‘ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥΘΕΝΑ’, NEIL GAIMAN
Ένα βιβλίο που άργησε χρόνια να έρθει και στα μέρη μας, αλλά χαιρόμαστε πολύ που έστω και αργά οι Εκδόσεις Ίκαρος μας φέρανε το ‘Ποτέ και πουθενά’ (‘Neverwhere’, 1996) του αγαπημένου μας Neil Gaiman.
Ο Gaiman, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς τ̶ο̶υ̶ ̶φ̶α̶ν̶τ̶α̶σ̶τ̶ι̶κ̶ο̶ύ̶ γενικώς, πλάθει έναν από τους μαγικούς κόσμους του και ακολουθεί τον Ρίτσαρντ σε έναν κόσμο κάτω από το Λονδίνο (που ονομάζεται, καλά μαντέψατε, Κάτω Λονδίνο), εκεί που μένουν άστεγοι και φυγάδες, όσοι πέφτουν στις ρωγμές της κοινωνίας της μεγαλούπολης που βρίσκεται από πάνω του. Έναν κόσμο αρκετά γοητευτικό αλλά σίγουρα επικίνδυνο, γεμάτο με αγγέλους, φονιάδες, ποντικούς και τέρατα, μισθοφόρους και κλεφτρόνια που συναντιούνται και συνθέτουν έναν από τους πιο παράξενους και όμορφους τόπους του φανταστικού.
Το μυθιστόρημα είναι σκοτεινό και αστείο, με τον τρόπο που και άλλα έργα του συγγραφέα είναι σκοτεινά και αστεία, αλλά γεμάτο τρέλα και εκείνη την ιδιαίτερη μαγεία που θυμίζει παραμύθι. Ή μάλλον είναι παραμύθι, μιας και ο Gaiman δεν είναι τίποτε άλλο από ένας παραμυθάς, ένας από τους καλύτερους που θα έχετε την τύχη να διαβάσετε.
Στην έκδοση του βιβλίου περιλαμβάνεται ο πρόλογος του συγγραφέα και το διήγημα ‘Πως ξαναπήρε ο Μαρκήσιος το παλτό του’, μια ιστορία που επικεντρώνεται στον μαρκήσιο Ντε Καραμπάς και διαδραματίζεται μετά το τέλος του ‘Ποτέ και πουθενά’.
‘Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΑΣΤΕΡΙΟΥ’, CLARICE LISPECTOR
Το μυθιστόρημα της Clarice Lispector μπορεί να είναι ένα βιβλίο που βγήκε στα βιβλιοπωλεία τον περασμένο Δεκέμβριο, όπως και ο ‘Ιούδας’ που ανέφερα σύντομα παραπάνω, όμως είναι βασικά ένα βιβλίο που διαβάστηκε μέσα στη χρονιά που διανύουμε. Διαβάστηκε ήδη από αρκετούς και θα διαβαστεί από πολλούς περισσότερους και αυτό αξίζει 100% στο βιβλίο που μας δώσανε οι Εκδόσεις Αντίποδες.
Στο ‘Η ώρα του αστεριού’ (‘The Hour of the Star’, 1977), το τελευταίο της έργο, η Βραζιλιάνα συγγραφέας ξεδιπλώνει το ταλέντο της. Ένα ιδιαίτερο βιβλίο για όλους τους αναγνώστες του, το μυθιστόρημα της Lispector δίνει βάρος όχι στην πλοκή του, μα στις λέξεις και στις ιδέες της συγγραφέως του, ιδέες που αναπτύσει .
Το (σύντομο) μυθιστόρημα αφορά μια κοπέλα, τη Μακκαμπέα, που μεγαλώνει στις παραγκουπόλεις του Ρίο και εργάζεται σαν δακτυλογράφος προσπαθώντας να ζήσει, αγαπά τις ταινίες και ονειρεύεται πως είναι η Marilyn Monroe. Την ιστορία της θα μας πει ένας άντρας αφηγητής, που αντιλαμβάνεται το πόσο ελεύθερη είναι η κοπέλα παρά τη μιζέρια στην οποία ζει.
Στο βιβλίο η Lispector μοιάζει να ψάχνει η ίδια τον κεντρικό της χαρακτήρα συνεχώς, να αφουγκράζεται τη φωνή της Μακκαμπέα. Με μπόλικο κυνισμό και με αρκετή τραγικότητα, το ‘Η ώρα του αστεριού’ σίγουρα δεν είναι το πιο προσβάσιμο βιβλίο αυτής της λίστας και είναι μάλλον αυτό για το οποίο οι απόψεις θα αποκλίνουν περισσότερο. Δεν είναι όμως αυτά τα σπουδαία βιβλία;
‘ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ ΚΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ’, ELENA FERRANTE
Το πρώτο βιβλίο της ‘Τετραλογίας της Νάπολης’ βγήκε τον περασμένο Απρίλιο. Το δεύτερο τον Νοέμβριο. Το τρίτο, ‘Αυτοί που φεύγουν κι αυτοί που μένουν’ (‘Those Who Leave and Those Who Stay’, 2013), μας ήρθε και στα ελληνικά από την Elena Ferrante και τις Εκδόσεις Πατάκη τον Απρίλιο του ‘17.
Η ιστορία της Λίλα και της Έλενα, τη φιλία των οποίων παρακολουθούμε καθώς αυτές μεγαλώνουν, συνεχίζεται και εδώ. Οι 2 τους, γυναίκες με γεμάτες αλλά εντελώς διαφορετικές ζωές, συνεχίζουν την πορεία τους πέρα από τις εφηβικές τους προσδοκίες.
Τα θέματα που διατρέχουν τη σειρά της Ferrante είναι και πάλι εδώ. Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία της δεκαετίας του ‘70, η κοινωνικοπολιτική αναταραχή της Ιταλίας στα ίδια χρόνια, ο γάμος και η ανατροφή των παιδιών, η σεξουαλική καταπίεση. Το μυθιστόρημα είναι το επόμενο κομμάτι του παζλ στη ρεαλιστικότατη ιστορία των 2 πρωταγωνιστριών της συγγραφέα.
Το #FerranteFever δε βρίσκεται πια στο πικ που σημείωσε κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 2016, αλλά τα βιβλία της ‘Τετραλογίας της Νάπολης’ φεύγουν πέρα και πάνω από πρόσκαιρους ενθουσιασμούς και αναγνωστικές μόδες. Διαμάντια της σύγχρονης λογοτεχνίας, το ‘Αυτοί που φεύγουν και αυτοί που μένουν’ μαζί με τα 3 του αδερφάκια (το τελευταίο από τα οποία αναμένουν στα ελληνικά μέχρι το τέλος της χρονιάς) αποδεικνύουν πως η Ferrante αξίζει απόλυτα τη θέση της σε ακόμη μια λίστα μας με σπουδαία βιβλία.
‘ΓΛΥΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ’, LEÏLA SLIMANI
Η πιο πρόσφατη έκδοση από τα βιβλία της λίστας, το ‘Γλυκό τραγούδι’ (‘Chanson douce’, 2016) της Leïla Slimani είναι και το βιβλίο που βγήκε στα ελληνικά βιβλιοπωλεία τελευταίο από όλα, στα τέλη του Μαΐου.
Το μυθιστόρημα, που βγήκε από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, ακολουθεί την οικογένεια της Μιριάμ, καθώς αυτή αποφασίζει να επανέλθει στη δικηγορία και προσλαμβάνει τη Λουί για νταντά των 2 μικρών παιδιών της. Η Λουί θα αγαπηθεί από τα παιδιά, αλλά η παρουσία της και η θέση που κερδίζει στην οικογένεια θα οδηγήσει στην τραγωδία.
Η γαλλική γλώσσα εκπροσωπείται με μάλλον υπερβολικό αριθμό βιβλίων στη μεταφρασμένη λογοτεχνία της χώρας μας αλλά η βραβευμένη με Goncourt ιστορία της Slimani δεν είναι απλά “ένα ακόμη γαλλικό μυθιστόρημα”. Είναι μια συναισθηματική σπουδή πάνω στον χαρακτήρα της Λουί αλλά και στην περσόνα κάθε γυναίκας που γίνεται μητέρα, σύζυγος, εργαζόμενη. Τα σημάδια που αφήνει κάθε ρόλος και οι επιπλοκές του πόνου, αλλά και ένα γενικότερο σχόλιο για τη σχέση εξουσίας ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα των σύγχρονων κοινωνιών.
Μια πραγματική ιστορία είναι η έμπνευση της συγγραφέα, αλλά αυτό ελάχιστα έχει σημασία εδώ. Υπάρχει αγωνία και θλίψη και απελπισία, με το χειρισμό των συναισθημάτων να μοιάζει αριστουργηματικός. Σίγουρα, το βιβλίο της μόλις 35χρονης Γαλλομαροκινής Slimani έχει τα φόντα να παίξει δυνατά για τη μεγαλύτερη εκδοτική έκπληξη του 2017. Αλλά για αυτό έχουμε δρόμο ακόμη.
‘Ο ΣΤΟΟΥΝΕΡ’, JOHN WILLIAMS
Το σπουδαίο έργο του John Williams μεταφράστηκε επιτέλους και στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Gutenberg, περισσότερα από 50 χρόνια μετά την έκδοση του.
Το μυθιστόρημα ‘Ο Στόουνερ’ (‘Stoner’, 1965) αφορά τα 65 χρόνια ζωής του ομώνυμου χαρακτήρα, βοηθού καθηγητή Αγγλικής Φιλολογίας σε ένα Πανεπιστήμιο. Ο Στόουνερ μαγεύεται από τη λογοτεχνία και σπουδάζει, κάνει ένα γάμο με την Ίντιθ που αποδεικνύεται σφάλμα, λατρεύει το μοναδικό του παιδί, τη Γκρέις, που επηρεάζεται εύκολα από τη μητέρα της, ερωτεύεται με πάθος στα 40 του την Κάθριν, από την οποία αναγκάζεται να χωρίσει, αποκτά εχθρούς στη δουλειά του.
Η ιστορία του Williams και του ίδιου του μυθιστορήματος είναι αρκετά ενδιαφέρουσα: Για χρόνια εκτός κυκλοφορίας και χωρίς να έχει κάνει ιδιαίτερο θόρυβο τη χρονιά της έκδοσης του παρά τις λίγες σκόρπιες καλές κριτικές, ανακαλύφθηκε ξανά το 2003, για να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη προσοχή σε αυτό από το 2012 και μετά.
Με απλή γλώσσα το βιβλίο προσπαθεί να μιλήσει για τη ματαιότητα της ζωής, μέσα από μια απλή ιστορία χωρίς φωνές, εξάρσεις και περιττές φιοριτούρες. Με την αφήγηση του να έχει αρχή, μέση, τέλος και να κυλά σα νερό, ο ‘Στόουνερ’ είναι ένα βιβλίο (και ένας χαρακτήρας) που δε διατυμπανίζει την ομορφιά του. Όπως ακριβώς και στην πραγματικότητα η ίδια η ζωή.
Ποια είναι τα δικά σας αγαπημένα βιβλία της χρονιάς ως τώρα;