Η ελληνική γλώσσα κρύβει συχνά εκπλήξεις πίσω από ονόματα τόπων και τροφών που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, το Καρπενήσι, με το «θαλασσινό» όνομα, και το δημοφιλές χοιρινό φιλέτο, το ψαρονέφρι.
Η ορεινή πρωτεύουσα με το «θαλασσινό» όνομα: Καρπενήσι
Ο νομός Ευρυτανίας είναι μια κατεξοχήν ορεινή περιοχή με περίπου 20.000 κατοίκους. Το όνομα της πρωτεύουσας, Καρπενήσι, μπορεί να παραπέμπει στη θάλασσα, ωστόσο η πόλη είναι περικυκλωμένη μόνο από βουνά. Για την προέλευση της ονομασίας υπάρχουν πολλές θεωρίες, αλλά δύο ξεχωρίζουν:
- Η βλάχικη εκδοχή (Kárpinu + is): Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, η λέξη έχει βλάχικη καταγωγή και προέρχεται από το «kárpinu», το οποίο συνδυάζει τη λατινική ρίζα «carpinus» (που σημαίνει οστρύα, ένα είδος δέντρου) με την κατάληξη «-iş/isu» που υποδηλώνει τόπο. Επομένως, Καρπενίσι σημαίνει «ο τόπος με τις πολλές οστρύες». Η ύπαρξη Βλάχων στην περιοχή είναι επιβεβαιωμένη από τη βυζαντινή περίοδο, με το Καρπενήσι να αναφέρεται ως Βλαχοχώρι σε τουρκικό κατάστιχο του 1454.
- Η τουρκική εκδοχή (Kar Benis): Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι η λέξη έχει τουρκική καταγωγή, προερχόμενη από το «Kar Benis», που σημαίνει «χιονοσκεπής τόπος», μια εξήγηση που ταιριάζει απόλυτα με το ορεινό τοπίο της Ευρυτανίας.
Ψαρονέφρι: Μια αρχαία ελληνική «σύνθεση»
Το ψαρονέφρι είναι το φιλέτο του χοιρινού κρέατος, γνωστό για το ότι περιέχει λιγότερο λίπος σε σύγκριση με άλλα κομμάτια του ζώου. Και εδώ, η ονομασία είναι παραπλανητική, καθώς δεν έχει καμία σχέση με το ψάρι.
Η λέξη είναι σύνθετη και προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά:
- Ψόαι (Ψόα): Στα αρχαία ελληνικά ονομάζονταν οι οσφυϊκοί μύες (οι μύες της οσφύος).
- Νεφρί (Νεφρός): Η λέξη αναφέρεται στο νεφρό.
Επομένως, το Ψαρονέφρι (Ψόαι + Νεφρί) δεν είναι παρά οι μύες που περιβάλλουν τα νεφρά του χοιρινού κρέατος. Μία απλή και λογικοφανής εξήγηση, αρκεί να γνωρίζει κανείς τα «μυστικά» της ελληνικής γλώσσας!