Εικονογραφήματα: Ένα ιδανικό σύστημα για την εκμάθηση της ορθογραφίας σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες

Τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες, λόγω της φτωχής βραχύχρονης μνήμης τους, δυσκολεύονται πολύ να θυμηθούν τη θεματική ορθογραφία των λέξεων, που δε στηρίζεται σε συγκεκριμένους κανόνες. Η διδασκαλία μας λοιπόν, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να βασίζεται σε οπτικοποιημένες και μνημοτεχνικές  μεθόδους παρέμβασης.

Η Εικονογραφική μέθοδος επινοήθηκε και δημιουργήθηκε από το 1989 ως το 1999 από την ειδική παιδαγωγό Δώρα Μαυρομμάτη. Πρόκειται για μία μέθοδο που μπορεί πραγματικά να βοηθήσει όλους τους μαθητές να κατανοήσουν την ορθογραφία των λέξεων της ελληνικής γλώσσας ακόμα και αυτούς που δεν αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες. Με γρήγορο και ευχάριστο τρόπο, χωρίς πολλές και ανούσιες επαναλήψεις, δίνει στα παιδιά τη δυνατότητα να απομνημονεύσουν την ορθογραφία των λέξεων.

Τα εικονογραφήματα είναι λέξεις των οποίων η ορθογραφία αποτελείται από γράμματα σχεδιασμένα με συγκεκριμένο τρόπο. Μπορεί να απεικονίζουν ένα πρόσωπο ή ένα πράγμα ή να έχουν ένα νόημα ως ιστορία.

Ο δάσκαλος έχει επιλέξει από πριν τις λέξεις που θα διδάξει, καθώς και τις εικόνες που θα τις αντιπροσωπεύουν.

Η διδασκαλία περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια:

1. Πολύ σύντομη συζήτηση γύρω από τη σημασία της λέξης
2. Αποφασίζεται ποια περίπου θα είναι η εικόνα που ταιριάζει να ζωγραφιστεί. Φυσικά, αυτή η συζήτηση είναι κατευθυνόμενη, αφού ο δάσκαλος έχει προεπιλέξει την εικόνα.
3. Ο δάσκαλος ζωγραφίζει στον πίνακα ένα σκίτσο που έχει σχέση με τη σημασία της λέξης και αυτή γράφεται πάνω του. Ο μαθητής παρατηρεί σιγά –σιγά και προσεκτικά τον τρόπο μετατροπής του κάθε γράμματος σε εικόνα. Σκοπός είναι να δημιουργηθεί ισχυρή μνημονική σύνδεση μεταξύ της εικόνας και της μορφής της λέξης.
4. Τα παιδιά ζωγραφίζουν στο τετράδιό τους το σκίτσο που έχει προταθεί, πάνω στα γράμματα της λέξης (Η λέξη είναι ήδη γραμμένη στα τετράδια με μεγάλα γράμματα, με παχύ μαρκαδόρο.)
5. Διδάσκεται η ορθογραφική οικογένεια της κάθε μίας λέξης-εικόνας, ώστε να ενισχυθεί η συγκράτηση του κύριου ορθογραφικού στοιχείου, να γίνει κατανοητή η συσχέτιση των λέξεων και να εμπλουτιστεί το λεξιλόγιό των μαθητών.

Η αντικατάσταση των δύσκολων γραμμάτων με μία εικόνα δε γίνεται βέβαια τυχαία, αλλά ακολουθεί κάποιους συγκεκριμένους κανόνες. Υπάρχει δηλαδή συσχέτιση μεταξύ των τρόπων σχεδίασης των εικονογραφημάτων και της απεικόνισης των δύσκολων γραμμάτων της κάθε λέξης, ώστε ο μαθητής να μπορεί να δημιουργήσει συνειρμούς και συσχετίσεις μεταξύ των εικονογραφημάτων και να μάθει ευκολότερα την ορθογραφία των λέξεων.

Εφόσον έχει ενισχυθεί το οπτικό λεξικό του μαθητή, η διδασκαλία προχωρά στην εκμάθηση γραμματικών κανόνων, τη συσχέτιση με τις καταλήξεις, τις προθέσεις, τα παραγωγικά μορφήματα και γενικότερα οτιδήποτε σχετίζεται με την ορθογραφία των λέξεων.

Η εικονογραφική μέθοδος «Δ. Μαυρομμάτη» αποτελείται από εκατοντάδες λέξεις, οι οποίες έχουν μετατραπεί σε  γραμμικά σχέδια, και οδηγεί τελικά τους μαθητές σε ένα πολύ καλό επίπεδο κατάκτησης της ιστορικής ορθογραφίας.

Όμως, ακόμη και αν δεν έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο αυτή, μπορούμε και μόνοι μας να σχεδιάσουμε τις δικές μας εικονογραφικές αναπαραστάσεις και βέβαια, να παροτρύνουμε τα παιδιά να σχεδιάζουν τα δικά τους εικονογραφήματα!

 

 

 

 

Αλκμήνη Οικονομάκη, Ειδική Παιδαγωγός M.Ed.

 

Βιβλιογραφία:

Μαυρομμάτη Δ. (1995). Η κατάρτιση του προγράμματος αντιμετώπισης της δυσλεξίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Μαυρομάτη, Δ. (2004). Δυσλεξία, φύση του προβλήματος και αντιμετώπιση. Αθήνα

Παντελιάδου, Σ. (2000).   Μαθησιακές Δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Περισσότερο υλικό για την Ειδική Αγωγή εδώ.