Η Ιστορία είναι γεμάτη τραγωδίες, αλλά κάθε εκατονταετία έχει τη δική της «πρωταθλήτρια» στη δυστυχία. Από τις φονικές πανώλεις μέχρι τους ηφαιστειακούς χειμώνες και τους παγκόσμιους πολέμους, ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει αντιμετωπίσει επανειλημμένα καταστροφές τόσο μεγάλες που απείλησαν την ίδια την ύπαρξή του.
Δείτε μια ανατριχιαστική αναδρομή, επιλέγοντας την πιο καταστροφική χρονιά από τον 1ο αιώνα μέχρι σήμερα.
1. Αρχαιότητα και Ύστερη Ρωμαϊκή Εποχή (1ος – 5ος αιώνας)
Η δύναμη της Ρώμης συχνά δοκιμάστηκε από τη φύση και τις αρρώστιες:
- 1ος αιώνας – 79 μ.Χ.: Η καταστροφή από τον Βεζούβιο. Η καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου στη νότια Ιταλία εξαφάνισε τις ρωμαϊκές πόλεις Πομπηία και Ηράκλειο, θάβοντας χιλιάδες ανθρώπους ζωντανούς κάτω από πυροκλαστικές ροές.
- 2ος αιώνας – 165 μ.Χ.: Η Πανώλη των Αντωνίνων. Πιθανώς ευλογιά ή ιλαρά, η πανδημία σάρωσε τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, σκοτώνοντας 5 έως 10 εκατομμύρια ανθρώπους, παραλύοντας το εμπόριο και αποδυναμώνοντας τον ρωμαϊκό στρατό.
- 3ος αιώνας – 251 μ.Χ.: Η Πανώλη του Κυπριανού. Μια ακόμα πιο καταστροφική επιδημία που αφάνισε έως και 5.000 ανθρώπους την ημέρα στη Ρώμη, επιδεινώνοντας την ήδη σοβαρή Κρίση του 3ου Αιώνα (εισβολές, εμφύλιοι, οικονομική κατάρρευση).
- 4ος αιώνας – 365 μ.Χ.: Ο Μεγάλος Σεισμός της Κρήτης και το τσουνάμι. Ένας τεράστιος σεισμός στην Ανατολική Μεσόγειο προκάλεσε ένα καταστροφικό τσουνάμι που σάρωσε παραλιακές πόλεις, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς μόνο στην Αλεξάνδρεια. Παράλληλα, οι Ούννοι ξεκινούσαν τις βίαιες μεταναστεύσεις τους.
- 5ος αιώνας – 410 μ.Χ.: Η Άλωση της Ρώμης. Οι Βησιγότθοι υπό τον Αλάριχο λεηλάτησαν τη Ρώμη για πρώτη φορά μετά από 800 χρόνια, ένα γεγονός που συμβόλιζε την οριστική αρχή του τέλους της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
2. Μεσαίωνας και Μαύρη Εποχή (6ος – 10ος αιώνας)
Ο Πρώιμος Μεσαίωνας ξεκίνησε με μία από τις χειρότερες χρονιές στην ιστορία:
- 6ος αιώνας – 536 μ.Χ. (Η χειρότερη ίσως χρονιά όλων των εποχών): Ένας παγκόσμιος ηφαιστειακός χειμώνας που προκλήθηκε από μια σειρά εκρήξεων (πιθανώς από το ηφαίστειο Ίλοπρα). Ο Ήλιος καλύφθηκε για 18 μήνες από ένα πυκνό νέφος τέφρας, οδηγώντας σε παγετό, ξηρασία, ολικό λιμό και οικονομική κατάρρευση. Αυτό το συμβάν αποτέλεσε την προετοιμασία για την Πανώλη του Ιουστινιανού που ακολούθησε.
- 7ος αιώνας – 664 μ.Χ.: Η Κίτρινη Πανώλη. Χτύπησε τη Βρετανία και την Ιρλανδία, εξαλείφοντας ολόκληρα μοναστήρια που αποτελούσαν την καρδιά της κοινωνικής και θρησκευτικής ζωής, προκαλώντας μαζική αναστάτωση.
- 8ος αιώνας – 750 μ.Χ.: Η Αββασιδική Επανάσταση. Οδήγησε στη βίαιη ανατροπή του Χαλιφάτου των Ομεϋαδών και σε μια αιματηρή εκκαθάριση της άρχουσας οικογένειας, προκαλώντας εκτεταμένο εμφύλιο πόλεμο και χάος στον Ισλαμικό κόσμο.
- 9ος αιώνας – 865 μ.Χ.: Η άφιξη του Μεγάλου Ειδωλολατρικού Στρατού. Ένας τεράστιος συνασπισμός Βίκινγκς εισέβαλε στην Αγγλία, ξεκινώντας μια 14ετή εκστρατεία ολικής κατάκτησης και λεηλασίας, συντρίβοντας τα αγγλοσαξονικά βασίλεια.
- 10ος αιώνας – 907 μ.Χ.: Η κατάρρευση της Δυναστείας Τανγκ στην Κίνα. Μία από τις ισχυρότερες αυτοκρατορίες του κόσμου διαλύθηκε σε ανταγωνιστικά κράτη-πολέμαρχους, ξεκινώντας την περίοδο των Πέντε Δυναστειών και των Δέκα Βασιλείων, με εκατομμύρια νεκρούς από σφαγές, λιμό και αδιάκοπο πόλεμο.
3. Νεότερη Εποχή και Παγκόσμιες Κρίσεις (11ος – 21ος αιώνας)
Από τις θρησκευτικές συγκρούσεις έως τις γεωλογικές και βιολογικές καταστροφές:
- 11ος αιώνας – 1099 μ.Χ.: Η πολιορκία της Ιερουσαλήμ. Η Α' Σταυροφορία έφτασε στο αιματηρό της αποκορύφωμα με τη σφαγή δεκάδων χιλιάδων Μουσουλμάνων και Εβραίων από τους Σταυροφόρους, πυροδοτώντας αιώνες συνεχιζόμενου θρησκευτικού πολέμου.
- 12ος αιώνας – 1138 μ.Χ.: Ο σεισμός του Χαλεπίου. Μία από τις πιο φονικές σεισμικές δονήσεις στην ιστορία, με εκτιμήσεις που ξεπερνούν τους 200.000 νεκρούς στη βόρεια Συρία, διαταράσσοντας βασικές εμπορικές οδούς.
- 13ος αιώνας – 1258 μ.Χ.: Η Άλωση της Βαγδάτης. Η πολιορκία της πόλης από τους Μογγόλους του Χουλαγκού οδήγησε στην καταστροφή της πόλης, τη σφαγή εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων και το τέλος της Ισλαμικής Χρυσής Εποχής. Συνέπεσε με παγκόσμια ψύξη από την έκρηξη του ηφαιστείου Σαμαλάς.
- 14ος αιώνας – 1347 μ.Χ.: Η Μαύρη Πανώλη. Ο φονικότερος εφιάλτης της ανθρωπότητας. Η πανδημία, που προκλήθηκε από το βακτήριο Yersinia pestis, σκότωσε περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης και εκτιμάται ότι έφτασε τα 200 εκατομμύρια θύματα παγκοσμίως.
- 15ος αιώνας – 1453 μ.Χ.: Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Η κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς έβαλε τέλος στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, προκάλεσε σφαγές, σκλαβιά και ένα τεράστιο προσφυγικό κύμα που επιβάρυνε την πολιτική και κοινωνική δομή της Ευρώπης.
- 16ος αιώνας – 1520 μ.Χ.: Η Ευλογιά στις Αμερικές. Οι Ευρωπαίοι εξερευνητές εισήγαγαν την ευλογιά, η οποία βρήκε πρόσφορο έδαφος στους αυτόχθονες πληθυσμούς. Η θνησιμότητα έφτασε το 90% σε ορισμένες περιοχές, αποδεκατίζοντας εκατομμύρια ιθαγενείς, συμπεριλαμβανομένης της Αυτοκρατορίας των Αζτέκων.
- 17ος αιώνας – 1644 μ.Χ.: Η πτώση της Δυναστείας Μινγκ. Η Κίνα βυθίστηκε σε βίαιο εμφύλιο πόλεμο και εισβολή των Μαντσού (Δυναστεία Τσινγκ). Ο συνδυασμός του πολέμου, του λιμού (λόγω της Μικρής Εποχής των Παγετώνων) και της νόσου κόστισε τη ζωή σε περίπου 25 εκατομμύρια ανθρώπους.
- 18ος αιώνας – 1783 μ.Χ.: Διπλή καταστροφή. Ο Λιμός της Τσαλίσα στην Ινδία (έως 11 εκατομμύρια νεκροί) συνέπεσε με την έκρηξη του ηφαιστείου Λάκι στην Ισλανδία. Η τοξική ομίχλη που εκλύθηκε μόλυνε τις σοδειές στην Ευρώπη, προκαλώντας λιμό και ασθένειες.
- 19ος αιώνας – 1816 μ.Χ.: Η «Χρονιά χωρίς Καλοκαίρι». Η έκρηξη του ηφαιστείου Ταμπόρα (1815) βύθισε τον πλανήτη σε παγκόσμια πτώση θερμοκρασίας. Ο παγετός, οι πλημμύρες και η αδιάκοπη βροχή κατέστρεψαν τις σοδειές σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική, προκαλώντας εκτεταμένο λιμό και ταραχές.
- 20ός αιώνας – 1918 μ.Χ.: Η Ισπανική Γρίπη. Ενώ ο κόσμος συνήλθε από τις φρίκες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η πανδημία σάρωσε τον πλανήτη, σκοτώνοντας εκτιμώμενους 50 εκατομμύρια ανθρώπους. Το τέλος του πολέμου άφησε εκατομμύρια εκτοπισμένους, με κατεστραμμένες οικονομίες και την έναρξη της Ερυθράς Τρομοκρατίας στη Ρωσία.
- 21ος αιώνας – 2020 μ.Χ.: Η Πανδημία COVID-19. Η παγκόσμια κρίση του κορωνοϊού οδήγησε σε θανάτους, καθολικά lockdown και παγκόσμια οικονομική ύφεση. Η ψυχολογική πίεση, οι τεράστιες πυρκαγιές (Αυστραλία, Καλιφόρνια) και οι καταστροφικές εκρήξεις (όπως του λιμανιού της Βηρυτού) συνέβαλαν στο συνολικό χάος.