφραστική τύχη σε άλλες γλώσσες. Οι πρώτες δημώδεις μεταφράσεις εμφανίζονται στον 16ο αι. με μικρή χρονική απόσταση μεταξύ τους. Η πεζή, του Ανδρόνικου Νούκιου, σηματοδοτεί την απαρχή της έντυπης σταδιοδρομίας των νεοελληνικών Μύθων και η έμμετρη, του Γεώργιου Αιτωλού, φανερώνει τις μεγάλες δυνατότητες του δημώδους ποιητικού λόγου.
Γιώργος Μ. Παράσογλου (επιμ.), Ανδρόνικος Νούκιος, Γεώργιος Αιτωλός, Αισώπου μύθοι. Οι πρώτες νεοελληνικές μεταφράσεις [Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη, ΣΠ 58], Εστία, Αθήνα 1993.
ΚΕΙΜΕΝΑ
- Προτομή της ελληνιστικής περιόδου, που εικάζεται ότι παριστάνει τον Αίσωπο, αντίγραφο του πρωτότυπου στη Villa Albani στη Ρώμη, Μουσείο Pushkin, Μόσχα.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ξυλογραφία-προμετωπίδα του Αισώπου περιτριγυρισμένου από εικόνες σχετικές με η ζωή και τους μύθους του, από ισπανική έκδοση των Μύθων (1489).
Πηγή: Wikimedia Commons - Φανταστικό πορτρέτο του Αισώπου, έργο του Diego Velázquez, περ. 1638, λάδι σε καμβά, Μουσείο Prado, Μαδρίτη.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ο Αίσωπος γράφει τους μύθους του περιτριγυρισμένος από τους διάσημους πρωταγωνιστές τους, έργο του ολλανδού ζωγράφου David Coster (1686-1752).
Πηγή: Wikimedia Commons - Ο αετός έχει αρπάξει ένα αλεπουδάκι ενώ η αλεπού τον παρακολουθεί ανήμπορει να αντιδράσει, χαρακτικό του J. D. Cooper για την αγγλική έκδοση 300 Αισώπου Μύθοι του Townsend (1883).
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από μια διαφορετική εκδοχή του μύθου, η οποία περιέχεται σε αγγλική έκδοση του 1874, εικονογραφημένη από τον Ernest Griset.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Ξυλογραφία του Francis Barlow για έκδοση του 1687 στα λατινικά, αγγλικά και γαλλικά· πρόκειται για διαφορετική εκδοχή του μύθου, στην οποία η αλεπού πυρπολεί την αετοφωλιά.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η αλεπού έτοιμη να φάει ένα αετόπουλο μπροστά στα μάτια του αετού.
Πηγή: Free Classic Literature
.jpg)
- Η "σχέση" αλεπούς και λιονταριού σε τρία διαδοχικά σχέδια, από την επιλογή αισώπειων μύθων του Joseph Jakobs, σε εικονογράφηση Richard Heighway, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1894.
Πηγή: Wikimedia Commons - Μικρογραφία χφου. του 15ου αι. με την αραβική μετάφραση του ινδικού Pañcatantra, γνωστή ως Kalīla wa-Dimna, που περιέχει διάφορες διηγήσεις ζώων· εδώ προφανώς πρόκειται για διασκευή του αισώπειου μύθου.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από την εικονογραφημένη έκδοση των 300 Αισώπου Μύθων του George Tyler Townshed, σε σχέδια Harrison Weir, Λονδίνο 1867.
Πηγή: Wikimedia Commons - Έγχρωμο σχέδιο του αμερικανού εικονογράφου βιβλίων Milo Winter, από την περίφημη συλλογή Ο Αίσωπος για παιδιά, Σικάγο 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από την εικονογραφημένη αγγλική έκδοση σε σχέδια του Γάλλου Ernest Griset, 1874.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Εικονογράφηση του Arthur Rackham για γαλλική μετάφραση των αισώπειων μύθων, Παρίσι 1913.
Πηγή: Wikimedia Commons
_(14593537907).jpg)
.png)
- Εικονογράφηση του μύθου από τον Ernest Griset, για αγγλική έκδοση του 1874.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Η χαλκογραφία αυτή αναπαράγει το πήλινο γλυπτό του Alphonse Legros Ο Θάνατος και ο ξυλοκόπος· δημοσιεύτηκε στο The Magazine of Art V, 1888.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από την εικονογραφημένη επιλογή αισώπειων μύθων του Joseph Jakobs, σε σχέδια Richard Heighway, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1894.
Πηγή: Wikimedia Commons - Joseph Wright of Derby, Ο γέρος και ο Θάνατος, 1773, λάδι σε καμβά, Μουσείο Wadsworth Atheneum, Hartford, Connecticut.
Πηγή: Wikimedia Commons
_(14780273605).jpg)
- Από εικονογράφηση αισώπειου μύθου, που περιλαμβάνεται στην παράφραση του J. Ogilby, Λονδίνο 1668. Το σχέδιο-χαλκογραφία είναι του Τσέχου Wenceslaus Hollar.
Πηγή: Wikimedia Commons - Εικονογράφηση από γερμανική έκδοση αισώπειων μύθων του ουμανιστή μεταφραστή Heinrich Steinhöwel, 1501.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από την εικονογράφηση του Richard Heighway για την επιλογή αισώπειων μύθων του Joseph Jakobs, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1894. Το σχέδιο αφορά έναν παρεμφερή (μεταγενέστερο και μάλλον δυτικοευρωπαϊκό) μύθο, που συχνά συγχέεται με την παρούσα ιστορία.
Πηγή: Wikimedia Commons - Το συνέδριο των ποντικιών για την αντιμετώπιση της γάτας, στον παρεμφερή μύθο (βλ. προηγούμενη εικόνα). Αισώπου Μύθοι, εικονογραφημένοι από τη Nora Fry, Λονδίνο 1929.
Πηγή: Wise animals: Aesop and his Followers, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Illinois - Σε κάποιες εκδοχές του μύθου η γάτα παριστάνει την πεθαμένη, κρεμασμένη από τα πόδια της (βλ. και τον σύνδεσμο του αποσπάσματος). Η εικονογράφηση προέρχεται από αγγλική έκδοση με σχέδια του Γάλλου Ernest Griset, 1874.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Παρόμοιο έργο του Αμερικανού Milo Winter, από τον εικονογραφημένο Αίσωπο για παιδιά, 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection
_(14757246916).jpg)
- Από την έμμετρη διασκευή του γάλλου μυθοποιού Jean de La Fontaine (1η έκδ. 1668).
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από τη 2η αγγλική έκδοση των Εκατό μύθων του La Fontaine, σε εικονογράφηση Percy J. Billinghurst.
Πηγή: Long Long Time Ago. Stories for you - Από την εικονογράφηση έκδοσης (άγνωστης χρονολογίας) των Μύθων του Jean de la Fontaine, Βιβλίο 4ο, μύθος 2ος.
Πηγή: Μουσείο Jean de la Fontaine
- Εικονογράφηση του Milo Winter, από την έκδοση Ο Αίσωπος για παιδιά, 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Ο αγριόχοιρος ακονίζει τα δόντια του πάνω στο δέντρο, από την αγγλική έκδοση σε εικονογράφηση του Γάλλου Ernest Griset, 1874.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Εικόνα παρόμοια με την προηγούμενη, χαλκογραφία του W. S. Howitt.
Πηγή: Wellcome Collection - Μικρογραφία και κείμενο του μύθου, από τον περίφημο περγαμηνό κώδικα Ο Αίσωπος των Μεδίκων, Φλωρεντία περ. 1480, Δημόσια Βιβλιοθήκη Νέας Υόρκης, Συλλογή Spencer.
Πηγή: Treasures of the New York Public Library
- Εικονογράφηση, τίτλος και τμήμα του κειμένου, από την επιλογή αισώπειων μύθων του Joseph Jakobs, σε σχέδια Richard Heighway, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1894.
Πηγή: Wikimedia Commons - Εικόνα των πανικόβλητων βατράχων, από την ίδια έκδοση (βλ. προηγούμενη εικόνα).
Πηγή: Wikimedia Commons - Από ανώνυμη αγγλική μετάφραση που περιέχει έργα διάφορων εικονογράφων, Νεά Υόρκη 1881.
Πηγή: Free Classic Literature - Έργο του πολύ γνωστού ζωγράφου, εικονογράφου και γλύπτη Gustave Doré, για έκδοση των Μύθων του La Fontaine (1η έκδ. 1668), 1867.
Πηγή: Wikimedia Commons - Εικονογράφηση του μύθου σε παλιότερη έκδοση του La Fontaine, Βιβλίο 2, Μυθος 14.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από την έγχρωμη εικονογράφηση του Milo Winter, που κοσμεί την παιδική διασκευή των αισώπειων μύθων, 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection
_(14779530132).jpg)
_(14593247480).jpg)
.png)
- «Το άλογο και ο φορτωμένος γάιδαρος», μία από τις 32 εικονογραφήσεις σε συρραμμένο βιβλιαράκι, αντιγραφή των έργων του Francis Barlow για παλιότερη έκδοση (1687).
Πηγή: The British Museum - Πιάτο της αγγλικής κεραμοποιίας Spode, στη σειρά της «Αισώπου Μύθοι», χρονολογημένο γύρω στο 1834. Απεικονίζει τον μύθο του αλόγου και του γαιδάρου.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Ο εικονογραφημένος μύθος της αλεπούς και του ξυλοκόπου στη συλλογή Aesopi Appologi sive Mythologi του Sebastian Brant, Βασιλεία 1501.
Πηγή: Wikimedia Commons - Αλεπού και ξυλοκόπος παρατηρούν τους κυνηγούς που απομακρύνονται μετά τη μάταιη αναζήτηση του ζώου, από αγγλική έκδοση των Μύθων, σε εικονογράφηση Ernest Griset, 1874.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από την εικονογράφηση του άγγλου χαράκτη και συγγραφέα Thomas Bewick για τη δική του επιλογή από αισωπικούς και άλλους μύθους, εδώ σε έκδοση του 1871 (1η έκδ. 1818).
Πηγή: Aesopica: Aesop’s Fables in English, Latin & Greek
- Ο λύκος καραδοκεί έξω από το σπίτι της γριάς, από την εικονογραφημένη επιλογή αισώπειων μύθων του Joseph Jakobs, σε σχέδια Richard Heighway, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1894.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ορισμένες εκδοχές του μύθου αντικαθιστούν τη γριά (τροφό ή κάτι άλλο;) με μια νέα μητέρα, όπως φαίνεται και στην εικονογράφηση του Milo Winter για την παιδική διασκευή του 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Στην εικονογράφηση του Ernest Griset (1874), η γυναίκα που απειλεί το παιδί είναι τροφός (παραμάνα) και μάλιστα όχι ανθρώπινης φύσης.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection
_(14779775192).jpg)
- Από τους Αισώπου Μύθους σε μετάφραση Vernon Jones και εικονογράφηση του Arthur Rackham, Λονδίνο & Νέα Υόρκη 1912.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από την επιλογή αισώπειων μύθων του Joseph Jakobs, σε σχέδια Richard Heighway, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1894.
Πηγή: Wikimedia Commons - Μικρογραφία σε γαλλικό χφ. (περ. 1530) τουFleur de vertu, ενός δημοφιλέστατου ηθικοδιδακτικού ανθολογίου, που γνώρισε και πλούσιες ελληνικές τύχες με τον τίτλο Άνθος των Χαρίτων. Εδώ το ελάττωμα της κολακείας: το κοράκι και η αλεπού, Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας, Παρίσι.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από εικονογραφημένο χφ. (13ος-14ος αι.) του αραβικού Kalīla wa-Dimna, μιας συλλογής ιστοριών ζώων του πέρση συγγραφέα Ibn al-Muqaffa’, που ελληνική μετάπλασή της είναι το Στεφανίτης και Ιχνηλάτης. Εδώ η ανατολική παραλλαγή του αισώπειου μύθου.
Πηγή: Wikimedia Commons - Εικονογράφηση από γαλλική έκδοση-επιλογή των Μύθων του La Fontaine, φιλοτεχνημένη από ιάπωνες καλλιτέχνες του Τόκυο, Τόκυο 1894, Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας, Παρίσι.
Πηγή: Wikimedia Commons - Χαρακτικό του J. B. Oudry για έκδοση των Μύθων του La Fontaine, Παρίσι 1755, Βιβλιοθήκη Houghton, Πανεπιστήμιο Harvard, Η.Π.Α.
Πηγή: Wikimedia Commons - Απεικόνιση της στιγμής που το κοράκι ανοίγει το στόμα του να τραγουδήσει, χάνοντας έτσι το κομμάτι ψωμί (ή τυρί). Από αγγλική έκδοση με σχέδια του Γάλλου Ernest Griset, 1874.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Έγχρωμο σχέδιο του αμερικανού εικονογράφου βιβλίων Milo Winter, από την περίφημη συλλογή Ο Αίσωπος για παιδιά, Σικάγο 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Μια διαφορετική, πιο σύγχρονη και "καρτουνίστικη" εικονογράφηση, από το βασισμένο στον La Fontaine βιβλίο Μύθοι για τους επιπόλαιους (Fables for the Frivolous) του αμερικανού χιουμορίστα ποιητή και παρωδού Guy Wetmore Carryl, 1898. Τα σχέδια είναι του Peter Newell.
Πηγή: Wikimedia Commons - Πίνακας ζωγραφικής του Léon Rousseau, φιλοτεχνημένος σε επιφάνεια ξύλου, πριν το 1870, Μουσείο Jean de La Fontaine, Château-Thierry, Γαλλία.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ουγγρικό γραμματόσημο με τον μύθο του κόρακα και της αλεπούς, 1960. Σειρές γραμματοσήμων με τους αισώπειους μύθους έχουν κυκλοφορήσει πολλές χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα (βλ. επόμενη εικόνα).
Πηγή: Wikimedia Commons - Γραμματόσημο των Ελληνικών Ταχυδρομείων (ΕΛΤΑ), από τη σειρά «Μύθοι του Αισώπου», του 1987.
Πηγή: Γραμματόσημα-Stamps (ιστολόγιο) - Γλυπτό που αναπαριστά τον μύθο του κόρακα και της αλεπούς, στην ρομανικής αρχιτεκτονικής εκκλησία του Αγίου Μαρτίνου της Frómista, Palencia, Ισπανία.
Πηγή: Wikimedia Commons
_(14596163059).jpg)
_(14776688461).jpg)
.jpg)
.jpg)
- Ο αετός έχει αρπάξει ένα αλεπουδάκι ενώ η αλεπού τον παρακολουθεί ανήμπορει να αντιδράσει, χαρακτικό του J. D. Cooper για την αγγλική έκδοση 300 Αισώπου Μύθοι του Townsend (1883).
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από μια διαφορετική εκδοχή του μύθου, που περιέχεται σε αγγλική έκδοση του 1874, εικονογραφημένη από τον Ernest Griset.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από την εικονογράφηση του Francis Barlow για έκδοση του 1687 στα λατινικά, αγγλικά και γαλλικά· πρόκειται για διαφορετική εκδοχή του μύθου, στην οποία η αλεπού πυρπολεί την αετοφωλιά.
Πηγή: Wikimedia Commons - Η αλεπού έτοιμη να φάει ένα αετόπουλο μπροστά στα μάτια του αετού.
Πηγή: Free Classic Literature
- Μικρογραφία από τον περίφημο περγαμηνό Κώδικα των Μεδίκων, που περιέχει μύθους του Αισώπου. Δημιουργήθηκε περ. το 1480 στη Φλωρεντία και βρίσκεται στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης.
Πηγή: Wikimedia Commons - Εικονογράφηση του μύθου στο βιβλίο The baby’s own Aesop, έμμετρη διασκευή του W. J. Linton, σε σχέδια του Walter Crane, 1887.
Πηγή: The Project Gutenberg
- Οι δύο βάτραχοι περιπλανούνται σε αναζήτηση νέας λίμνης, σχέδιο του Ernest Griset για αγγλική έκδοση του 1874.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από τους Αισώπου Μύθους σε μετάφραση Vernon Jones και εικονογράφηση του Arthur Rackham, Λονδίνο & Νέα Υόρκη 1912.
Πηγή: Wikimedia Commons - Γκραβούρα από την έκδοση του Jefferys Taylor Αίσωπος σε ομοιοκαταληξία, η οποία περιέχει 58 διασκευασμένους αισώπειους μύθους και 13 πρωτότυπους, Λονδίνο 1828 (3η έκδ.).
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Από την εικονογράφηση του άγγλου χαράκτη και συγγραφέα Thomas Bewick για τη δική του επιλογή από αισωπικούς και άλλους μύθους, εδώ σε έκδοση του 1871 (1η έκδ. 1818).
Πηγή: Aesopica: Aesop’s Fables in English, Latin & Greek
_(14759877266).jpg)
- Από την έγχρωμη εικονογράφηση του Αισώπου για παιδιά, φιλοτεχνημένη από τον Milo Winter, 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection
- Εικονογράφηση 2 μύθων σχετικών στο θέμα: «Το λιοντάρι και το ποντίκι» και «Το περιστέρι και το μυρμήγκι». Έργο του J. J. Grandville για έκδοση των μύθων του La Fontaine, Παρίσι 1838, Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από το εικονογραφημένο βιβλίο Αισώπου Μύθοι για μικρούς αναγνώστες της Arthur Brookfield, Λονδίνο 1888.
Πηγή: Leading from the middle (ιστολόγιο) - Έγχρωμη εικονογράφηση του Milo Winter για τη διασκευή Ο Αίσωπος για παιδιά, 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Το δάγκωμα του μυρμηγκιού, ξυλογραφία του περιώνυμου Francis Barlow για μετάφραση (αγγλική, γαλλική, λατινική) των Μύθων, 1687.
Πηγή: Aesopus: Latin Via Fables
- Ο «νεαρός ληστής και η μητέρα του», από την επιλογή αισώπειων μύθων του Joseph Jakobs, σε εικονογράφηση Richard Heighway, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1894.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από ανώνυμη μετάφραση των αισώπειων μύθων, εικονογραφημένη από διάφορους καλλιτέχνες, Νέα Υόρκη 1881.
Πηγή: Free Classic Literature
_(14593394830).jpg)
- «Το άλογο και ο φορτωμένος γάιδαρος», μία από τις 32 εικονογραφήσεις σε συρραμμένο βιβλιαράκι, αντιγραφή των έργων του Francis Barlow για παλιότερη έκδοση (1687).
Πηγή: The British Museum - Πιάτο της αγγλικής κεραμοποιίας Spode, στη σειρά της «Αισώπου Μύθοι», χρονολογημένο γύρω στο 1834. Απεικονίζει τον μύθο του αλόγου και του γαιδάρου.
Πηγή: Wikimedia Commons
- Ο λύκος καραδοκεί έξω από το σπίτι της γριάς, από την εικονογραφημένη επιλογή αισώπειων μύθων του Joseph Jakobs, σε σχέδια Richard Heighway, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1894.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ορισμένες εκδοχές του μύθου αντικαθιστούν τη γριά (τροφό ή κάτι άλλο;) με μια νέα μητέρα, όπως φαίνεται και στην εικονογράφηση του Milo Winter για την παιδική διασκευή του 1919.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Στην εικονογράφηση του Ernest Griset (1874), η γυναίκα που απειλεί το παιδί είναι τροφός (παραμάνα) και μάλιστα όχι ανθρώπινης φύσης.
Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection
- Μια βελανιδιά (και όχι ελιά) γέρνει πάνω από μια λιμνούλα στην οποία μεγαλώνουν βούρλα, χαλκογραφία του αισώπειου μύθου.
Πηγή: Wikimedia Commons - Ξυλογραφία του Bernard Salmon, που απεικονίζει τον μύθο της βελανιδιάς και του καλαμιού, από γαλλική, έμμετρη συλλογή των Μύθων, 1547.
Πηγή: Wikimedia Commons - Achille Etna Michallon, Η βελανιδιά και το καλάμι, λάδι σε καμβά, 1816, Μουσείο Fitzwilliam, Cambridge. Ο πίνακας, βασισμένος στη διασκευή του La Fontaine, προσαρμόζεται σε σύγχρονα συμφραζόμενα, συμβολίζοντας την πτώση των αυτοκρατορικών δυναστειών.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από τους Αισώπου Μύθους σε μετάφραση Vernon Jones και εικονογράφηση του Arthur Rackham, Λονδίνο & Νέα Υόρκη 1912.
Πηγή: Wikimedia Commons - Από τον εικονογραφημένο Αίσωπο για παιδιά, έκδοση του 1919, που κοσμούν τα έγχρωμα σχέδια του Milo Winter.
Πηγή: Πηγή: Fables of Aesop: A complete collection - Γλυπτό του Γάλλου Henri Coutheillas, εμπνευσμένο από την πραγμάτευση του μύθου στην εκδοχή του La Fonatine, 1900, Κήπος Orsay, Limoges, Γαλλία.
Πηγή: Wikimedia Commons
_(14802699123).jpg)
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.