ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ
ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
Η ιστορία των Ολυμπιακών αγώνων συνδέεται αναπόσπαστα με την Ελληνική ιστορία. Καθώς όμως αυτή χάνεται μέσα στα σκοτάδια του μακρινού παρελθόντος, είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντήσουμε με βεβαιότητα για το πότε άρχισαν οι Ολυμπιακοί αγώνες.
Βασιζόμενοι όμως σε στοιχεία αρχαιολόγων αλλά και σε διάφορες μυθικές παραδόσεις μπορούμε να κάνουμε κάποιες υποθέσεις για την αρχή τους.
Μερικοί υποστηρίζουν, ότι η αρχή τους ανάγεται στους μυθικούς χρόνους και θεωρούν ως ιδρυτή τους τον Κουρίτη (Κρητικό) Ιδαίο Δάκτυλο Ηρακλή ή Παραστάτη. Αυτός μαζί με τα αδέλφια του Επιμήδη, Παιωναίο, Ίασο και Ακεσίδα, είχαν αναλάβει την προστασία του Δία μέχρι αυτός να μεγαλώσει. Όταν ο Δίας έγινε έφηβος, οι Ιδαίοι Δάκτυλοι έφυγαν από την Κρήτη και εγκαταστάθηκαν στην Ολυμπία. Εκεί ο Ιδαίος Ηρακλής οργάνωσε αγώνες δρόμου, όπου και νίκησε.
Άλλοι όμως υποστηρίζουν ότι ο ήρωας και ημίθεος Ηρακλής , γιος της Αλκμήνης , ίδρυσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες ύστερα από την ήττα του βασιλιά Αυγεία. Συγκεκριμένα λέγεται ότι ο Ηρακλής, για να πανηγυρίσει τη νίκη του οργάνωσε αγώνες δρόμου.
Σύμφωνα με έναν άλλο μύθο τους Ολυμπιακούς αγώνες ίδρυσε ο Πέλοπας, που είχε θανατωθεί από τον πατέρα του, αλλά τον ανάστησε ο Δίας και ίδρυσε τους αγώνες στο γάμο του με την Ιπποδάμεια.
Πάντως, όση δόση αλήθειας κι αν έχουν τα παραπάνω, κανείς δε γνωρίζει με σιγουριά πότε ακριβώς ξεκίνησαν οι Ολυμπιακοί αγώνες.
Η μόνη πραγματική πρώτη απόδειξη της έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων, χρονολογείται στα 776 π. Χ. στο ιερό δάσος της Αρχαίας Ολυμπίας. Το δάσος αυτό λέγεται ακόμη και σήμερα ” Ιερά Άλτις”. Πρώτος Ολυμπιονίκης ήταν ο Κόροιβος από την Ηλεία.
Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν – και όχι άδικα – ότι η “Ιερά Άλτις ” ήταν ο πιο όμορφος τόπος. Εκεί ενώνονται δύο μεγάλα ποτάμια, ο Αλφειός και ο Κλαδεός. Το ιερό δάσος βρίσκεται κάτω από τη σκιά του Κρονίου λόφου.
Οι Ολυμπιακοί αγώνες καταργήθηκαν το 393-4 μ. Χ. από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο, επειδή τους θεώρησε μέσο έκφρασης ειδωλολατρίας. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου τυχαία κάηκε σε μια πυρκαγιά. Μερικά χρόνια αργότερα καταστράφηκαν οι ναοί του Δία και της Ήρας.
Οι Αρχαίοι Έλληνες ήθελαν να τιμήσουν τον πατέρα των θεών και ανθρώπων, τον Ολύμπιο Δία. Για να του δείξουν τη μεγάλη αγάπη και τη λατρεία τους, έκαναν τους αγώνες. Πίστευαν ότι ο θεός ευχαριστιόταν με τις ειρηνικές τους εκδηλώσεις. Πριν από τους αγώνες οι αθλητές έδιναν όρκο στο Δία. Έτσι δημιουργήθηκε ισχυρός δεσμός μεταξύ της θρησκείας και των Ολυμπιακών αγώνων.Οι Ολυμπιακοί αγώνες τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια. Το διάστημα που μεσολαβούσε μεταξύ δύο Ολυμπιακών αγώνων ονομαζόταν ” Ολυμπιάδα “. Οι Αρχαίοι Έλληνες δε μετρούσαν το χρόνο όπως εμείς σήμερα. Τον μετρούσαν με τις ” Ολυμπιάδες ” .
Οι αγώνες γίνονταν κατά την διάρκεια του καλοκαιριού.
Σύμφωνα με τη παράδοση, οι πρώτοι δεκατρείς Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν μόνο ένα αγώνισμα. Το ” στάδιο ” . το στάδιο ήταν μία απόσταση 192,7 μ., δηλαδή όσο το μήκος του αρχαίου σταδίου. Οι αθλητές έτρεχαν από τη μία άκρη του σταδίου και τερμάτιζαν στην άλλη.
Σιγά σιγά προστέθηκαν και άλλα αγωνίσματα όπως:
- Από τη 14η Ολυμπιάδα προστέθηκε ο Δίαυλος
(δρόμος δύο σταδίων)
- Στη 15η ο Δόλιχος (δρόμος 4670 μ. )
- Στη 18η Ολυμπιάδα προστέθηκε το Πένταθλο που περιλάμβανε ( σταδίου δρόμο , πήδημα σε μήκος , ακοντισμό , δισκοβολία και πάλη. )
- Στην 23η η Πυγμή
- Στην 33η το Παγκράτιο
- Στην 65η Ολυμπιάδα ο Οπλίτης Δρόμος που γινόταν την τελευταία μέρα των αγώνων.
Οι αθλητές έτρεχαν με χάλκινη αμυντική πανοπλία. Ο αγώνας αυτός ήταν μάλλον επικήδειος ή γινόταν για να τιμηθεί κάποιος ήρωας.
Ο Δρόμος
Το άθλημα του δρόμου είναι αναντίρρητα η αρχαιότερη μορφή αθλητικού συναγωνισμού. Η μυθολογική εφεύρεση του αθλήματος βρίσκεται σε μύθους όπως αυτός του Ηρακλή.
Το άθλημα είναι τόσο αρχαίο, που είναι αδύνατο να εξακριβώσουμε τον ακριβή χρόνο και τόπο εμφάνισής του. Λόγω της σημαντικής παρουσίας του αθλήματος του δρόμου στην αρχαία ελληνική μυθολογία δεν μας εκπλήσσει η σημασία που του αποδιδόταν.
Τα παιδιά διδάσκονταν από μικρή ηλικία τις τεχνικές και τη φιλοσοφία του δρόμου, άθλημα που καθιερώθηκε ως μόνιμο στοιχείο της εκπαίδευσης των παιδιών.
Εξοπλισμός
Κάποτε, οι δρομείς φορούσαν ένα κομμάτι ύφασμα γύρω από τη μέση τους. Αυτό αργότερα εγκαταλείφθηκε και οι αθλητές έτρεχαν εντελώς γυμνοί. Μόνη εξαίρεση ήταν ο οπλίτης δρόμος, στον οποίο οι αθλητές φορούσαν κράνος και περικνημίδες και κρατούσαν ασπίδες.
Ένα άλλο σημαντικό εξάρτημα ήταν η ύσπληξ, που εξασφάλιζε
την ταυτόχρονη εκκίνηση των δρομέων.
Είδη και κανόνες του αγωνίσματος
Υπήρχαν τα ακόλουθα είδη δρόμου:
- το στάδιο (μήκος ενός σταδίου, 200 μ.)
- ο δίαυλος (μήκος δύο σταδίων, 400 μ.)
- ο δόλιχος (δρόμος αντοχής μεταξύ 7-24 σταδίων,
δηλαδή 1.400-4.800 μ.)
- ο οπλίτης δρόμος (δρόμος ταχύτητας μεταξύ 2-4 σταδίων,
δηλαδή 400-800 μ.)
Όλοι οι δρομείς ξεκινούσαν ταυτόχρονα μ’ ένα συγκεκριμένο
σύνθημα. Όσοι ξεκινούσαν νωρίς, μαστιγώνονταν ή και αποβάλλονταν. Υπήρχε ένας κώδικας τιμής που ακολουθούσαν όλοι οι αθλητές.
Μερικές βασικές αρχές του κώδικα αυτού ήταν ότι δεν επιτρέπονταν να εμποδίζουν τους αντιπάλους τους σπρώχνοντας, χτυπώντας ή κρατώντας τους και, πάνω από όλα, οι αθλητές απείχαν από τη δωροδοκία ή τη μαγεία.
Χαρακτηριστικά του καλού δρομέα
Καθώς ο δρόμος ήταν η πιο πρακτική και κοινή μορφή άσκησης και αθλητισμού στην αρχαία Ελλάδα, δεν υπήρχε ποτέ έλλειψη καλών αθλητών σ’ αυτό τον τομέα. Οι αθλητές αυτής της περιόδου φημίζονταν για την αφάνταστη αντοχή τους, τη δύναμη και την ταχύτητά τους.
Αρματοδρομίες
Η αρματοδρομία ή αρματηλασία ήταν παλιό άθλημα. Αρχικά όμως το άρμα χρησιμοποιήθηκε στον πόλεμο. Το άρμα που έσυραν δύο άλογα λεγόταν ” συνωρίς ” και το άρμα με τέσσερα άλογα ” τέθριππον “. Στο άρμα συνωρίς ο ένας από τους δύο αναβάτες ήταν ο ηνίοχος και ο άλλος ο ” παραιβάτης “, που ήταν και ο πολεμιστής.
Στους Ολυμπιακούς αγώνες οι αρματοδρομίες γίνονταν αρχικά με “τέθριππα”. Οι αγώνες με “συνωρίδες” άρχισαν 270 χρόνια αργότερα. Αναφέρεται επίσης ότι στην 70η Ολυμπιάδα πρωτάρχισε κι αγώνας με “απήνη “, άρμα που το έσερναν δύο μουλάρια. Το αγώνισμα καταργήθηκε ύστερα από 15 Ολυμπιάδες, γιατί τα ζώα αυτά ήσαν δύστροπα και δημιουργούσαν προβλήματα.
Στις αρματοδρομίες το στεφάνι της νίκης το έπαιρνε ο ιδιοκτήτης των αλόγων και όχι ο οδηγός του άρματος. Ήταν το μόνο αγώνισμα που μπορούσαν να πάρουν μέρος οι γυναίκες χωρίς οι ίδιες να παρευρίσκονται στην Ολυμπία.
Η Κυνίσκα, η κόρη του βασιλιά Αρχίδαμου και αδελφή του Αγησίλαου, ήθελε με όλη της την καρδιά να πάρει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτό όμως απαγορευόταν αυστηρά από τον Ολυμπιακό νόμο.Η ίδια έτρεφε άλογα που πήραν μέρος στους αγώνες και κέρδισαν Τότε η Κυνίσκα, μιας και τα άλογα ήταν δικά της στέφθηκε Ολυμπιονίκης. Το όραμά της έγινε αληθινό και το όνομά της έμεινε στην ιστορία.
Πάλη
Προέλευση: Ο πρώτος αγώνας πάλης στους Ολυμπιακούς Αγώνες καταγράφτηκε το 708 π.Χ.
Μεγάλη αξία δινόταν στην πάλη, ως μορφή στρατιωτικής άσκησης χωρίς όπλα. Υπήρχαν δύο ξεχωριστές μορφές στο αγώνισμα, που διέφεραν στις λαβές και την μέθοδο ανάδειξης του νικητή.
Παραλλαγές:
Ορθία Πάλη Σκοπός αυτού του είδους πάλης ήταν απλώς να ρίξουν τον αντίπαλο στο έδαφος. Τρεις πτώσεις σήμαιναν μια ήττα για τον αντίπαλο και ο νικητής αποκαλείτοτριακτήρ. Ο αγώνας συνεχιζόταν μέχρι να βγει νικητής ο ένας.
Ορθία Πάλη Σκοπός αυτού του είδους πάλης ήταν απλώς να ρίξουν τον αντίπαλο στο έδαφος. Τρεις πτώσεις σήμαιναν μια ήττα για τον αντίπαλο και ο νικητής αποκαλείτοτριακτήρ. Ο αγώνας συνεχιζόταν μέχρι να βγει νικητής ο ένας.
Κάτω πάλη
Η νίκη σ’ αυτό το αγώνισμα, εξαρτιόταν από το να παραδεχτεί την ήττα του ο ένας αθλητής. Ήττα σήμαινε να σηκώσει το δεξί του χέρι.
Κανόνες του παιχνιδιού :
- Δεν επιτρέπονταν τα χτυπήματα.
- Επιτρέπονταν οι τρικλοποδιές.
- Δεν επιτρέπονταν τα δαγκώματα και ο αγώνας έξω από τα όρια του σκάμματος.
- Δεν γινόταν διαφοροποίηση κατά βάρος.
Οι παλαιστές αλείφονταν με λάδι ελιάς και μετά πουδράρονταν για να πιάνονται πιο εύκολα. Ο αγώνας γινόταν στο κήρωμα, μια λασπωμένη αρένα.
Χαρακτηριστικά του καλού παλαιστή:
Αφού δεν υπήρχε πρόβλεψη για το βάρος των αθλητών στους Ολυμπιακούς, είναι φανερό ότι το άθλημα απαιτούσε δυνατή και ανθεκτική κατασκευή. Ένας ιδιαίτερος συνδυασμός ευκινησίας, τεχνικής και πονηριάς ήταν επίσης απαραίτητος.
Το άλμα
Το άλμα γίνονταν και σε μήκος και σε ύψος, πιθανότατα δε και τριπλούν , αν και δεν αναφέρεται πουθενά επίσημα αγώνισμα τριπλούν. Απλό συμπέρασμα υπάρχει , επειδή γράφτηκε ότι ένας αθλητής από τη Λακωνία, ο Χιόνις πήδησε 52 πόδες, περίπου 15,64μ ,αλλά και ο Φάϋλλος ο Κροτωνιάτης είχε πηδήσει 55 πόδες που αντιστοιχούν με 16,55 μέτρα, που είναι μια πολύ μεγάλη επίδοση φυσικά για τριπλούν.
Οι άλτες χρησιμοποιούσαν κατά το άλμα και ” αλτήρες” , βάρους 4,629 κιλών της Ολυμπίας και 2,018 κιλών της Κορίνθου. Κρατούσαν , σε κάθε χέρι από έναν αλτήρα και όταν το σώμα αιωρείτο, πετούσαν προς τα πίσω τους αλτήρες για να πετύχουν μεγαλύτερο άλμα.
Ο Δίσκος
Ο Δίσκος ήταν και αυτός ένα πολύ παλιό αγώνισμα. Έριχναν τον δίσκο με τον κλασικό τρόπο, όπως φαίνεται και από τον περίφημο δισκοβόλο του Μύρωνα που βρίσκεται στο μουσείο της Ρώμης. Ο τρόπος αυτός διατηρήθηκε και στην εποχή μας, αλλά καταργήθηκε τελευταία.
Ο δίσκος ήταν από λιθάρι ή από χυτό σίδερο αλλά και από ξύλο με σφυρηλατημένο χαλκό. Ήταν πλάκες περιφερειακές με διάμετρο περίπου 17-30 εκατοστά και βάρος μεταξύ 1,353 και 4,758 κιλών. Βρέθηκαν τέτοιοι δίσκοι, αλλά οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι πρόκειται για αναθήματα.
Παγκράτιο
Το πιο επικίνδυνο αγώνισμα. Το Παγκράτιο ήταν πάλη και πυγμαχία μαζί. Οι Αρχαίοι Έλληνες έδιναν μεγάλη σημασία στην απόκτηση πολεμικών ικανοτήτων. Το Παγκράτιο πήρε το όνομα από τη λέξη παγκράτης, που σημαίνει πολύ δυνατός – παντοδύναμος. Παγκράτη συνήθως αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες το Δία και τον Ηρακλή.
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
Ακόντιο: Το αρχαιοελληνικό ακόντιο ήταν ένα όπλο που είχε ένα κοντάρι και μια μεταλλική αιχμή που του επέτρεπε να σφηνώνεται στο έδαφος, όταν προσγειωνόταν.
Άκων, ακοντιστής, αγκύλη : Ο άκων είναι ένα ελαφρύ κοντάρι, που εκσφενδονίζεται από τον ακοντιστή με τη βοήθεια της αγκύλης, μιας λωρίδας από δέρμα που σχημάτιζε θηλιά, μήκους περίπου δύο μέτρων.
Αλτήρας: Ο αλτήρας είναι ένα μικρό βάρος που χρησιμοποιείται από τους άλτες για να βελτιώσουν την επίδοσή τους.
Απήνη : Τύπος αρματοδρομίας με δύο ημίονους (εμφάνιση 500 π.Χ.).
Γυμνάσιο : Το γυμνάσιο είναι χώρος άσκησης όπου οι αθλητές ασκούνταν γυμνοί.
Δίαυλος : Ο δίαυλος ήταν ένας αγώνας δρόμου που ήταν δυο φορές το Στάδιο σε μήκος.
Δόλιχος : Ο δόλιχος ήταν αγώνας αποστάσεως.
Εκεχειρία : Ιερή ανακωχή που ίσχυε για όλη τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.
Έμβολο : Ένα λίθινο ή ξύλινο χώρισμα που χρησιμοποιούταν για να χωρίσει το στίβο όπου γίνονταν αρματοδρομίες.
Ηραία : Αγώνας δρόμου για γυναίκες στην Ολυμπία προς τιμήν της θεάς Ήρας
Ιμάντες : Λωρίδες από δέρμα βοδιού που τύλιγαν οι πυγμάχοι γύρω από τις πρώτες κλειδώσεις των δαχτύλων, τις παλάμες, τους καρπούς και το βραχίονα. Αργότερα, προστέθηκαν λωρίδες από σκληρότερο δέρμα γύρω από τις κλειδώσεις για να γίνουν τα χτυπήματα δυνατότερα.
Ίππιος δρόμος : Ο ίππιος δρόμος είναι ένας αγώνας μικρής απόστασης μήκους τεσσάρων σταδίων ή 800 αρχαίων ποδιών.
Ιπποδρόμιο : Το ιπποδρόμιο είναι ο στίβος για τα ιππικά αγωνίσματα.
Παγκράτιον : Το παγκράτιο είναι ένα αρχαιοελληνικό αγώνισμα που συνδύαζε την πάλη και την πυγμαχία χωρίς περιορισμούς, εκτός από τα δαγκώματα και τις σουβλιές στα μάτια.
Παλαίστρα : Η παλαίστρα ήταν ο χώρος όπου ασκούνταν οι αθλητές για τους αγώνες.
Πένταθλο : Αθλητικός αγώνας με πέντε διαφορετικά αγωνίσματα: το στάδιο, το άλμα, το ακόντιο, τον δίσκο και την πάλη.
Πίρος : Χάλκινο έλασμα που στερέωνε τον τροχό στον άξονα του άρματος.
Σπονδοφόροι : Αγγελιοφόροι που μετέφεραν την αναγγελία της ιερής εκεχειρίας και ανακοίνωναν την ημερομηνία των Ολυμπιακών Αγώνων.
Στάδιο : Το στάδιο είναι μια ειδική κατασκευή για αθλητικούς αγώνες και άλλες εκδηλώσεις με κοινό. Η λέξη αρχικά σήμαινε μονάδα μέτρησης ισοδύναμη με 600 πόδια, που ήταν το μήκος του αγώνα δρόμου στους αρχαίους Ολυμπιακούς και το συνολικό μήκος των αρχαιοελληνικών σταδίων.
Στάδιον : Ένα στάδιον έχει μήκος 200 αρχαία πόδια. Το στάδιον αρχικά ήταν μονάδα μέτρησης μήκους 600 ποδών, και έδωσε τ’ όνομά του στον αγώνα δρόμου της ίδιας απόστασης.
Στλεγγίδα : Η στλεγγίδα ήταν ένα εργαλείο που χρησιμοποιούσαν για να τρίβουν το δέρμα μετά το μπάνιο. Οι αθλητές μ’ αυτό αφαιρούσαν τον ιδρώτα, τη σκόνη και το λάδι από το δέρμα τους.
Συνωρίς : Τύπος αρματοδρομίας είτε με δύο άλογα (αρχίζοντας το 408 π.Χ.) είτε με δύο πουλάρια (αρχίζοντας το 268 π.Χ.).
Τέθριππο : Τύπος αρματοδρομίας, είτε με τέσσερα άλογα (αρχίζοντας το 680 π.Χ.) είτε με τέσσερα πουλάρια (αρχίζοντας το 384 π.Χ.).
Τρίποδας : Ο τρίποδας ήταν μια βάση με τρία πόδια που συχνά προσφερόταν ως έπαθλο στους αρχαιοελληνικούς αγώνες
Διάσημοι Ολυμπιονίκες της Αρχαιότητας
Θεαγένης Θάσιος (παγκρατιαστής) Ο Θεαγένης ήταν γιος ενός ιερέα στο ναό του Ηρακλή, στη Θάσο. Μερικοί πίστευαν ότι ήταν στην πραγματικότητα γιος κάποιου θεού, που, μεταμφιεσμένος, κοιμήθηκε με τη μητέρα του.
Ο Θεαγένης έγινε διάσημος σε ηλικία εννέα χρονών. Τότε λέγεται ότι έκλεψε το χάλκινο άγαλμα ενός θεού από τη βάση του και το κουβάλησε σπίτι του. Μερικοί στη Θάσο εξοργίστηκαν τόσο από αυτή του την πράξη, που ήθελαν να τιμωρηθεί με θάνατο, αλλά στο τέλος η τιμωρία του ήταν να κουβαλήσει το άγαλμα πίσω στη θέση του, πράγμα που κι έκανε.
Ο Θεαγένης έγινε ολυμπιονίκης τόσο στην πυγμαχία όσο και στο παγκράτιο. Νίκησε επίσης σε αναρίθμητους άλλους αγώνες σε όλη την Ελλάδα κατακτώντας μεγάλη δόξα για τον ίδιο και την πατρίδα του τη Θάσο και κάνοντας τους Θάσιους υπερήφανους .
Λεωνίδας ο Ρόδιος (δρομέας)
Ο Λεωνίδας έγινε διάσημος και τελικά θεοποιήθηκε για τις νίκες του στο στάδιο, το δίαυλο και τον οπλίτη δρόμο. Ο Λεωνίδας νίκησε και στα τρία αγωνίσματα σε τέσσερις διαδοχικές Ολυμπιάδες.
Αυτό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό γιατί και τα τρία αγωνίσματα ήταν αγωνίσματα δρόμου. Ήταν πιο δύσκολο να διατηρήσεις την αντοχή και την ταχύτητά σου σ’ ένα τέτοιο χρονικό διάστημα, παρά να διατηρήσεις τη δύναμη που απαιτούν τα βαριά αγωνίσματα. Γι’ αυτό το λόγο, τα κατορθώματα του Λεωνίδα έγιναν πιο γνωστά από εκείνα άλλων, που νίκησαν σε συνεχόμενες Ολυμπιάδες στα βαριά αθλήματα.
Μίλων ο Κροτωνιάτης (παλαιστής)
Ο Μίλων νίκησε την πρώτη του Ολυμπιάδα στην πάλη παίδων. Αργότερα είχε πέντε νίκες στην πάλη ανδρών.
Υπάρχουν πολλές ιστορίες για τους άθλους του, όπως όταν κουβάλησε μια αγελάδα στους ώμους ή συγκράτησε την κεντρική κολόνα μιας αίθουσας ενώ έπεφτε για να προλάβουν να ξεφύγουν όλοι.
Όταν μια γειτονική πόλη κήρυξε πόλεμο στον Κρότωνα, ο Μίλων λέγεται ότι βγήκε μπροστά και συνάντησε τους εχθρούς μ’ ένα ρόπαλο, ακολουθούμενος από τους κατοίκους της πόλης. Σκότωσαν πολλούς και έτρεψαν τους υπόλοιπους σε φυγή.
Ο Μίλων έζησε μια δοξασμένη ζωή αλλά το τέλος του ήταν τραγικό. Μια μέρα στο δάσος είδε έναν κορμό δέντρου που μόλις είχε κοπεί, με σφήνες μπηγμένες μέσα του με σκοπό να τον ανοίξουν.
Τότε αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τα χέρια του για να τον ανοίξει, αλλά καθώς προσπαθούσε, οι σφήνες πετάχτηκαν και τα χέρια του παγιδεύτηκαν μέσα στον κορμό. Δεν τα κατάφερε να απελευθερωθεί και όταν ήρθε η νύχτα τον σκότωσαν τα άγρια ζώα
Διαγόρας ο Ρόδιος (πυγμάχος) Ο Διαγόρας ήταν διάσημος για τις πολλές του νίκες ως πυγμάχος. Περισσότερο απ’ αυτό όμως ήταν διάσημος για το ύφος της πυγμαχίας του. Ο Διαγόρας ποτέ δεν απέφευγε ένα χτύπημα και τηρούσε πάντα σχολαστικά τους κανόνες. Οι θεατές τρελαίνονταν γι’ αυτό τον ευθύ, γενναίο τρόπο με τον οποίο πυγμαχούσε. Έγινε γνωστός ως άνθρωπος με χάρη και αξιοπρέπεια. Τα παιδιά και ταεγγόνια του έγιναν κι αυτά ολυμπιονίκες.
Στην 83η Ολυμπιάδα, ο Διαγόρας ήταν εκεί για να δει τον έναν γιο του να γίνεται ολυμπιονίκης στην πυγμαχία και τον άλλο στο παγκράτιο.
Στην ίδια Ολυμπιάδα, οι θεοί πρόσφεραν στο Διαγόρα τιμημένο θάνατο στα χέρια των στεφανωμένων γιων του.
Μελαγκόμας ο Κάριος (πυγμάχος)
Ο Μελαγκόμας έγινε διάσημος για τη μοναδική του τεχνική στην πυγμαχία. Κέρδισε πολλές νίκες, αλλά ποτέ δεν τραυματίστηκε, ούτε και τραυμάτισε κανέναν αντίπαλό του. Ο Μελαγκόμας πίστευε ότι το να πληγώσεις κάποιον ή να πληγωθείς, φανέρωνε έλλειψη γενναιότητας. Οι θεατές απολάμβαναν να τον βλέπουν να αμύνεται στα χτυπήματα του αντιπάλου του χωρίς να τον χτυπάει.
Τελικά άφηνε τους αντιπάλους του τόσο εξαντλημένους και απογοητευμένους που δεν μπορούσαν να τον χτυπήσουν, ώστε παραιτούνταν και παραδέχονταν την ήττα τους.
Ηρόδωρος ο Μεγαρεύς (σαλπιγκτής) Ο Ηρόδωρος ήταν άνθρωπος γνωστός για το τεράστιο μέγεθός του. Ήταν νικητής του διαγωνισμού σαλπιγκτών για 10 συνεχείς Ολυμπιάδες, που κάλυπταν διάστημα σχεδόν 40 χρόνων και του έφεραν τεράστια δόξα.
Βοήθησε επίσης το βασιλιά Δημήτριο, τον Πολιορκητή να κυριεύσει την πόλη του Άργους φυσώντας πολύ δυνατά με δύο σάλπιγγες ταυτόχρονα και εμψυχώνοντας τους στρατιώτες.
Πρώτες απόπειρες
Στον αρχαιοελληνικό κόσμο οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν σύμβολο της ενότητας όλων των ελληνικών πληθυσμών. Οι Έλληνες δεν έχουν ξεχάσει αυτό το ιδεώδες· μόλις ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος στις αρχές του 19ου αιώνα, έγιναν στην Ελλάδα πολλές προσπάθειες να αναβιώσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το 1833 ο ποιητής Αλέξανδρος Σούτσος, ανακαλούσε τον ένδοξο και ειρηνικό χαρακτήρα των Ολυμπιακών Αγώνων. Η ποίησή του έστελνε το μήνυμα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων.
Από την αρχαία Ολυμπία… Η ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων είχε συλληφθεί από τις αρχές του 19ου αιώνα. Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, οι κάτοικοι της Ολυμπίας αποφάσισαν να αποδείξουν ότι ήταν απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων αναβιώνοντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ζάππειοι Ολυμπιακοί Αγώνες Αντίθετα με την κοινή άποψη, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896 δεν ήταν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες: οι Έλληνες είχαν αναβιώσει τους Ολυμπιακούς πολύ πριν γεννηθεί ο Coubertin. Διοργάνωσαν τους Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα τέσσερις φορές, το 1859, 1870, 1875 και το 1889.
Γιατί αναβιώθηκαν οι αρχαίοι Ολυμπιακοί
Η ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων δεν ήταν μια παραξενιά της φαντασίας, αλλά το λογικό αποτέλεσμα μιας μεγάλης κίνησης. Ο 19ος αιώνας είδε παντού την αναγέννηση του ενδιαφέροντος για τη φυσική άσκηση[…] Ταυτόχρονα, οι μεγάλες εφευρέσεις, ο σιδηρόδρομος και ο τηλέγραφος, εκμηδενίζουν τις αποστάσεις και οι άνθρωποι αρχίζουν να ζουν ένα νέο τρόπο ζωής, τα έθνη έρχονται σε επαφή και μαθαίνουν να γνωρίζονται καλύτερα και αμέσως ανακαλύπτουν τη χαρά της σύγκρισης μεταξύ τους· και εκείνο που κατάφερνε η μια φυλή ήθελε να προσπαθήσει και η άλλη.
Οι παγκόσμιες εκθέσεις συγκέντρωσαν στο ίδιο σημείο της γήινης σφαίρας τα προϊόντα των πιο απομακρυσμένων χωρών· τα φιλολογικά ή επιστημονικά συνέδρια έφεραν κοντά τις πιο διαφορετικές πνευματικές δυνάμεις. Πώς λοιπόν να μην επιθυμήσουν να συναντηθούν και οι αθλητές, τη στιγμή που η άμιλλα είναι το κύριο θεμέλιο του αθλητισμού και σχεδόν ο ίδιος ο λόγος ύπαρξής της;
“ Βαρόνος Pierre de Coubertin, 1896.
Με σκοπό να εξυψώσουν την έννοια του ανταγωνισμού και να τη μεταμορφώσουν σε ευγενή άμιλλα, οι αντιπρόσωποι όλων των εθνών επέλεξαν μια μέθοδο: τη “σύσταση περιοδικών αγώνων στους οποίους να συναντιούνται οι αντιπρόσωποι όλων των χωρών και των αγωνισμάτων υπό την σκέπη του μόνου θεσμού που μπορούσε να τους δώσει μεγαλείο και δόξα, της κλασικής Αρχαιότητας. Αυτό δεν σήμαινε παρά την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων· το όνομα επιβλήθηκε μόνο του, ούτε και ήταν δυνατό να βρεθεί άλλο.
” Βαρόνος Pierre de Coubertin, 1896.
Το παραπάνω κείμενο ιχνογραφεί αδρά το τι πίστευαν το 19ο αιώνα για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Ωστόσο, δε λεει τίποτα για τις πρώτες απόπειρες των Ελλήνων ν’ αναβιώσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, πολύ πριν γεννηθεί ο Βαρόνος de Coubertin.
Πολλά χρόνια αργότερα, το 1896, έγιναν στην Αθήνα, την πρώτη διοργανώτρια πόλη, οι Πρώτοι Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες.
Η επιλογή της Αθήνας ήταν μια συμβολική αναγνώριση της προσφοράς της Ελλάδας στο δυτικό πολιτισμό. Πολλοί συνεισέφεραν στην πραγματοποίηση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Το 19ο αιώνα, η κοινωνική δομή των εθνικών κρατών ήταν ιδανική για την αποδοχή της Ολυμπιακής Ιδέας σε ένα καινούργιο -εθνικό- πλαίσιο.
Ο συμβολισμός των Ολυμπιακών Αγώνων μάς δείχνει σήμερα τη διαδικασία με την οποία οι άνθρωποι μάθαιναν τις νέες έννοιες της εποχής τους.
O Βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν
Η συμβολή του στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες πιθανόν να ήταν μια μακρινή ανάμνηση του παρελθόντος χωρίς το όραμα του Βαρόνου Πιέρ ντε Κουπερτέν και μερικών άλλων ανθρώπων της εποχής του. Το όραμα του φωτισμένου αυτού Γάλλου και των άλλων οραματιστών που προηγήθηκαν και κυρίως των Ε. Ζάππα, Δ. Βικέλα κ. α. ήταν να ζωντανέψουν και πάλι τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Γεννήθηκε το 1863 στο Παρίσι. Αγάπησε τα σπορ και ασχολήθηκε ενεργά με την ξιφασκία, την κωπηλασία, την πυγμαχία και την ποδηλασία. Επηρεασμένος από επισκέψεις του στη Βρετανία εργάστηκε σκληρά να εισαχθεί το μάθημα της Φυσικής Αγωγής στα σχολεία της Γαλλίας.
Οι ιδέες του κρίθηκαν αυστηρά, ιδιαίτερα απ’ όσους δεν κατάλαβαν τη μεγάλη σημασία αυτής της προσπάθειας και τον πίκραναν. Όμως αυτός δε σταμάτησε να προσπαθεί. Ο Κουμπερτέν ήταν βέβαιος ότι ο Ελληνικός πολιτισμός και ιδιαίτερα οι Ολυμπιακοί αγώνες μπορούσαν να προσφέρουν πάρα πολλά στην ανθρωπότητα. Ξεκίνησε λοιπόν μια εκστρατεία, με σκοπό να εξασφαλίσει διεθνή υποστήριξη για την οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Το 1894 διοργάνωσε Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο στο Παρίσι με συμμετοχή 13 χωρών. Στο συνέδριο αυτό πάρθηκε η απόφαση να ξεκινήσουν και πάλι οι Ολυμπιακοί Αγώνες και μάλιστα στη χώρα που γεννήθηκαν , στη Ελλάδα. Αποφασιστική ήταν η συμβολή του Έλληνα λόγιου Δημήτρη Βικέλα.
Ο Κουμπερτέν πέτυχε να υπάρχει μια μόνιμη Επιτροπή για την οργάνωση και την επίβλεψη των Ολυμπιακών Αγώνων. Έτσι, στις 23 Ιουνίου 1894 ίδρυσε τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) και διαμόρφωσε τη δομή του Ολυμπιακού Κινήματος. Διετέλεσε Πρόεδρος της ΔΟΕ από το 1896 έως το 1925. Ασχολήθηκε με την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων ακόμα και ως προς τις λεπτομέρειες. Δημιούργησε τους πέντε Ολυμπιακούς κύκλους, το σύνθημα των αγώνων και καθιέρωσε τις διαδικασίες της τελετής έναρξης και της τελετής λήξης.
Όταν πέθανε το 1937, ζήτησε να θάψουν την καρδιά του στη Ολυμπία.
Πράγματι, η καρδιά του βρίσκεται θαμμένη σε ειδική στήλη στην Ολυμπία, όπως ο ίδιος το θέλησε.
Ζάππειοι Ολυμπιακοί Αγώνες
Εύπορος Έλληνας από τη βόρεια Ελλάδα, ο Ευάγγελος Ζάππας, εμπνευσμένος από την ιδέα του Αλεξάνδρου Σούτσου να αναβιώσουν οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες, πρότεινε στην ελληνική κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει την ίδρυση των σύγχρονων Ολυμπιακών.
Ο Α. Ρ. Ραγκαβής, Έλληνας υπουργός Εξωτερικών και λόγιος, ήταν αντίθετος:
“Το σημερινό πνεύμα είναι διαφορετικό από εκείνο της Αρχαιότητας· τα σημερινά κράτη συναγωνίζονται στη βιομηχανία και τα προϊόντα, και όχι στα στάδια”.
Σύμφωνα με το Ραγκαβή, οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί έπρεπε να εστιάσουν στην αγροτική και βιομηχανική πρόοδο και όχι στον αθλητισμό.
Γι’ αυτό, πρότεινε στο Ζάππα μια μικτή διοργάνωση που να συμπεριλαμβάνει αγροτικούς βιομηχανικούς διαγωνισμούς και αθλητικούς αγώνες, για ψυχαγωγία.
Ουσιαστικά το βιομηχανικό μέρος των Ζάππειων Ολυμπιακών διοργανωνόταν τακτικά και συγκέντρωνε περισσότερη προσοχή και πολύ περισσότερα χρήματα απ’ ό,τι το αθλητικό.
Τι είδος αγώνες ήταν λοιπόν αυτοί οι πρώτοι Ολυμπιακοί; Προσείλκυσαν τη συμμετοχή του κόσμου;
Καθώς η ανακαίνιση του αρχαίου Σταδίου δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί, οι αγώνες του 1859έγιναν στην πλατεία Λουδοβίκου (τη σημερινή πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως ή Κοτζιά, στο κέντρο της Αθήνας).
Τους παρακολούθησαν όλοι οι επίσημοι, η βασιλική οικογένεια, τα μέλη της κυβέρνησης, οι στρατιωτικές και δημοτικές αρχές και πολλές χιλιάδες κόσμου. Καθώς ήταν μια από τις πρώτες μαζικές συγκεντρώσεις ούτε ο λαός ούτε η αστυνομία είχε προηγούμενη εμπειρία για το πώς να διατηρήσουν την τάξη για τη διοργάνωση αυτή.
Το γεγονός ότι ήταν μια καινούργια εμπειρία, κάνει τους αγώνες αυτούς ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα για τη μελέτη των πρώτων μαζικών συγκεντρώσεων στην εποχή των σύγχρονων κοινωνιών. Οι αθλητικοί αγώνες είχαν περισσότερο χαρακτήρα παιχνιδιού παρά αθλητικό.
Καθώς δεν υπήρχαν αθλητές τότε, η οργανωτική επιτροπή επέτρεψε τη συμμετοχή εργατών, μεταφορέων κλπ., τους οποίους τράβηξαν τα χρηματικά έπαθλα των αγώνων.
Σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής, κατά τη διάρκεια των αγώνων συνέβησαν πολλά αστεία περιστατικά: ένας αστυνομικός, που ήταν εκεί για να επιβάλλει την τάξη, άφησε τη θέση του και συμμετείχε στους αγώνες. Ακόμη κι ένας ζητιάνος, που παρίστανε τον τυφλό, συμμετείχε στους αγώνες!
Την επόμενη μέρα, ο Τύπος επέκρινε τους αγώνες, αλλά το ιδεώδες του αθλητικού πνεύματος έγινε γενικά αποδεκτό, και αυτή ήταν η αρχή της όλης διαδικασίας των Ολυμπιακών Αγώνων.
Το πρόγραμμα και οι κανόνες των αγωνισμάτων δημοσιεύτηκαν εγκαίρως. Οι αθλητές γράφτηκαν εγκαίρως και ακολούθησαν ειδική προπόνηση, ως απαιτούμενη προετοιμασία για τους αγώνες. Τελικά, 31 αθλητές επελέγησαν για να συμμετάσχουν στους αγώνες. Το στάδιο ανακαινίστηκε και διαρρυθμίστηκε ώστε να δεχτεί το κοινό και τους επισήμους. Οι αθλητές ήταν ομοιόμορφα ντυμένοι: αθλητική περιβολή και σανδάλια στο χρώμα του δέρματος.
Υπήρχαν εννέα αγωνίσματα: τρία αρχαία αγωνίσματα της Κλασικής περιόδου, τέσσερα επίσης αρχαία αλλά όχι της ίδιας περιόδου, και δύο σύγχρονα. Τα βραβεία ήταν τόσο χρηματικά όσο και συμβολικά. Υπήρχε μια φιλαρμονική που έπαιξε κάποιον ολυμπιακό ύμνο, ειδικά γραμμένο για την περίσταση.
Οι κριτές ήταν καθηγητές του Πανεπιστημίου και υπήρχε κήρυκας για την αναγγελία των νικητών. Ο βασιλιάς έδινε το έπαθλο στον νικητή με τη συνοδεία μουσικής. Οι αγώνες του 1870 είχαν εξαιρετικά μεγάλη επιτυχία και ο Τύπος αφιέρωσε διθυραμβικά άρθρα τόσο στη διοργάνωση όσο και στη διεξαγωγή των αγώνων.
Τα τρίτα Ολύμπια οργανώθηκαν από το Διευθυντή του Δημοσίου Γυμνασίου, τον Ιωάννη Φωκιανό. Ο Φωκιανός πίστευε με πάθος ότι το ιδεώδες της γυμναστικής θα εξαπλωνόταν ξεκινώντας από τις ανώτερες τάξεις, τις μορφωμένες και καλλιεργημένες.
Γι’ αυτό ενδιαφέρθηκε για την προετοιμασία των μαθητών του Γυμνασίου και των φοιτητών. Όλοι αυτοί εκπαιδεύονταν στο Δημόσιο Γυμνάσιο της Αθήνας.
Ο Φωκιανός εισήγαγε μια σειρά από γυμναστικές ασκήσεις, εμπνευσμένες από το γερμανικό γυμναστικό σύστημα. Οι αθλητές ντύνονταν εντυπωσιακά: λευκό παντελόνι και λευκό πουκάμισο με μια μεγάλη μπλε ρίγα. Μέχρι το 1896, αυτή ήταν η επίσημη στολή γυμναστικής.
Παρά τη μεγάλη προετοιμασία και τις υψηλές προσδοκίες, αυτοί οι αγώνες δεν είχαν επιτυχία. Η βασιλική οικογένεια δεν μπόρεσε να τους παρακολουθήσει. Δεν υπήρχε αρκετός χώρος για τη μεγάλη μάζα θεατών, που τελικά γέμισε το στίβο του Σταδίου. Υπήρξε δυσαρέσκεια και υπεύθυνος θεωρήθηκε ο Φωκιανός παρά τις μεγάλες του προσπάθειες και την πολύ καλή προετοιμασία των αθλητών.
Δημήτριος Βικέλας
Ο Δημήτριος Βικέλας γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου. Από πολύ μικρός είχε κλίση στα γράμματα και μεγάλη δίψα για μάθηση. Από το 1872 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και αφοσιώθηκε στα γράμματα. Εκτός από τη συγγραφική ανέπτυξε έντονη κοινωνική και εθνική δράση.
Στο αθλητικό συνέδριο του Παρισιού το 1894 εκπροσώπησε την Ελλάδα. Συνέβαλε καθοριστικά στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων καθώς επίσης στο να γίνουν οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες της σύγχρονης εποχής στην Ελλάδα.
Διατέλεσε πρώτος Πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (1894 – 1896 ). Αφιέρωσε τη ζωή του στα Ολυμπιακά ιδεώδη και στην υπηρεσία των συνανθρώπων του.
Ο δημοσιογράφος Πέτρος Λινάρδος είναι ο άνθρωπος που έφερε στο προσκήνιο την καθοριστική συμβολή του Βικέλα στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η Ιδέα του Αλέξανδρου Σούτσου
Το 1883, η εφημερίδα “Ήλιος” δημοσίευσε ένα ποίημα του ποιητή Αλέξανδρου Σούτσου που αναφερόταν στην αναγκαιότητα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η εφημερίδα δημοσιευόταν στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα του νεογέννητου ελληνικού κράτους.
Αν ηδύνατο στην γη σας η σκιά μας να πετάξη, προς τους Υπουργούς του Θρόνου ήθελε μετόλμη κράξει Άφετε τα μικρά πάθη, τας ματαίας έριδάς σας, Άθλιοι συλλογισθήτε τ’ ήταν πάλαι η Ελλάς σας. Δεν με λέγετε πού είναι οι αρχαίοι σας αιώνες; Οι ωραίοι σας πού είναι Ολυμπιακοί Αγώνες; πού τα Παναθήναιά σας; Αι μεγάλαι τελεταί σας τα μεγάλα θέατρά σας; Πού εικόνες κι ανδριάντες, πού βωμοί και πού τεμένη; Κάθε πόλις κάθε δάσος και καθείς ναός προ πάντων ήσαν πάλαι πληθυσμένοι
Με ογήρυσιν σιγώσαν μαρμαρίνων ανδριάντων Και ηλείφετο εις πάλην ένδοξος αντίζηλός του.”
Τους βωμούς σας ξένα έθνη στόλιζαν με προσφοράς με χρυσούς ο Γύπας πίθους Και ο Κροίσος με κρατήρας και με πλάκας αργυράς και με πολυτίμους λίθους Ήγοιγε των Ολυμπίων η ενδοξοτάτη πάλη έρρεεν εις τον αγώνα λαού χείμαρρος πολύς, Και κατέβαιναν εις τούτον αθληταί οι βασιλείς, Ο Ιέρων και ο Γέλων και ο Φίλιππος και άλλοι εις Ελλήνων χιλιάδας τεσσαράκοντα εκθάμβους Ο Ηρόδοτος παρίστα στην κομψήν του ιστορίαν τους προσφάτους των θριάμβους
Ήκουεν ο Θουκυδίδης την ωραίαν αρμονίαν της πεζής ποιήσεώς του,
Επηρεασμένος από τις ιδέες του ποιήματος αυτού, ο Ευάγγελος Ζάππας πρότεινε την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Σύγχρονα σύμβολα, φλόγα, κ.τ.λ.
Τα σύμβολα που χρησιμοποιήθηκαν στην κίνηση για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, αναπαριστούν τις ιδέες του Ολυμπισμού: ειρήνη, αδελφότητα, ευγενής άμιλλα.
Ο βαρόνος Pierre de Coubertin συνέλαβε το κύριο σύμβολο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, τα χρωματιστά δαχτυλίδια.
Σύμφωνα με τον Coubertin, το καθένα από τα πέντε δαχτυλίδια συμβόλιζε μια από τις πέντε ηπείρους.
Το δέσιμο των πέντε δαχτυλιδιών, συμβόλιζε την ένωση των ηπείρων κατά τους αγώνες και αναπαριστά το ιδανικό της ειρήνης και της αδελφότητας ολόκληρου του πλανήτη.
Το 1934, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφάσισε να εμπλουτίσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες με την εισαγωγή της Ολυμπιακής φλόγας.
Η μεταφορά του πυρσού, αρχίζοντας με την τελετή της Αφής της φλόγας στην αρχαία Ολυμπία και τη μεταφορά στη διοργανώτρια πόλη, θα ήταν ένας ισχυρός δεσμός ανάμεσα στο χώρο των αρχαίων Ολυμπιακών και τις σύγχρονες διοργανώτριες πόλεις.
Η φλόγα συμβολίζει την αγνότητα που ενσαρκώνει η αιώνια νεότητα της Ολυμπιακής φιλοσοφίας. Το παγκόσμιο σύμβολο της φλόγας, θα οδηγούσε όλους τους αγωνιζόμενους να κατανοήσουν ότι είναι αναγκαίο να εργαστούν προς την κατεύθυνση της ειρήνης και της διαρκούς ενότητας της
ανθρωπότητας.
Η σύγχρονη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων βασίζεται κι αυτή στις εορταστικές τελετές. Αυτές οι τελετές συμβολίζουν την ενωμένη πνευματική κοινότητα όλων των ανθρώπων από τις διάφορες κοινωνίες. Παρά τη διαφορετική κοινωνικο-πολιτιστική προέλευση, συνεισφέρουν σε μια ειρηνική συνύπαρξη των εθνών.
ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗΣ -ΤΙΜΗ – ΔΟΞΑ
Μεγαλύτερη τιμή και δόξα δεν ήταν δυνατόν να φανταστεί ή να επιθυμήσει, κατά τους αρχαίους χρόνους Έλληνας από το να στεφτεί Ολυμπιονίκης. Οι τιμές που αποδίδονταν στους νικητές των Ολυμπιακών αγώνων ξεπερνούσαν και τα όνειρα των ίδιων.
Οι νικητές στεφανώνονταν με ένα στεφάνι από κλαδί αγριελιάς , τον ” κότινο “. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη τιμή. Όλοι οι αθλητές ήθελαν να αποκτήσουν αυτή τη διάκριση και ταξίδευαν από πολύ μακριά, για να αγωνιστούν. Δεύτερη και τρίτη θέση δεν υπήρχε, όπως σήμερα.
Ο Ολυμπιονίκης έφτανε στην πατρίδα του πάνω σε ένα θριαμβευτικό άρμα. Οι συμπατριώτες του ” γκρέμιζαν” μέρος των τειχών της πόλης τους. Αυτό με την έννοια ότι :” αφού στην πόλη γεννιούνται τέτοιοι άνδρες, δεν χρειάζονται τείχη για την προστασία τους” .
Ο Ολυμπιονίκης βέβαια στο εξής είχε πολλά προνόμια. Μεταξύ άλλων ήταν : Μόνιμη διακεκριμένη θέση στα θέατρα και στις γιορτές, ατέλεια από φορολογικές υποχρεώσεις, σύνταξη και μάλιστα, προκειμένου για Αθηναίο, σύμφωνα με νόμο του Σόλωνος, έφτανε τις πεντακόσιες δραχμές το χρόνο, ποσό τεράστιο για την εποχή εκείνη.
Στη Σπάρτη ο Ολυμπιονίκης ετρέφετο με δημόσια δαπάνη. Σε περίπτωση πολέμου εμάχετο στο πλάι του Βασιλιά. Τέλος μεγάλη ήταν η τιμή, όταν τον εξυμνούσαν οι άριστοι των ποιητών.
Aγώνες κηρύκων και σαλπιγκτών
Στην Ολυμπία διακρίθηκαν εκτός από τους αθλητές οι κήρυκες και οι σαλπιγκτές.
Αυτοί συμμετείχαν σε αγώνες που εισήχθησαν στην 96η Ολυμπιάδα (396 π.X.) και οι νικητές είχαν προνομιακό ρόλο κατά την τέλεση των αγώνων.
Πιο συγκεκριμένα, επειδή πολλοί ικανοί κήρυκες και σαλπιγκτές διεκδικούσαν την τιμή να εξαγγέλλουν τα αγωνίσματα και τους νικητές ή να σαλπίζουν στον ιππόδρομο, καθιερώθηκαν και για αυτούς αγώνες.
Έτσι, όσοι νικούσαν αποκτούσαν το προνόμιο να σαλπίζουν και να ανακοινώνουν τους αθλητές κατά την Ολυμπιάδα.
Ολυμπιακός Ύμνος
Αρχαίον πνεύμα αθάνατον, αγνέ πατέρα του ωραίου, του μεγάλου και τ’ αληθινού, κατέβα, φανερώσου, κι άστραψ’ εδώ πέρα στη δόξα της δικής σου γης και τ’ ουρανού.
Στο δρόμο και στο πάλαιμα και στο λιθάρι, στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή και με τ’ αμάραντο στεφάνωσε κλωνάρι και σιδερένιο πλάσε και άξιο το κορμί.
Κάμποι βουνά και πέλαγα φέγγουν μαζί σου σαν ένας λευκοπόρφυρος μέγας ναός και τρέχει στον ναόν εδώ προσκυνητής σου, αρχαίον πνεύμ’ αθάνατον, κάθε λαός.
Κωστής Παλαμάς – Σπύρος Σαμαράς
”ΦΩΣ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ”
Ερμή,μάζεψε κάτου απ’ τη σάλπιγγά σου τους λαούς,
σκύψε στην καρδιά και πες τους,πες τους
να ξεκινήσουν όλοι για την Ολυμπία.
Χιλιάδες χιλιάδες χιλιάδες έφηβοι,
σμάρια από κορμιά άσπρα, μαύρα, κίτρινα,
να πάνε να ξεπλυθούν κοντά στην Παλαίστρα,
κι ύστερα να μπουν απ’ την ορθάνοιχτη πύλη στο Στάδιο, για να πολεμήσουν.
Όχι με το μαχαίρι και το σίδερο, που καιει,
Όχι για νέους νεκρούς, νέους σακάτηδες, νέους δυστυχισμένους,
μα για την πυγμή και το ακόντιο, για το πήδημα, το δίσκο,
το δρόμο, την πάλη, για το τέθριππο, για την αρετή.
Πέρα στο ξέφωτο η Ολυμπία, ξάγρυπνη, μερόνυχτα πλέκει
για τον καθένα τους κι από ‘να στεφάνι αγριλιά Ελληνικής ειρήνης,
Ειρήνης όλου του κόσμου.
Τάκης Δόξας
Περισσότερα θέματα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες εδώ.