Ποιος ήταν ο Κωνσταντίνος Κτιστόπουλος; Αυτός ο λιτός, σεμνός άνθρωπος που φορούσε απλό σακάκι και δούλευε σε τράπεζα, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β. Χωρίς να είναι αρχαιολόγος ή καθηγητής, αλλά με την αφοσίωση ενός πραγματικού εραστή της γνώσης, κατάφερε να φτάσει στα ίδια συμπεράσματα με τον διάσημο Μάικλ Βέντρις, βοηθώντας να αποκαλυφθεί η πρώτη ελληνική λέξη της ιστορίας.
Ένας οικονομικός υπάλληλος με… εμμονή
Ο Κτιστόπουλος, με καταγωγή από το Αιτωλικό, υπήρξε οικονομικός αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και γραμματέας του Παύλου Κουντουριώτη. Αργότερα, ως υπάλληλος της Τράπεζας της Ελλάδος, αφιέρωνε τα βράδια του στη μελέτη της αρχαίας γλώσσας. Η μέθοδός του ήταν μαθηματική και στατιστική, εντυπωσιάζοντας τους ξένους μελετητές.
Ο διάλογος με τον Βέντρις: Ο Κτιστόπουλος και ο Βέντρις, δύο άγνωστοι μεταξύ τους, ανταλλάσσονταν επιστολές, συζητώντας στα ελληνικά για τα αρχαία σύμβολα. Η συνεργασία τους ήταν καθοριστική, καθώς ο ένας συμπλήρωνε τη δουλειά του άλλου, οδηγώντας στη μεγάλη ανακάλυψη.
Ο ανώνυμος ήρωας της επιστήμης
Στο πρώτο παγκόσμιο συνέδριο για τη Γραμμική Β το 1956, ο Κτιστόπουλος ήταν ο μοναδικός Έλληνας που είχε φτάσει σε ανάλογα συμπεράσματα με τον Βέντρις. Ωστόσο, η σεμνότητά του και η απέχθειά του για τη δημοσιότητα τον κράτησαν στο περιθώριο. Δεν αναζήτησε ποτέ φήμη ή αναγνώριση. Προτιμούσε τη σιωπηλή δουλειά του και τις σημειώσεις του.
Ο Βέντρις, ωστόσο, δεν τον ξέχασε. Δημοσίευσε την αποκρυπτογράφηση και αναγνώρισε δημόσια τον ρόλο του Κτιστόπουλου. Τον εμπιστευόταν και τον θεωρούσε έναν από τους λίγους που έφτασαν τόσο κοντά στην αλήθεια χωρίς ακαδημαϊκούς τίτλους.
Ο Κωνσταντίνος Κτιστόπουλος πέθανε το 1977, αφήνοντας πίσω του ένα τετράδιο με ποιήματα και χιλιάδες σημειώσεις. Η συμβολή του στην αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β αποτελεί παράδειγμα του πώς το πάθος και η επιμονή μπορούν να αλλάξουν την ιστορία, ακόμα και αν ο πρωταγωνιστής παραμείνει στο παρασκήνιο.